Karol Miarka
Z Wikipedii
Karol Miarka (ur. 22 października 1825 w Pielgrzymowicach, zm. 15 sierpnia 1882 w Cieszynie) - polski działacz społeczny na Górnym Śląsku, nauczyciel, pisarz, publicysta i drukarz. Inicjator utworzenia i organizator wielu polskich organizacji społecznych oraz gospodarczych. Jest patronem wielu szkół w Polsce.
Syn Antoniego, nauczyciela, i Karoliny z Borówków. Początkowo uczył się w szkole ojca, później w gimnazjach w Pszczynie i Gliwicach. W 1846r. ukończył seminarium nauczycielskie w Głogówku, od 1850r. w Pielgrzymowicach był nauczycielem i organistą, następnie pisarzem gminnym i sędzią polubownym.
Na ukształtowanie świadomości Miarki wywarł pewien wpływ B. J. Bogedain, rzecznik nauki języka polskiego wśród Polaków, a zwłaszcza P. Stalmach i J. Chociszewski, korektorzy jego debiutanckiej powieści o początkach chrześcijaństwa na Górnym Śląsku "Klemensowa Górka". W latach 1861 - 1868 współpracował z czasopismem "Gwiazdka Cieszyńska". Był czynnym organizatorem śląskiego ruchu społecznego i kulturalnego, przyczynił się znacznie do nawiązania kontaktów Śląska z innymi dzielnicami Polski. W latach 1868 - 69 redagował czasopisma "Zwiastun Górnośląski", a następnie w Królewskiej Hucie (dzisiejszym Chorzowie) wydawał "Katolika" (1869-80), jedno z ważniejszych pism walczących o polskość ludu śląskiego. Założył nakładową Księgarnię Katolicką, w 1870 zainicjował serię Biblioteka Katolicka, wydawał kalendarze; powołał stowarzyszenie Kasyno Katolickie, w którym od 1870r. organizował amatorskie spotkania teatralne. Związany z niemiecką partią Centrum, przeciwstawiał się polityce kulturkampfu i germanizacji, za co był prześladowany i kilkakrotnie więziony. W latach 1875 - 1880 kontynuował działalność w Mikołowie, gdzie założył drukarnię; poza "Katolikiem" wydawał inne pisma, jak tygodnik o charakterze oświatowo - moralistycznym "Monika". Twórczość publicystyczną i literacką traktował na równi, wiążąc je z konkretną sytuacją na Śląsku.
Pochowany na Cmentarzu Komunalnym w Cieszynie.
[edytuj] Twórczość
Napisał między innymi:
- «Szwedzi w Lędzinach»
- «Głos wołającego na puszczy górnośląskiej, czyli o stosunkach ludu polskiego na pruskim Śląsku» - 1865
- «Sądy boże» (powieść, 1870), 1895.
- «Petronela, pustelnica na Górze św. Anny» (powieść, 1876—1877),1877.
- «Kultura« (dramat, «Gwiazdka Cieszyńska» 1864), kolejne wydanie pod tytułem «Kulturnik» 1895.
- «Bóg widzi» (powieść, 1873).
[edytuj] O nim
Urodził się 22 października 1824 roku w Pielgrzymowicach, w rodzinie nauczycielskiej. Po ukończeniu szkoły elementarnej i niższej w Pszczynie, przy pomocy wuja ks. Borówki przyjęty zostaje do gimnazjum w Gliwicach a następnie uczęszcza do seminarium nauczycielskiego w Głogówku. W latach szkolnych zgermanizował się. Pracował jako nauczyciel w Lędzinach, Urbanowicach i Piotrowicach. Po polsku jednak podówczas nie umiał i dopiero w roku 1860 polskiego języka się dokładnie nauczył. Pierwsze jego prace były pisane po niemiecku. Po śmierci ojca w roku 1850 objął posadę nauczyciela w szkole w rodzinnej wsi.
Pod wpływem ks. Bogedaina, wizytatora szkół rejencji opolskiej oraz Józefa Chociszewskiego, który przez pewien czas gościł w Pielgrzymowicach, Miarka uświadamia sobie swą polskość, zaczyna pisać po polsku i współpracować z "Gwiazdką Cieszyńska, której redaktor, Paweł Stalmach roztoczył opiekę nad jego pisarstwem. Pierwszą jego pracą po polsku była powiastka "Klemensowa Górka" po czym niebawem wydał broszurkę "Głos wołającego na puszczy górnośląskiej". W broszurce tej wykazał krzywdy, jakich doznaje lud Śląski i że potrzeba jest konieczna wzbudzić w Ślązakach zamiłowanie do czytania.
We wszystkich pracach Miarki przebija się gorące umiłowanie ojczystego języka W roku 1869 nawiązał współpracę, jako redaktor, ze "Zwiastunem Górnośląskim" wydawanym w r. 1868 w Piekarach. Porzuciwszy zawód nauczycielski, przesiedlił się ze "Zwiastunem" do Huty Królewskiej, założył tu towarzystwo narodowe i robotnicze, a podczas zgromadzeń ludowych mowami swoimi rozbudzał w ludzie poczucie narodowościowe i zamiłowanie do rzeczy ojczystych.
Z uwagi, że na Śląsku lud przeważnie jest wyznania katolickiego, Miarka wszelkich sił dokładał, aby dla sprawy narodowej pozyskać duchowieństwo. "Walka kulturna", jaka podówczas panowała w Prusach, zbliżała duchowieństwo do ludu i Miarka położenie to z wielką zręcznością wyzyskał na rzecz ludu. Duchowieństwo straszliwie uciskane i prześladowane przez władze pruskie, teraz otwarcie stanęło do zapasów z systemem germanizacyjnym i lud poszedł za duchowieństwem, stawiając germanofilskim zachciankom nieprzeparty opór. Zmuszony opuścić redakcję "Zwiastuna", Karol Miarka znalazł się nagle bez chleba. Bieda straszliwa zajrzała pod dach niezłomnego bojownika śląskopolskiej narodowości. Mimo tego nie upadł na duchu, lecz owszem, śmiało kroczył dalej na drodze, na jaką wstąpił. Nabył na własność czasopismo "Katolik", lecz pismo to jako niepolityczne, nie miało widoków na przyszłość. Otrzymał więc od jednego z poznańskich obywateli fundusz na potrzebną kaucję i odtąd dla Miarki zajaśniały lepsze czasy. Chłoszcząc niemiłosiernie władze rządu pruskiego, pozyskał poparcie duchowieństwa i "Katolik" niebawem rozszerzył się po całym Górnym Śląsku, zyskujšc coraz więcej zwolenników. Odtąd pruskie sądy poczęły prześladować dzielnego męża. Za swą działalność był szykanowany przez władze, wielokrotnie stawał przed sądami, wiele razy karano go grzywnami i więzieniem.
Nie zaniedbywał przy tym pracy literackiej. Spośród licznych jego powieści ludowych na uwagę zasługują "Szwedzi w Lędzinach" i "Petronela", a ze sztuk dla amatorskiego teatru, "Kulturnik". W Mikołowie założył własną drukarnię i wydawnictwo, które zasłużyły się w krzewieniu polskiego czytelnictwa na Śląsku. Od prześladowanego odstąpiło nieco i społeczeństwo i duchowieństwo. Nie mogąc podołać ciągłej i bezustannej walce z Niemcami, Miarka zmuszony był przesiedlić się do Cieszyna, gdzie nadal działał, ale niedługo, gdyż zmarł w Cieszynie dnia 15 sierpnia 1882r.
Nie wsławił się jako uczony i powieściopisarz, a jednak jego nazwisko pozostanie na zawsze sławne.
