Katorga
Z Wikipedii
Katorga (ros. Каторга, z greckiego κάτεργον keteirgon zmuszać) - ciężka praca fizyczna, często ponad ludzkie siły. Katorga była często karą dla osób, represjonowanych z przyczyn politycznych w Rosji. Zgodnie z rosyjskim kodeksem karnym z 1847 roku, zesłanie i katorga były karami powszechnie wymierzanymi uczestnikom zrywów narodowościowych i wyzwoleńczych. Po dojściu do władzy bolszewików zesłanie i katorgę zastąpiły deportacja i łagry GUŁAG-u.
Katorgą nazywali Polacy też samo zesłanie na Sybir, praktykowane powszechnie w cesarstwie rosyjskim, któremu towarzyszyły zwykle nieludzkie warunki zarówno w czasie drogi do miejsca przeznaczenia jak i w wyznaczonym miejscu pobytu. Masowe zesłania na katorgę miały miejsce po większych zrywach narodowościowych, takich jak powstanie listopadowe czy styczniowe.
Jednym z bardziej znanych polskich zesłańców na Syberię był Benedykt Dybowski. Często za pierwszego polskiego zesłańca jest uważany biskup krakowski Kajetan Sołtyk aresztowany 13 października 1767, ale Polacy zsyłani byli wcześniej. Jednym z ostatnich był ks. Józef Świdnicki zwolniony z łagru w 1987, a sprawa powrotu Sybiraków dalej nie jest jednoznaczna.
