Klementyna Hoffmanowa
Z Wikipedii
Klementyna z Tańskich Hoffmanowa (ur. 23 listopada 1798 w Warszawie, zm. 21 września 1845 w Passy koło Paryża) - prozaiczka, popularyzatorka, tłumaczka, wydawczyni, jedna z pierwszych polskich pisarek dla dzieci. Współtwórczyni i przewodnicząca Związku Dobroczynności Patriotycznej. Była pierwszą kobietą w Polsce utrzymującą się z pracy twórczej i pedagogicznej, jakkolwiek pisarstwo stanowiło jej główne zamiłowanie.
Od roku 1827 wizytatorka wszystkich zakładów naukowych żeńskich w Warszawie. W roku 1829 poślubiła historyka Karola Hoffmana, po roku 1831 mieszkała w Dreźnie, później w Paryżu.
Hoffmanowa była twórczynią pierwszego polskiego czasopisma dziecięcego, noszącego tytuł Rozrywki dla dzieci. Pismo to ukazywało się w latach 1824-1828 a na jego łamach publikowano m.in. wiersze, bajki, opowiadania dla dzieci, mające głównie wydźwięk patriotyczny, a także wychowawczy. Zamieściła tam m. i. dwie powieści tradycyjne „Listy Elżbiety Rzeczyckiej” (1824, ost. wydanie w Bibliotece Narodowej” 1927) i „Dziennik Franciszki Krasińskiej” (1825, ost. wyd. w „Bibl. Narodowej” 1929, tłum. na języki obce), posiadające znaczenie w dziejach powieści polskiej i do dziś poczytne. W późniejszym czasie Hoffmanowa pisywała także do pierwszego w Europie Dziennika dla Dzieci, mającego profil głównie wychowawczy a w mniejszym stopniu edukacyjny.
Hoffmanowa jest ponadto autorką kilku książeczek dla dzieci i młodzieży, m.in. Pamiątka po dobrej Matce przez młodą Polkę (z 1819), beletryzowany traktat umoralniający, pisany z myślą o dorastających dziewczętach. W latach 1822-1824, powstała druga część "Pamiątki..." - "Amelia matką". Dzieło to nie odbiło się jednak tak wielkim echem wśród XIX wiecznych Polek i nie miało już dużego wpływu na kształtowanie się roli ówczesnej kobiety w społeczeństwie.
Fragmenty utworów Hoffmanowej włączano na przestrzeni XIX w., jak również w okresie międzywojennym, do dziecięcych czytanek i wypisów szkolnych.
Publikacje:
- 1819 Pamiątka po dobrej Matce przez dobrą Polkę
- 1823 Wiązanie Helenki
- 1822-1824 "Amelia matką"
- 1824 Listy Elżbiety Rzeczyckiej do przyjaciółki Urszuli za panowania Augusta III pisane
- 1825 Druga książeczka Helenki
- 1832 Rozrywki dla Dzieci
- 1833 Wybór pism, tom I-X
- 1833 Biografie znakomitych Polaków i Polek
- 1839 Karolina
- Nowe Rozrywki dla Dzieci
- 1841 Krystyna
- 1845 Jan Kochanowski w Czarnolesie
- Dziennik Franciszki Krasińskiej w ostatnich latach panowania Augusta III pisany
- Listy brata do siostry o języku polskim
- publikacje na łamach Dziennika dla Dzieci
- 1849 Pisma pośmiertne
- 1849 O powinnościach kobiet
- 1857-1859 Pisma, tom I-XI
- 1876 Dzieła, tom I-XII (red. N. Żmichowska)
- 1898 Wybór Dzieł, tom I-IV (red. P. Chmielowski)
