Koło sterowe

Z Wikipedii

Koło sterowe – uchwyt o kształcie dużej obręczy, za pomocą którego sternik porusza urządzeniem sterowym lub uruchamia maszynę sterową, a w konsekwencji kontroluje ustawienie płetwy sterowej. Koło sterowe ma dość duży promień, aby zapewnić odpowiednio duże przełożenie na przekładnię steru, czego ubocznym skutkiem jest konieczność wykonywania często nawet dużej liczby obrotów tym kołem. Rozwiązanie z kołem sterowym stosowane jest na większych jednostkach pływających w miejsce prostego, ale wymagającego większej siły do obsługi uchwytu w postaci rumpla, który jest połączony z płetwą sterową na sztywno. Ponadto w rozwiązaniu z kołem sterowym łatwiej zachować precyzję położenia płetwy sterowej.

Istnieją dwa rozwiązania przeniesienia ruchu koła sterowego na kolejne mechanizmy steru: cięgna zwane sterociągami, albo nagwintowany wałek zwany szturwałem.

Koło sterowe ma najczęściej kształt obręczy ze szprychami i zamocowane jest obrotowo na poziomej osi w kolumnie sterowej. Niegdyś szprychy były dłuższe od promienia koła sterowego, a ich wystające części nazywały się rumbami. Ułatwiały one zarówno obracanie koła, jak i zliczanie obrotów (i ich części). Dziś rumby są wycofane z powodu niebezpieczeństwa nadziania się na nie przez ludzi na pokładzie. Niemniej jednak klasyczne koło sterowe z rumbami jest do dziś jednym z najbardziej charakterystycznych motywów wizualnych związanych z tematyką żeglarską. Tradycyjne koła sterowe były wykonane z drewna i posiadały dodatkowe zdobienia. Często takie koło było wręcz wizytówką żaglowca i posiadało swój unikalny wygląd. Współczesne koła sterowe mają prostą formę z gładką obręczą, a wykonane są ze stali nierdzewnej lub, coraz częściej, z materiałów hi-tech - takich jak np. kevlar lub włókno węglowe.

Potocznie także samo koło sterowe nazywane jest szturwałem, aczkolwiek oba terminy, choć pokrewne, znaczą co innego.

Zobacz też: przegląd zagadnień z zakresu żeglarstwa.