Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny we Wrocławiu-Ołtaszynie
Z Wikipedii
| Kościół pw. Wniebowzięcia NMP | |
 Kościół pw. Wniebowzięcia NMP w Ołtaszynie |
|
| Data budowy | XV wiek |
| Wyznanie | katolicyzm obrządku łacińskiego |
| Wezwanie | Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny |
Kościół pw. Wniebowzięcia NMP we Wrocławiu-Ołtaszynie znajduje sie we Wrocławiu, w dzielnicy Krzyki, osiedle Ołtaszyn w archidiecezji wrocławskiej.
Po raz pierwszy wzmiankowano kościół w 1254 roku. Według tradycji wcześniej istniała w tym miejscu drewniana świątynia zbudowana w 1248 roku. Jej fundatorką była św. Jadwiga. Kościół prawdopodobnie został spalony lub zniszczony podczas najazdu husytów w 1428 roku.
Spis treści |
[edytuj] Historia kościoła
Nowy gotycki kościół został wzniesiony na początku XV wieku. Jego konsekracja miała miejsce 17 maja 1450 roku. Dokonał jej sufragan wrocławski Bernard. U schyłku XV wieku została dobudowana zakrystia i powstało północne wejście zwieńczone późnogotyckim "oślim grzbietem" (obecnie zamurowanym). Świątynia nosiła wówczas wezwanie: Wszechmocnego Boga, Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Tomasza z Canterbury. W 1572 roku, kiedy to probostwo w Ołtaszynie było w bardzo złym stanie, proboszczem parafii został Valenty Opyschesky. Pięć lat później odbudował on proboszczówkę, w 1579 roku wybudował nowe stajnie i obory dla owiec, a w 1585 piwnice i piekarnie. W 1632 roku, podczas trwania wojny trzydziestoletniej, kościół został opuszczony, a ówczesny proboszcz Mateusz Bleich schronił się we Wrocławiu zabierając ze sobą cenne wyposażenie świątyni m.in srebrny kielich mszalny z 1518 roku. Pod koniec XVII wieku rozpoczęły się prace budowlane przy kościele i w sąsiedztwie. W 1753 roku dokonano renowacji wieży kościelnej, a w okresie probostwa księdza Ernesta Hirschberga (1766-1785), wyremontowano budynek probostwa i naprawiono po wojnie trzydziestoletniej dachy stodoły i stajni. W 1768 roku odbudowano górną części wieży kościelnej, w 1775 zniszczony mur wokół cmentarza kościelnego.
W 1855 roku w nocy z 11 na 12 lutego kościół został okradziony ze wszystkich cennych przedmiotów. W latach 1855-1856 kościół został częściowo odrestaurowany i przebudowany w stylu neogotyckim. Projektantem był G. Bergmann, a ówczesnym proboszczem ks. Augustyn Kintzel. Przebudowa dotyczyła wymiany spróchniałego stropu i budowy sklepienia krzyżowo-żebrowego oraz nowej konstrukcji dachu, który pokryto dachówką klasztorną. Wieża kościoła została podwyższona o trzy kondygnacje (z 70 do 160 stóp) i uwieńczona hełmem z czterema sterczynami. Wieże przyozdobiono kamiennymi filarami. W latach 1867-1871 wystrój kościoła został zmieniony z barokowego na neogotycki. W 1887 roku świątynię otynkowano.
W latach 1865-1905 proboszczem parafii Ołtaszyn był historyk Kościoła ks. Johannes Soffner (1828-1905), który w 1875 r. opublikował jej historię Geschichte der katholischen Pfarrei Oltaschin nebst deren Adjuncta Bettlern.
W 1945 roku kościół stał się punktem oporu wycofującego się z Wrocławia wojska niemieckiego. Na wieży zostało umieszczone działo przeciwlotnicze i karabiny maszynowe. Stanowisko to było przez kilka dni ostrzeliwane przez wojska radzieckie, w wyniku czego kościół w 50% został zniszczony, a plebania całkowicie spalona.
W 1991 roku, za sprawą proboszcza Stanisława Dudka, na wieży kościelnej w miejsce starego zegara zainstalowano elektroniczny zegar z kurantami.
[edytuj] Architektura i zabytki
Kościół pw. Wniebowzięcia NMP we Wrocławiu to trójnawowa ceglana budowla halowa. Składa się z trójprzęsłowego, wielobocznie zamkniętego prezbiterium z dostawioną od północy zakrystią i trójprzęsłowego korpusu z wieżą od zachodu. Wnętrze jest przykryte sklepieniem krzyżowo-żebrowym. Rozbudowany program architektoniczny świątyni, nietypowy dla wiejskich kościołów, można wytłumaczyć przynależnością Ołtaszyna do wrocławskiej kapituły katedralnej.
W świątyni znajduje się ołtarz główny i dwa boczne. W ołtarzu głównym znajdują się gotyckie figury Matki Bożej z Dzieciątkiem (w części środkowej), św. Barbary i św. Katarzyny po bokach. Umieszczone są tu także również figury sześciu apostołów, zdobiące niegdyś skrzydła gotyckiego ołtarza. W ołtarzu bocznym – północnym – umieszczono scenę Ukrzyżowania oraz figury świętych: Apolonii i Agnieszki. Poniżej znajduje się płaskorzeźba przedstawiająca Ostatnią Wieczerzę. W trzecim ołtarzu – południowym – umieszczono płaskorzeźbę Zaśnięcia NMP (część centralna), a poniżej znajduje się Pietà. Znajduje się tu również figurki św. Elżbiety, św. Jadwigi i dwóch z ośmiu zachowanych apostołów.
W świątyni znajdują się również trzy obrazy: św. Jadwigi , Getsemani (Modlitwa w Ogrójcu) i św. Tomasza z Cantenbury. W północnej ścianie prezbiterium wmurowane jest sakramentarium z piaskowca przesłonięte ręcznie kutą kratą z XV wieku.
Przy kościele znajduje się cmentarz ogrodzony średniowiecznym murem.
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Literatura
- Czechowicz B., Kościół parafialny Wniebowzięcia Najświętszej Panny Marii na Ołtaszynie, ul. Pszczelarska 10, [w:] Atlas architektury Wrocławia, t. 1, Wrocław 1997, s. 43.
