Kolumna (dzielnica)
Z Wikipedii
Kolumna to dzielnica Łasku (ok. 5 tys. mieszkańców), nad drogą krajową nr 14 z Łodzi do Wrocławia. W południowej części Kolumny jest kąpielisko nad rzeką Grabią.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Nazwa Kolumna pojawiła się w źródłach pisanych w XVII w., gdzie wspomina się o pracującym tu młynie. Możliwe jest, że nazwa pochodzi od Samuela Nadolskiego, właściciela Łasku w l. 1635-1661, który w herbie miał właśnie kolumnę (Porównaj: korab). Ta osada młynska (wraz z karczmą) była położona nad Grabią, kilkaset metrów w górę rzeki od ujścia Pałusznicy.
W 1752 r. zapisano, że była tu walcownia miedzi (czynna do 1917 r.). W 1826 r. osada liczyła 5 domów z 29 mieszkańcami. Na mapie kwatermistrzowskiej z 1839 r. opisano ją jako odrębną osadę (zwaną dziś Starą Kolumną), a na mapie przemysłowej Królestwa Polskiego z 1885 r. zaznaczono tu kuźnicę (miedzi?).
W końcu XIX w. Kolumna liczyła 12 zagród z 76 mieszkańcami i wraz z dobrami łaskimi należała do Szweycerów. W 1928 r. Janusz Szweycer wydzielił ze swoich dóbr ziemskich kilkaset hektarów, które przeznaczył pod budowę miejscowości letniskowej. Miejscowości tej nadano nazwę Las-Kolumna. Plan parcelacji wykonał architekt Antoni Jawornicki nawiązując do idei miast ogrodów Ebenzera Howarda.
W latach 1928-1929 rozparcelowano tereny leśne, wtyczono rynek, place pod szkołę, kościół, pocztę, i przystanek PKP. Dla sprawnej organizacji sprzedaży placów powołano Towarzystwo Przyjaciół Letniska Kolumna. Wkrótce powstało 30 pensjonatów oraz ok. 160 domów letniskowych. W ten sposób powstało letnisko zwane Miasto-Las-Kolumna. Dzieliło się ono na trzy części: Pałusznicę (od szosy do Grabi-Pałusznicy), Doliwę (między szosą a torami) i Cygankę – na pn. od torów.
W latach 1941-1942 Kolumnę skolonizowano niemieckimi osadnikami z Wołynia i Besarabii. Po wojnie część pensjonatów przejął Fundusz Wczasów Pracowniczych. W 1960 r. powiększono obszar Kolumny o części przyległych wsi Przygoń i Orpelów. Pojawiło się budownictwo jednorodzinne. W 1973 r. Kolumna została włączona w granice Łasku.
W Kolumnie przez wiele lat przebywał i tworzył Rafał Orlewski, autor m.in. "Igliwia" (Łódź 1972), książki, której akcja toczy się w Kolumnie.
[edytuj] Religia
W Kolumnie przy ul. Letniej 5 znajdowała się Synagoga. Jej budynek był mocno przebudowany, prawdopodobnie bejt ha-midrasz, spełniający też funkcję domu modlitwy dla Żydów przebywających tu na letnisku. Obok niej znajdował się dom rabina. Nieliczni miejscowi Żydzi należeli zapewne do gminy w Łasku, istniejącej tam co najmniej od 1714 r.
Obecnie w Kolumnie znajduje się kościół katolicki pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. W 1942 r. Niemcy wybudowali budynek przystosowany na salę zebrań. Po wojnie został przemianowany na kościół, który określa się mianem "Kościół stary". Obecnie wyburzony a na jego miejscu znajduje się pas zieleni oraz kostka. 22 VI 1981 r. rozpoczęto budowę "Nowego kościoła". Projekt kościoła w pierwotnej wersji przygotował zespół architektów w składzie: Mariusz Gaworczyk, Leszek Łukoś, Ludwik Mackiewicz. Realizowany jest projekt zmodyfikowany przez zespół w składzie: Piotr Filipowicz, Janusz Frey, Mirosław Rybak. Po wielu latach budowy 30 maja 2004 arcybiskup łódzki Władysław Ziółek konsekrował "Nowy Kościół". Parafia liczy 6,5 tys. parafian. Parafia rozwija się i jest bardzo żywa. Księża uczynili z niej żywą wspólnotę.
[edytuj] Turystyka
Przez Kolumnę przechodzi czerwono znakowany pieszy szlak turystyczny prowadzący z Lutomierska poprzez Poleszyn do Talara i dalej – do Pabianic.
[edytuj] Sport
Na lata 60. ubiegłego wieku przypada główny rozwój sportu zorganizowanego w Kolumnie. W Pogoni – bo taką nazwę nosił klub – istniało kilka sekcji: piłki nożnej, podnoszenia ciężarów, tenisa stołowego, szachów i brydża stołowego. Siedzibą klubu był popularny "MEKSYK" przy ul. Letniej. Pierwsze pełnowymiarowe boisko trawiaste powstało na przełomie lat 1967/68 obok działek pracowniczych przy ul. Przedwiośnie. Działalność klubu ustała po rundzie jesiennej 1975 r. z powodu zabrania przez władze Łasku boiska na działki budowlane.
Jesienią 2000 r. ponownie powołano do życia klub piłkarski "POGOŃ-Kolumna", który swymi tradycjami nawiązuje do swojej poprzedniczki. Obecnie klub gra w IV lidze lodzkiej.
[edytuj] Literatura
- Dronka T., Letnisko Kolumna, [w:] "Na sieradzkich szlakach" nr 3/35/1994/, s.15-17, (2 plany).
- Sędzikowska R., Dawne budownictwo letniskowe w Kolumnie, [w:] "Na sieradzkich szlakach" nr 1-4/69-72/2003/XVIII, s.25-27.
