Komunizm utopijny

Z Wikipedii

Komunizm utopijny - nurt radykalnej ideologii społecznej rozwijający się w XVI-XVIII wieku, postulujący zastąpienie kapitalizmu ustrojem społecznym opartym na zasadach powszechnego egalitaryzmu.

Elementy utopii komunistycznych występowały już w starożytności i w średniowieczu, przede wszystkim we wszelkiego rodzaju wizjach sprawiedliwego społeczeństwa, do którego nawiązywały różne nurty plebejskie. Prekursorami komunizmu utopijnego byli Tomasz Morus (1478-1535) i Tommaso Campanella (1568-1639). Przedstawiciele komunizmu utopijnego w XVIII i XIX wieku, zwłaszcza Gerrard Winstanley (ok. 1609- po 1660), Jan Meslier (1664-1729), Morelly (XVIII w.), Gabriel Bonnot de Mably (1709-1785), Francois Noel Babeuf (1760-1797), Claude Henri de Saint-Simon (1760-1825), Charles Fourier (1772-1837) i Robert Owen (1771-1858), nie ograniczyli się do prezentacji wizji idealnego społeczeństwa egalitarnego, lecz równocześnie podejmowali ostrą krytykę stosunków kapitalistycznych, a niektórzy z nich (np. Morelly, Mably, Babeuf) domagali się zniesienia kapitalizmu w drodze walki mas ludowych bądź akcji terrorystycznych.

Zdaniem marksistowskich komentatorów i krytyków ideologowie komunizmu utopijnego nie potrafili odkryć obiektywnych prawidłowości rozwoju społecznego i dostrzec, iż postulowane społeczeństwo powszechnej sprawiedliwości nie jest wizją, lecz wyższym etapem rozwoju ludzkości, który nastąpi po zniesieniu kapitalizmu.

Myśl przedstawicieli komunizmu utopijnego, zwłaszcza francuskiego, krytycznie przewartościowana przez Karola Marksa i Fryderyka Engelsa, stała się jedną z podstaw, na której ukształtował się naukowy komunizm (marksizm).

Zobacz też: komunizm pierwotny