Konfederacja Spytka z Melsztyna

Z Wikipedii

Konfederacja Spytka z Melsztyna 1439 – zawiązana 3 maja 1439 w Nowym Mieście Korczynie przez proczeską opozycję szlachecką pod wodzą Spytka z Melsztyna; jeden z przejawów kryzysu wewnętrznego po śmierci Władysława II Jagiełły (1434), wywołanego rywalizacją między obozem oligarchicznym biskupa krakowskiego Zbigniewa Oleśnickiego, faktycznie rządzącym w okresie małoletniości (1434-38) króla Władysława III (Warneńczyka), a stronnictwem dworskim królowej Zofii Holszańskiej.

Dążenie Jagiellonów do zdobycia korony czeskiej dla królewicza Kazimierza, czemu był przeciwny Oleśnicki, doprowadziło do zbliżenia dworu królewskiego z proczeską (sympatyzującą też z husytyzmem) szlachtą i częścią możnych, którym przewodził Spytek; pod jego przewodem na zjeździe w Nowym Mieście Korczynie 168 przedstawicieli rycerstwa ziemi krakowskiej, sandomierskiej, lubelskiej i Rusi, z udziałem przedstawicieli Wielkopolski i stronników królowej, zawiązało konfederację, której celem było "usunięcie zjawisk godzących w interesy ogółu, wywołanych młodocianym wiekiem króla", pod czym rozumiano ograniczenie wpływów Oleśnickiego; gdy się okazało, że siły konfederatów są zbyt słabe, dwór (który oficjalnie nie przyznawał się do powiązań z konfederacją) w ostatniej chwili wycofał się z planów konfrontacji, przystając na kompromis z biskupem krakowskim; stronnicy królowej odstąpili Spytka, co następnego dnia spowodowało jego klęskę pod Grotnikami, gdzie konfederaci zostali rozbici, a Spytko pośmiertnie został uznany wrogiem Polski. Obóz Oleśnickiego musiał się jednak zgodzić na ustępstwa, dopuszczając ludzi związanych z królową Zofią do urzędów, co w pełni zaowocowało dopiero w okresie panowania Kazimierza IV Jagiellończyka.

Jest to tym samym koniec istnienia silnego ruchu husyckiego w Polsce.