Konstruktywizm (architektura)

Z Wikipedii

Konstruktywizm - w architekturze prąd charakteryzujący się podkreślaniem cech konstrukcyjnych obiektu budowlanego, jeden z głównych kierunków architektury modernistycznej, rozwijający się w latach 20. i 30. XX wieku, głównie w ZSRR, a ponadto w innych państwach europejskich.

Spis treści 1 Konstruktywizm rosyjski i radziecki 2 Międzynarodowy konstruktywizm 3 Cechy konstruktywizmu 4 Konstruktywizm w szerszym sensie 5 Wybrani przedstawiciele konstruktywizmu 6 Bibliografia

[edytuj] Konstruktywizm rosyjski i radziecki

Konstruktywizm w architekturze zainspirowany został przez szersze zjawisko konstruktywizmu w sztuce, rozwijającego się w Rosji już od 1914. Za pierwsze dzieło architektoniczne konstruktywizmu uchodzi niezrealizowany projekt pomnika III Międzynarodówki Władimira Tatlina w postaci spiralnej kratownicowej wieży o wysokości ponad 400 m, w którą wplecione były pomieszczenia użytkowe w kształcie brył elementarnych. W początku lat 20. XX w. konstruktywizm stał się najistotniejszym kierunkiem w nowoczesnej architekturze porewolucyjnej Rosji. Przede wszystkim, obok Tatlina, duże znaczenie zdobyły twórczość grupy Asnowa i Organizacji Architektów Współczesnych OSA.

[edytuj] Międzynarodowy konstruktywizm

Konstruktywizm nie był w architekurze kierunkiem wyłącznie rosyjskim, dzięki działalności Lissitzkiego od około 1922-24 stał się zjawiskiem międzynarodowym, dotycząc przede wszystkim Szwajcarii, Holandii i Niemiec. Z grupą konstruktywistów, skupionych wpierw wokół czasopism Wieszcz. Gegenstand. Objet i G, a potem ABC - Beiträge zum Bauen, związana była przejściowo grupa de Stijl. W Polsce z konstruktywistami utrzymywali kontakty architekci skupieni w grupie Praesens. W 1928 konstruktywiści wywarli znaczny wpływ na początkowe założenia CIAM. Na skutek wielkiego kryzysu, a także opanowania w Niemczech samorządów przez partie prawicowe i nazistowskie, większość konstruktywistów wycofała się w początkach lat 30. z życia zawodowego, niektórzy odeszli od radykalnego stylu, a część kontynuowała działalność w ZSRR.

[edytuj] Cechy konstruktywizmu

W klasycznym konstruktywizmie stosowane były wyszukane układy konstrukcyjne, często oparte na jednym generalnym pomyśle, co dawało pole do popisu przede wszystkim w budowlach centralnych. Chętnie korzystano z cięgien i kratownic. Konstruktywizm cechował się analizą właściwości użytych materiałów i zastosowanych układów konstrukcyjnych przez stosowanie obliczeń podpartych osiągnięciami współczesnej nauki. Zastosowana forma architektoniczna podkreślała konstrukcję i była związana z własnościami stosowanego materiału (stal, żelbet, drewno, szkło). Nierzadko kształt budynku pochodził z wyrafinowanego przeniesienia wykresu momentów zginających na realną konstrukcję, tak aby przekroje elementów konstrukcyjnych i ilość zastosowanego materiału były najmniejsze. Często jednak deklarowane przez architektów względy ekonomiczne nie miały takiego znaczenia jak demonstracja umiejętności inżynierskich i kunsztu budowlanego.

W przeciwieństwie do stylu międzynarodowego konstruktywizm nie dążył do w pełni abstrakcyjnej i zdematerializowanej kompozycji, opierając się często na dramatycznych efektach kontrastu między elemantami ciężkimi i lekkimi, sugerując przezwyciężenie grawitacji. Zakładane przez konstruktywistów zasady obejmowały początkowo anonimowość architektury i przejęcie metod przemysłowych w budownictwie, przejmując marksistowskie idee społeczne. Klasyczny konstruktywizm podkreślał też znaczenie samego procesu budowlanego, wprowadzając do archiektury elementy wskazujące na możliwość kontynuacji i rozbudowy budynku, takie jak wybiegające w przestrzeń ramy, maszty, stropy.

[edytuj] Konstruktywizm w szerszym sensie

W szerszym znaczeniu o konstruktywizmie mówi się w odniesieniu do wszelkich dzieł architektury, które podkreślają w swej formie strukturę konstrukcyjną. Od początku XIX wieku obiekty o cechach konstruktywistycznych powstawały w związku z nowymi zadaniami, przed jakimi stanęła architektura, przede wszystkim w ramach budownictwa przemysłowego i komunikacyjnego. W tym czasie większość architektów nie zajmowała się konstrukcją, pozostawiając to zadanie nowo powstałemu zawodowi inżyniera budownictwa. W XX wieku ścisła współpraca między architektem a konstruktorem nabrała większego znaczenia, dzięki temu mogły powstać obiekty, których konstrukcja i estetyka nie stoją w sprzeczności do siebie.

[edytuj] Wybrani przedstawiciele konstruktywizmu

• Paul Artaria
• Iwan Leonidow
• El Lissitzky
• Hannes Meyer
• Konstantin Mielnikow
• Werner Moser
• grupa Praesens
• Mart Stam
• Władimir Tatlin

• Inni architekci znani z podkreślania cech konstrukcyjnych budynku
  • Max Berg
  • Richard Buckminster Fuller
  • Heinz Isler
  • Pier Luigi Nervi
  • Frei Otto

[edytuj] Bibliografia

• Sina Ingberman, ABC. Internationale Konstruktivistische Architektur. 1922-1939, Brunszwik-Wiesbaden 1997, ISBN 3-528-06105-7