Korektura Taszyckiego

Z Wikipedii

Korektura Taszyckiego. Correctura iurium, zwana też Korekturą praw. Projekt opracowany przez komisję sejmową w 1532. Komisja składała się z 6 deputowanych (4 szlacheckich i 2 duchownych). Projekt ten miał charakter całościowej kodyfikacji prawa o zasięgu ogólnopaństwowym, a opierał się na Statucie Łaskiego, późniejszych konstytucjach, Edyktach oraz na spisanym prawie zwyczajowym ziemi Krakowskiej. Twórcom chodziło głównie o usunięcie sprzeczności i powtórzeń oraz ujednolicenie i rozbudowę dotychczasowych norm. Celem było także ujednolicenie wyroków sądów do przypadków w nim przedstawionych. Zawierał on też wiele nowelizacji.

Correctura iurium zawierała 930 artykułów. Została podzielona na 5 ksiąg:

źródła prawa
przepisy prawa procesowego
przepisy prawa rodzinnego i spadkowego
przepisy prawa o zobowiązaniach i prawo karne
zbiór formuł dla czynności karnych i procesowych

Zawierała też regulacje dotyczące ustroju państwa i prawa stanów. Ogólnie objęła całość ziemskiego prawa sądowego oraz wybrane przepisy z prawa stanowego. Wyraźny jest w niej podział na prawa polityczne (publiczne) i sądowe.

Była to udana próba ujednolicenia prawa w Rzeczypospolitej, świadcząca o wysokim poziomie polskiej myśli prawnej. Traktowała obronę konieczną kazuistycznie, zaliczyła ją do przedmiotowej strony przestępstwa, wyraźnie odróżniając ją od okoliczności wyłączających winę. Przewidywała wspólną, wzajemnie zależną i równą odpowiedzialność i taką samą karę dla sprawcy głównego, podżegacza i pomocnika. Kara była bezwzględnie nieokreślona. Podstawą penalizacji były kary majątkowe.

Projekt został odrzucony, mimo częściowego poparcia, przez szlachtę (przede wszystkim przez zwolenników tzw. ruchu egzekucyjnego, którzy widzieli w nim zamach na demokrację szlachecką) zebraną na sejmie w 1534 roku.

W tych czasach oprócz tego projektu istniały też prywatne projekty kodyfikacyjne, jak i dzieła prawniczo-pisarskie.