Kowale Oleckie
Z Wikipedii
Współrzędne: 54°09'47" N 22°24'59" E
| Kowale Oleckie | |||
|
|||
| Województwo | warmińsko-mazurskie | ||
| Powiat | olecki | ||
| Gmina | Kowale Oleckie | ||
| Położenie | 54° 09' 47'' N 22° 24' 59'' E |
||
| Liczba mieszkańców (2006) • liczba ludności |
5400 |
||
| Strefa numeracyjna (do 2005) |
87 | ||
| Kod pocztowy | 19-420 | ||
| Tablice rejestracyjne | NOE | ||
|
Położenie na mapie Polski
  Kowale Oleckie
|
|||
| Strona internetowa wsi | |||
Kowale Oleckie (niem. Kowahlen) – duża wieś mazurska w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie oleckim, w gminie Kowale Oleckie przy drodze krajowej nr 65 i przy trasie (zawieszonej) linii kolejowej Gołdap-Ełk.
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.
Miejscowość jest siedzibą gminy Kowale Oleckie.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Historia Kowali Oleckich datuje się na rok 1563, kiedy to książę Albrecht nadał Absolanowi Rymanowi 60 włók boru na prawie lennym z sądownictwem wyższym i niższym. Od niego 7 października 1564 roku odkupiono 30 włók w celu założenia wsi. Na tym obszarze w 1564 roku powstała wieś szlachecka Chełchy i majątek ziemski Kowale Oleckie. Majątek ów, jak podają źródła założyli Małgorzata i Jan Kowalewscy.
Lata powstawania wsi i ich rozwój charakteryzowały się również wielką wymianą idei, której górą byli wyznawcy protestantyzmu zasiedlający Prusy Książęce. Zepsucie panujące w Kościele potrzebowało reformy. Taka sytuacja sprzyjała głoszeniu ze skutkiem idei luteranizmu i powstawaniu na tych terenach kościołów ewangelickich.
Nowopowstałe wsie w tym i miejscowość gminna Kowale Oleckie często zmieniały właścicieli. W XVIII wieku Dwór w Kowalach Oleckie dziedziczyli Tyszkowie, szlachta polska. Szkoła w tym dworze powstała w 1760 roku, a we wsi - kilkadziesiąt lat później. Poprzez tworzenie we wsiach i dworach szkół rosła świadomość społeczna wśród mieszkańców. W 1800 roku był tu majątek ziemski i wieś, która z czasem rozwinęła się w największą osadę w powiecie oleckim.
Kolejne lata w dziejach historii gminy Kowale Oleckie to postępująca germanizacja, która datowana jest od roku 1850. Tereny te częściowo pamiętają także okres I wojny światowej. Pomimo przebiegającej nieopodal (do 1919 r.) granicy z Rosją znaczących wydarzeń historycznych, czy wojennych nie odnotowano.
Lata trzydzieste XX wieku to można rzec, burzliwy rozwój tego terenu. Ludność niemiecka na szeroką skalę budowała infrastrukturę osadniczą. Powstało wiele budynków, budowano drogi, linie elektryczne, młyny, cegielnie, tartaki, gorzelnie, mleczarnie, a w Kowalach Oleckich nawet odlewnię żeliwa. Szacunkowo można podać, że w powyższym okresie na terenie obecnej gminy mieszkało blisko 10 tys. mieszkańców. W 1938 roku w Kowalach była stacja na linii kolejowej Olecko-Gołdap, urząd pocztowy, czteroklasowa szkoła podstawowa i szkoła zawodowa, urząd żandarmerii, kontroli mięsa i in. W roku 1938 w Kowalach było 1126 mieszkańców. Wcześniejsza nazwa -Kowahlen. Pod koniec lat 30 zaczęto zniemczać nazwy wsi, m.in. Kowale Oleckie na Kowahlen, a od 1938 r. - Reimannswalde.
Nastał okres II wojny światowej, w której gmina Kowale Oleckie właściwie nie ucierpiała. Podaje się, że na obszarze gminy zniszczonych zostało kilkanaście budynków jednak w odniesieniu do zniszczeń na tle kraju były one niewielkie. Ziemie wokół Kowali Oleckich zajęte zostały 22 i 23 stycznia 1945 r. przez oddziały radzieckie. Akcja przesiedleńcza Niemców była na tyle skuteczna, że z terenów usunięta została praktycznie cała ludność pochodzenia niemieckiego.
[edytuj] Zabytki
- Zabytkowa odlewnia żeliwa z XIX w.
[edytuj] Instytucje zajmujące się edukacją, wychowaniem i opieką
- Przedszkole Samorządowe w Kowalach Oleckich
- Szkoła Podstawowa im. Henryka Mereckiego w Kowalach Oleckich
- Publiczne Gimnazjum w Kowalach Oleckich
Inne:
- Gminne Centrum Kultury i Sportu w Kowalach Oleckich
- Biblioteki gminnej w Kowalach Oleckich)
- Rezerwat cisów pod Kowalami Oleckimi.
Rezerwat "Cisowy jar" (10,7 ha)leży na terenie malowniczych Szeskich Wzgórz, najwyższych wzniesień w tej części pojezierzy. Obejmuje urokliwy stromy jar szeroki na 100 m i długi na 900 m. Rośnie tu około 1,4 tys. cisów - jest to najliczniejsze skupisko tych drzew na Mazurach. Większość cisów, które są gatunkiem o bardzo wolnym tempie wzrostu, ma w obwodzie po kilkadziesiąt centymetrów, ale są i takie, ktore dochodzą do 2-3 m.
[edytuj] Bibliografia
- OLECKO Czasy, ludzie, zdarzenia Tekst: Ryszard Demby, wyd. 2000
- Przewodnik: Mazury, Warmia, Suwalszczyzna na weekend, Wyd. Pascal 2008
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Mapy: Autopilot • Google Maps • Szukacz • Targeo • Zumi
- Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi
