Legendy arturiańskie

Z Wikipedii

Legendy arturiańskie

Zbiór opowieści związanych z legendarnym królem Arturem i rycerzami Okrągłego Stołu. Tworzą one skomplikowaną i wielowarstwową mozaikę w której odnaleźć można ślady wydarzeń historycznych i wpływy wielu kultur, szczególnie mitologii celtyckiej, wierzeń chrześcijańskich i gnostyckich, oraz średniowiecznej kultury dworskiej. Nie istnieje jedna „legenda arturiańska”, lecz wiele konkurencyjnych wersji, z których najwcześniej nam znane pochodzą z XII wieku. Legendy arturiańskie pozostają żywe do dnia dzisiejszego. Cały czas powstają ich nowe wersje i interpretacje. Do postaci i motywów legend arturiańskich bardzo chętnie sięga także kultura popularna.

Wątki legend arturiańskich

Opowieści o królu Arturze i rycerzach Okrągłego Stołu nie są spójną całością, lecz tworzą kilka częściowo niezależnych linii narracyjnych.

Główna narracja związana jest z historią rządów króla Artura. Uther Pendragon po latach bitew jednoczy Brytanię. W związku z Igerną płodzi Artura, którego oddaje Merlinowi. Artur rośnie w ukryciu, jako przybrany syn sir Hektora. Kiedy wyciąga wetknięty w skałę magiczny miecz, zostaje uznany nowym królem Brytanii. Osiada w Camelot, gdzie zbiera wokół siebie najznamienitszych rycerzy, znanych jako rycerze Okrągłego Stołu. Poślubia Ginewrę, córkę Leodegrance'a. Duża część legend arturiańskich dotyczy dworskiego życia w Camelocie i przygód poszczególnych rycerzy. Ten „złoty okres” musi jednak dobiec do końca. Ginewrę i pierwszego rycerza Okrągłego Stołu – Lancelota, łączy romans, który doprowadzi do rozbicia jedności Camelotu. W siłę rosną też przeciwnicy rządów Artura, np. Morgana Le Fay i Mordred. W wielkiej bitwie pod Camlann Mordred rani Artura. Rana okazuje się śmiertelna i Artur w towarzystwie trzech królowych odpływa do Avalonu.
Równie ważna linia narracyjna związana jest z poszukiwaniem Graala. Kultura dworska i celtycka ustępują tu pierwszeństwa wpływom chrześcijańskim i gnostyckim. Jedynie nieliczni rycerze (Bors, Galahad, Parsifal), odpowiadający nowemu ideałowi świętego rycerza mogą wypełnić misję Graala. Wraz z wypełnieniem się misji Graala, epoka arturiańska odchodzi w przeszłość.
Niezależne cykle tworzą również legendy związane z dziejami Merlina, Tristana i Izoldy czy sir Lamoraka.

Późniejsze wersje i inspiracje

Marion Zimmer Bradley; Mgły Avalonu - jedna z najpopularniejszych współczesnych wersji legend arturiańskich. Mgły Avalonu eksponują konflikt między odchodzącym w przeszłość światem celtyckiej magii, a nadchodzącym chrześcijaństwem. Artur i jego towarzysze są tu wojownikami stojącymi na przełomie dwóch epok, a nie rycerzami prowadzącymi dworskie życie.
Najsłynniejszy poemat Alfreda Tennysona The Lady of Shalott (1842 r.) opowiada historię miłości Elaine z Astolat do Lancelota.

Sztuki sceniczne