Len
Z Wikipedii
| Len | |
 |
|
| Systematyka wg Reveala | |
| Domena | jądrowce |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | naczyniowe |
| Nadgromada | nasienne |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | Rosopsida |
| Rząd | lnowce |
| Rodzina | lnowate |
| Rodzaj | len |
| Nazwa systematyczna | |
| Linum L. | |
 Galeria zdjęć i grafik |
|
Len (Linum L.) - rodzaj roślin zielnych krótkowiecznych (przeważnie trzyletnich) z rodziny lnowatych. Pochodzi ze wschodniej Europy i z rejonu Morza Śródziemnego. Do rodzaju należy ok. 200 gatunków, z czego na stanowiskach naturalnych lub zdziczałych notowanych jest 6 gatunków. W uprawie kilka kolejnych spośród których największe znaczenie ma len zwyczajny.
Spis treści |
[edytuj] Charakterystyka
- Łodyga
- Składa się z części korzeniowej, łodygi właściwej i części wierzchołkowej. Na całej długości pokryta włóknem.
- Liście
- Lancetowate.
- Kwiaty
- Niebieskie, żółte, różowe lub białe, otwierające się w dni słoneczne.
- Owoce
- Torebki nasienne, pięciokomorowe, zawierają od 10 do 12 spłaszczonych oleistych nasion.
[edytuj] Systematyka
- Pozycja rodzaju w systemie Reveala
Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa różowe (Rosidae Takht.), nadrząd Geranianae Thorne ex Reveal, rząd lnowce (Linales Baskerville), rodzina lnowate (Linaceae DC. ex Gray), podrodzina Linoideae (DC. ex Gray) Arn., plemię Lineae Rchb., rodzaj len (Linum L.)[1].
- Gatunki flory Polski[2]
- len austriacki (Linum austriacum L.)
- len karpacki (Linum extraaxillare Kit.)
- len przeczyszczający (Linum catharticum L.)
- len trwały (Linum perenne L.) - efemerofit
- len włochaty (Linum hirsutum L.)
- len złocisty (Linum flavum L.)
- Gatunki uprawiane[3]
- len ałtajski (Linum altaicum Ledeb.)
- len cienkolistny (Linum tenuifolium L.)
- len dwuletni (Linum bienne M.)
- len dzwonkowaty (Linum campanulatum L.)
- len lepki (Linum viscosum L.)
- len narboński (Linum narbonense L.)
- len solankowaty (Linum salsoloides Lam.)
- len wielokwiatowy (Linum grandiflorum Desf.)
- len zwyczajny (Linum usitatissimum L.)
- len żyłkowany (Linum nervosum W. et K.)
[edytuj] Zastosowanie
Najważniejszym gatunkiem lnu jest len zwyczajny (Linum usitatissimum), roślina włóknodajna i oleista pochodząca z Bliskiego Wschodu, stara roślina użytkowa uprawiana od kilku tysięcy lat dostarczająca włókna, które mimo konkurencji tworzyw sztucznych nadal jest bardzo cenione, makuchów na paszę, itd. Nasiona (siemię lniane) używane są w lecznictwie.
- Roślina uprawna: z powodu występowania włókien na całej długości, łodygi lnu są wyrywane z korzeniami a nie ścinane w czasie zbiorów. Jest to roślina, której wszystkie części wykorzystuje się w przemyśle a jedynym odpadem są pyły produkcyjne powstające w procesie jej przerobu. Uzyskuje się z niej:
- z części środkowej łodygi, włókno długie, do produkcji wysokiej jakości przędz czesankowych, osnowowych i dalej tkanin.
- z części wierzchołkowej i korzeniowej, włókno krótkie, do produkcji przędz zgrzebnych wątkowych.
- nasiona oleiste, z których wytwarza się olej, pokost itp. Nasiona lnu mają również zastosowanie w przemyśle farmaceutycznym (używa się ich do sporządzania maceracji) i medycynie ludowej.
- paździerze - powstałe w procesie pozyskiwania włókna, z połamanej, zdrewniałej części łodyg, są surowcem do produkcji płyt paździerzowych o podobnych właściwościach jak płyty wiórowe
- odpady roszarnicze - krótkie włókna z przyklejonymi paździerzami, których nie udało się oddzielić przy pozyskiwaniu włókna, są surowcem do produkcji wysokiej jakości papieru. Dawniej stosowane również jako materiał termoizolacyjny.
- wytłoki powstałe przy produkcji oleju z nasion, podobnie jak torebki nasienne (plewy), przerabiane są na pasze
- Roślina oleista dostarczająca cennego oleju jadalnego i przemysłowego. Nasiona lnu zawierają do 35% oleju, poza tym 20% białka, enzymy i glikozydy kwasów: olejowego, linolowego i stearynowego. [4]
- Roślina lecznicza. Olej lniany Semen Lini ma ochronne działanie powlekające śluzówki układu pokarmowego. Jest stosowany wewnętrznie przy nieżytach żołądka i jelit, a także przy nieżytach pęcherza moczowego i dróg moczowych. Zewnętrznie używa się go przy stanach zapalnych skóry, owrzodzeniach, wypryskach. [4]
- Roślina ozdobna: sadzona jest na rabatach, w ogrodach skalnych, w runie parkowym oraz w grupach naturalistycznych.
[edytuj] Zobacz też
Przypisy
- ↑ Reveal James L. System of Classification. PBIO 250 Lecture Notes: Plant Taxonomy. Department of Plant Biology, University of Maryland, 1999 Systematyka rodzaju Linum wg Reveala
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Vascular plants of Poland - a chekclist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. IB PAN, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
- ↑ Ludmiła (red.) Karpowiczowa: Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973.
- ↑ 4,0 4,1 Jindřich Krejča, Jan Macků: Atlas roślin leczniczych. Warszawa: Zakł. Nar. im. Ossolińskich, 1989. ISBN 83-04-03281-3.
