Los utracony

Z Wikipedii

Los utracony (Sorstalanság) – powieść Imre Kertésza, węgierskiego laureata Literackiej Nagrody Nobla.

Jest to opowieść o obozowych doświadczeniach pisarza (1944-45), który z rodzinnego Budapesztu w wieku 14 lat trafia najpierw do Auschwitz-Birkenau, później do obozów w Buchenwaldzie i Zeitz. Powieść pisana jest właśnie z perspektywy naiwnego, zupełnie nieświadomego 14-latka. Trafia on do Oświęcimia i do ostatniej chwili – podania mu pasiastego ubrania – wydaje mu się, że będzie pracował w fabryce, jak robił to wcześniej, dziwiąc się, że widzi wkoło tak dużo, ubranych w więzienne pasiaki, ludzi. Jednak i on staje się więźniem, co nie od razu do niego dociera, musi jednak zmierzyć się z rzeczywistością. Przez zaledwie 4 dni w Oświęcimiu, dowiaduje się o: krematoriach, stosach zwłok, selekcji – od której uratowało go kłamstwo na temat swojego wieku – "sehzehn" odpowiedział, choć miał o rok mniej.

Z Oświecimia zesłany do Buchenwaldu a ostatecznie do Zeitz. Autor nie zagłębia się w opisywaniu swoich cierpień, pisze o rzeczywistości, o obozowej nudzie – która staje się tym co najgorsze może przytrafić się człowiekowi – nudzie, w której zatrzymał się czas, rzeczywistość bez perspektyw.

Nękany ciężkimi ranami,wycieńczony pracą, robakami niemal zjadającymi go żywcem, gdy przygotowuje się do śmierci, zupełnie niespodziewanie zostaje przeniesiony do Zeitz, gdzie o dziwo dostaje łóżko, kołdrę i poddany zostaje leczeniu. Początkowo nie potrafi w to uwierzyć, żyjąc w zupełnej nieświadomości tego co dzieje się wokół. Szczęśliwie, m.in. dzięki pomocy polskiego pielęgniarza, udaje mu się przeżyć obóz, przetrwać i wrócić do Budapesztu, nie chce jednak zapominać o tym co się wydarzyło, jak wydaje się chcą zrobić inni: byli więźniowie, a także ci pozostający na wolności.

Książka daje ciekawą perspektywę, właśnie dlatego, że pisana jest z perspektywy czternastolatka – z jego nieświadomością szerzącej się nienawiści, potworności przeżywanych wydarzeń, skupieniu na kolejnym kawałku chleba, który dostanie na kolację, śniadanie.