Lupa
Z Wikipedii
Lupa jest przyrządem optycznym służącym do obserwacji drobnych przedmiotów. Zbudowana jest z jednej soczewki skupiającej lub z zespołu soczewek umieszczonych w oprawce.
Lupa tworzy obraz przedmiotu pozorny, prosty, powiększony.
Powiększenie lupy w przybliżeniu określa wzór 
, w którym d — odległość najlepszego widzenia, f — ogniskowa soczewki.
Odleglość obserwowanego przedmiotu od soczewki powinna być mniejsza od ogniskowej.
Spotyka się lupy w postaci arkusza przezroczystej folii będącej soczewką Fresnela. Jak i bardziej rozpowszechnione ze szkla..
Lupa składająca się z jednej soczewki i zaopatrzona w uchwyt, nazywana bywa szkłem powiększającym.
Lupa zegarmistrzowska najczęściej jest używana przez zegarmistrzów w trakcie naprawiania drobnych mechanizmów. Nie zajmuje rąk w czasie pracy, ponieważ jest utrzymywana mięśniem okrężnym oka. Składa się z korpusu (najczęściej z czarnego tworzywa sztucznego lub aluminium) i soczewki lub zespołu soczewek. W korpusie zwykle jest kilka małych otworków umożliwiających przepływ powietrza przez korpus,aby zapobiec pokrywaniu się soczewek rosą. Zegarmistrz najczęściej w czasie prac montażowych posługuje się lupą o powiększeniu 3-4 x, przy prostowaniu i układaniu włosa około 7 x, a przy sprawdzaniu czopów i kamieni 10-15 x.
Historia
Leeuwenhoek w XVII wieku opanował umiejętność wytwarzania małych pojedynczych soczewek szklanych o bardzo krótkiej ogniskowej. Jego jednosoczewkowe lupy dawały powiększenie do 250 razy. Średnica tych soczewek wynosiła około 1 mm. Rekordowe jego soczewki miały ogniskową 0,3 mm i osiągały powiększenie do 900 x, jednak jakość obrazu przy tak wielkich powiększeniach była bardzo słaba. Praktyczne zastosowanie znajdowały lupy o powiększeniu 200 - 300 x. Na początku XVIII wieku wytwarzano lupy w kształcie cyrkla kreślarskiego. Na jednej nóżce mocowało się obserwowany przedmiot, do drugiej była przymocowana miniaturowa soczewka dająca kilkusetkrotne powiększenie. Ponieważ głębia ostrości takiej lupy była bardzo mała, ostrość regulowało się delikatnie pokręcając śrubą z bardzo drobnym gwintem, jak w zerownikach kreślarskich, regulując rozstaw nóżek cyrkla, a tym samym odległość soczewki od obserwowanego przedmiotu.
Bibliografia
Nowacki M.: Dzieje pewnego wynalazku. w: Problemy Nr 11/1990
