Manuel Azaña

Z Wikipedii

Manuel Azaña y Diaz
Funkcja	Prezydent Drugiej Republiki Hiszpańskiej
Okres urzędowania	od 1936 do 1939
Poprzednik	Niceto Alcalá-Zamora
Następca	Francisco Franco
Data urodzenia	10 stycznia, 1880
Miejsce urodzenia	Alcala de Henares
Data śmierci	3 listopada, 1940
Miejsce śmierci	Montauban

Manuel Azaña y Diaz (ur. 10 stycznia 1880 w Alcalá de Henares, zm. 3 listopada 1940 w Montauban, Francja), polityk i pisarz hiszpański, drugi i ostatni prezydent Drugiej Republiki Hiszpańskiej (1931-1939). Minister wojny w pierwszym rządzie republikańskim (1931), następnie premier (1931-1933). W 1936 roku został wybrany na prezydenta Hiszpanii (maj 1936-kwiecień 1939). Był członkiem masonerii i zdeklarowanym antyklerykałem.

[edytuj] Biografia

Pochodził ze zubożałej szlachty. Kształcił się w klasztorze augustianów w Eskurialu, następnie w szkole artylerii, studiował we Francji. W latach 20. był redaktorem tygodnika "España". Należał do Alianza Republicana (Sojusz Republikański), a następnie został jednym z przywódców partii Izquierda Republicana (Lewica Republikańska). W 1930 wchodził w skład Komitetu Rewolucyjnego przygotowującego powstanie antyrządowe; po nieudanych próbach wywołania powstania zatrzymano większość członków Komitetu, Azaña zaś przeszedł do podziemia. Po obaleniu monarchii (1931) został ministrem do spraw wojskowych w rządzie Niceta Alcalá-Zamory, a po jego dymisji premierem Hiszpanii (grudzień 1931).

W swych działaniach dążył do osłabienia sił stanowiących potencjalne zagrożenie dla rewolucji i nowego porządku. Sprawując urząd ministra spraw wojskowych, wydał dekret rozwiązujący 10 dywizji i redukujący kadrę oficerską do niespełna 8 tys. osób (z 26 tys. oficerów). Podjął energiczne działania przeciw Kościołowi katolickiemu, przyczyniając się do uchwalenia rozdziału Kościoła od państwa, cofnięcia wszelkich rządowych subwencji na rzecz Kościoła, zniesienia zakonu jezuitów w Hiszpanii i zamknięcia niektórych klasztorów; popierał także wprowadzenie ślubów i rozwodów cywilnych. W 1931 zasłynął powiedzeniem, że "Hiszpania przestała być katolicka" (na podstawie zmniejszania się liczby praktykujących wiernych).

W 1932 jego rząd przygotował i przeprowadził wybory do Kortezów, następnie przyczynił się do uchwalenia i przeprowadził reformę rolną, która zwiększyła problemy wsi. W 1933 promulgował ustawę o kongregacjach religijnych, pozbawiając je prawa nauczania (co wywołało protesty Watykanu i Kościoła w Hiszpanii). Po wyborach 1934 przeszedł do opozycji i został na krótko aresztowany w związku z wystąpieniami antyrządowymi, co podniosło jego popularność. W 1935 przystąpił za swoją partią do tworzonego pod dyktando Międzynarodówki Komunistycznej Frontu Ludowego, grupującego organizacje lewicowe, separatystyczne i opozycyjne wobec rządu centro-prawicowego. 18 lutego 1936, po wyborach do Kortezów, prezydent Alcalá-Zamora powierzył mu misję formowania rządu (partia Azañi - Lewica Republikańska - otrzymała 87 mandatów na 473 deputowanych); poszczególne ministerstwa Azaña powierzył członkom swojej partii.

Ogłosił amnestię dla przywódców powstań antyrządowych; dokonano kolejnych zmian w wojsku: szef sztabu generalnego, gen. Francisco Franco został przeniesiony na Wyspy Kanaryjskie, dowódca lotnictwa gen. Fanjulo - na Baleary, a dowódcę wojsk hiszpańskich w Maroku gen. Molę ściągnięto do Pampeluny. W kwietniu 1936 Front Ludowy usunął z prezydentury Alcalá-Zamorę, motywując to niepotrzebnym (drugim w czasie sprawowania urzędu) rozwiązaniem Kortezów (nota bene: dzięki temu FL mógł wcześniej przejąć władzę). 10 maja 1936 Azaña został wybrany prezydentem Hiszpanii. Przez pierwsze miesiące rządów FL Azaña pozostawał bezczynny wobec nasilających się ataków na Kościół katolicki czy napadów terrorystycznych bojówek. Po wybuchu powstania narodowego początkowo chciał zażegnać konflikt negocjacjami. 5 lutego 1939 uciekł do Francji i przebywał w ambasadzie hiszpańskiej w Paryżu, próbując zachować resztę władzy. Wobec uznania rządu gen. Franco przez Francję i Wielką Brytanię Azaña podał sie do dymisji. Jest autorem m.in. El jardín do los frailes (1927), Plumas y palabras (1930), Cervantes y el Quijote (1934).