Masakra w Srebrenicy
Z Wikipedii
Masakra w Srebrenicy - funkcjonująca w światowej opinii publicznej nazwa masowych egzekucji wykonanych na 2-8 tys. (liczby te sa kwestionowane).muzułmańskich mężczyzn i chłopców przez zbrojne oddziały Serbów w dniach od 12 lipca do 16 lipca 1995 r. w czasie wojny w Bośni, w okolicach miasta Srebrenica. Masakra ta jest uznawana za "największe ludobójstwo w Europie od czasu II wojny światowej".
Spis treści |
[edytuj] Przyczyny
Antagonizmy pomiędzy Serbami a Muzułmanami sięgają okresu tureckich podbojów, a szczególnie upadku państwa serbskiego w wyniku bitwy na Kosowym Polu. Bezpośrednią przyczyną masakry w Srebrenicy był odwet za podobne egzekucje bośniackie na Serbach, w których często zagładzie ulegały kobiety i małe dzieci.
Jednocześnie Serbowie planowali zneutralizować Srebrenicę, która była bazą wypadową sił bośniackich w atakach na Serbów, dodatkowo objętą ochroną ONZ w ramach "Strefy Bezpieczeństwa". Dowódcą sił bośniackich w rejonie Srebrenicy był Naser Orić, oskarżony później przez Międzynarodowy Trybunał Karny dla byłej Jugosławii o zbrodnie wojenne i zamordowanie 371 Serbów w czasie partyzanckich rajdów na okoliczne wioski.
[edytuj] Przebieg
16 kwietnia 1993 r. Srebrenica i okoliczne tereny w promieniu 30 km. zostały ogłoszone przez ONZ "strefą bezpieczeństwa" (Rezolucja Rady Bezpieczeństwa nr 819). W styczniu 1995 r. w Potocari, 5 km. od Srebrenicy ulokował swoją kwaterę holenderski batalion ONZ (około 200 żołnierzy), odpowiedzialny za ochronę "Strefy".
W maju 1995 r. Rada Bezpieczeństwa ONZ zdecydowała nie powiększać jednostek chroniących "Strefy bezpieczeństwa" w Bośni. Od kwietnia 1995 r. Serbowie opanowali tereny wokół "Strefy" odcinając zaopatrzenie, a także pomoc humanitarną.
6 lipca 1995 r. serbski oddział Drina rozpoczął ostrzał strefy bezpieczeństwa, a także cywili uciekających w kierunku Potocari. Z 20 tysięcy uciekinierów od 5 do 6 tysięcy zostało jednak wpuszczonych do obozu, w którym stacjonowali holenderscy żołnierze. Oddział holenderski nie podejmuje żadnych działań obronnych. 9 lipca 1995 r. muzułmańscy obrońcy miasta stracili ostatnie punkty oporu wokół miasta. Do serbskiej niewoli trafiło trzydziestu holenderskich żołnierzy.
10 lipca 1995 r. Holendrzy poprosili ONZ o wsparcie lotnictwa. ONZ się wahało. 11 lipca 1995 r. samoloty NATO zbombardowały serbskie pozycje. Serbowie grozili zabiciem jeńców holenderskich, których uchwycili w Srebrenicy, więc samoloty przerywają atak i wracają do bazy we Włoszech. Po południu Serbowie wkroczyli do Potocari. Generał Ratko Mladić, głównodowodzący armii serbskiej, zażądał, by wszyscy muzułmanie, którzy chcą żyć, złożyli broń. Prócz tego zaoferował, by ONZ zorganizowało ewakuację około 20 tysięcy ludności cywilnej, znajdującej się w okolicy Potocari. Organizacja tej ewakuacji przez ONZ zapobiegłaby rozdzieleniu kobiet i mężczyzn. Tego samego wieczora płk. Karremans przeprowadził rozmowę z holenderskim generałem Nicolarim o otrzymanej od Mladicia propozycji.
12 lipca 1995 r. wobec odmowy ONZ, na przeprowadzenie ewakuacji ludności cywilnej, gen. Mladić nakazał oddzielenie wszystkich mężczyzn i chłopców w wieku militarnym od 12 do 77 lat, oraz zorganizował wywiezienie z okolic Potocari kobiet i dzieci przygotowanymi wcześniej autobusami które w ciągu 30 godzin deportowały ich w bezpieczne tereny. W tym samym czasie Serbowie zaatakowali uciekających Muzułmanów, którzy usiłowali na własną rękę przedostać się do oddalonej około 50 km Tuzli, gdzie znajdowała się baza ONZ. Giną setki osób.
13 lipca 1995 r. z powodu kończących się zapasów żywności i braku warunków sanitarnych Holendrzy nakazali pozostałym Muzułmanom opuścić obóz w zamian za obietnicę przeprowadzenia odpowiedniej ewakuacji. Przy wyjściu na muzułmanów czekali Serbowie, którzy oddzielili mężczyzn od kobiet i dzieci. W następnych dniach Holendrzy zanotowali kilka egzekucji przeprowadzonych na Muzułmanach przez Serbów w okolicach Potocari. Między innymi 17 mężczyzn zostało zastrzelonych nad rzeką Jadar. Tego samego dnia po południu Serbowie otoczyli magazyny w Kravicy, gdzie schroniło się około tysiąca bośniackich uchodźców. Magazyny zostały obrzucone granatami.
14 lipca 1995 r. w Tišca zatrzymano konwój autobusów wiozących kobiety i dzieci ewakuowane z Potocari do Kladni. W autobusach znaleziono około 20 ukrytych mężczyzn. Rozstrzelano ich na miejscu, następnie konwój ruszył dalej.
Z Bratunatc leżącego około 5 mil od Srebrenicy rozpoczęła się ewakuacja, więźniów przewieziono na północ do szkoły w Grbavci, gdzie ulokowano ich na sali gimnastycznej, następnie wywieziono jeńców na pole i rozstrzelano. Kolejną grupę wywieziono do szkoły w Petkovci, rozstrzelano ich nad tamą.Egzekucje trwały od popołudnia do nocy, rannych dobijano jeszcze rano. W tych dwóch egzekucjach zabito ponad 1000 mężczyzn.
W Grbavcy Serbowie zastrzelili strzałami w tył głowy około tysiąca mężczyzn, wielu z nich w młodym wieku lub bardzo starych, prawdopodobnie ponownie wyselekcjonowanych z konwojów ewakuowanych z Potocari.
16 lipca 1995 r. transporty z Bratunatc dotarły do regionu Pilice, na farmie Braniewo od godziny 10 do 15 trwały rozstrzeliwania, jeńców dowieziono autobusami. Po egzekucji rozstrzelano jeńców znajdujących się w miejscowym domu kultury, użyto tam także granatów.
Do 16 lipca 1995 r. Serbowie wykonali egzekucje, w których zginęło co najmniej 7414 bośniackich Muzułmanów. Masowe groby znajdują się między innymi w Orohovacu, Kozluku, Kravicy, Petkovicy i innych. 16 lipca 1995 r. Serbowie pozwolili Holendrom opuścić Potocari. Holendrzy zostawiają broń i zaopatrzenie. W górach wokół Srebrenicy egzekucje trwały kilka tygodni.
[edytuj] Reperkusje
2 sierpnia 2001 r. Radislav Krstić, jeden z dowódców wojsk serbskich biorących udział w masakrze został skazany na 46 lat więzienia. 16 kwietnia 2002 r. w Holandii, po opublikowaniu raportu Holenderskiego Instytutu Dokumentacji Wojny nazywającego udział Holendrów w Srebrenicy "współpracą przy czystkach etnicznych", tuż przed wyborami podał się do dymisji rząd Wima Koka oraz holenderski dowódca wojsk lądowych gen. van Baal.
O zbrodnię popełnioną w Srebrenicy oskarżano generała Ratko Mladića, oraz głównych przywódców serbskich z okresu wojny, oskarżonych m.in. o zbrodnie w Srebrenicy: Radovana Karadžića i Slobodana Miloševića. Mladić i Karadžić są poszukiwani przez Międzynarodowy Trybunał Karny dla byłej Jugosławii, natomiast Milošević, któremu jednak nie udowodniono bezpośredniego udziału w masakrze, zmarł w haskim więzieniu 11 marca 2006 r.
Po wydarzeniach w Srebrenicy w 1995 r. specjalny wysłannik ONZ Tadeusz Mazowiecki demonstracyjnie zrezygnował ze swojej funkcji ogłaszając raport w sprawie łamania praw człowieka przez wszystkie strony konfliktu.
[edytuj] Film
Film z nagraną jedną z egzekucji został wyświetlony 1 czerwca 2005 r. w Hadze w czasie przesłuchania generała serbskiej milicji Obrada Stevanovicia, powołanego jako świadek obrony przez byłego prezydenta Jugosławii Slobodana Miloševicia. Niektórzy z żołnierzy zostali rozpoznani jako członkowie specjalnej jednostki paramilitarnej Skorpiony. Potwierdził to generał Stevanović. Milošević stwierdził, że jednostka Skorpionów nie podlegała serbskiemu Ministerstwu Spraw Wewnętrznych, oddalając od siebie zarzuty bezpośredniej odpowiedzialności za zdarzenia ukazane w filmie.
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Towarzystwo Kobiet z Srebrenicy
- Film - egzekucja w Srebrenicy
- Film - serbska odpowiedź na zarzuty ludobójstwa
