Matylda (cesarzowa)

Z Wikipedii

Matylda (ur. 7 lutego 1102 w Winchesterze, zm. 10 września 1167 w Rouen), córka Henryka I Beauclerca, króla Anglii i księcia Normandii, oraz Matyldy, córki Malcolma III, króla Szkocji.

Spis treści 1 Cesarzowa Niemiec 2 Hrabina Andegawenii 3 Walka o koronę 4 Ostatnie lata

[edytuj] Cesarzowa Niemiec

Matylda urodziła się w lutym (najprawdopodobniej 7.) 1101 lub 1102 r. Miejscem jej urodzenia był najprawdopodobniej Winchester, ale niektórzy uważają, że urodziła się ona w królewskim pałacu w Sutton Courtenay w Oxfordshire.

W wieku 7 lat została zaręczona z Henrykiem V (11 sierpnia 1081 - 23 maja 1125), cesarzem rzymskim, synem cesarza Henryka IV i Berty, córki Oddona, hrabiego Sabaudii. W 1111 r. została wysłana na dwór cesarski do Niemiec. Ślub odbył się z wielką pompą w Wormacji 7 stycznia 1114. W marcu 1116 r. Matylda towarzyszyła mężowi w podróży do Toskanii i Rzymu. Podczas jego nieobecności sprawowała funkcję regenta.

Para cesarska nie miała dzieci, aczkolwiek kronikarz Hermann z Tournai zapisał, że cesarzowa urodziła dziecko, które żyło tylko kilka chwil. Henryk zmarł w 1125 r. Pięć lat wcześniej w katastrofie morskiej zginął brat Matyldy, Wilhelm Adelin, jedyny syn Henryka I. Matylda została wówczas uznana następczynią tronu.

Do końca życia Matylda używała tytułu cesarzowej, aczkolwiek nigdy nie została ukoronowana cesarską koroną przez papieża. Biskupi niemieccy ukoronowali ją tylko na królową Niemiec. Jednak tytuł cesarzowej był powszechnie używany wobec żon koronowanych cesarzy. Zresztą późniejsi kronikarze pisali, że Matylda została koronowana na cesarzową.

[edytuj] Hrabina Andegawenii

Po śmierci Henryka V Matylda powróciła do Anglii, a jej ojciec zaaranżował dla niej kolejne małżeństwo. W 17 czerwca 1128 r. poślubiła w Le Mans w Andegawenii, Godfryda V Plantageneta (24 sierpnia 1113 - 7 września 1151), hrabiego Andegawenii, syna Fulka V i Ermengardy, córki Eliasza I, hrabiego Maine. Matylda była starsza od swojego drugiego męża o 11 lat. Godfryd i Matylda mieli razem trzech synów:

• Henryk II (5 marca 1133 - 6 lipca 1189), król Anglii
• Godfryd (3 czerwca 1134 - 27 lipca 1158), hrabia Andegawenii i Nantes
• Wilhelm de Poitou (sierpień 1136 - 30 stycznia 1164), hrabia Poitou

Małżeństwo to nie należało do szczęśliwych. Wkrótce po ślubie Matylda uciekła od męża i wróciła na dwór ojca. Do Andegawenii powróciła w 1131 r. W 1133 r. urodziła pierwszego syna, Henryka, późniejszego króla Anglii. Drugi poród, w 1134 r., był bardzo ciężki, i o mały włos nie doprowadził do śmierci Matyldy. Kiedy król Henryk odwiedził córkę i wnuki, pokłócił się ze swoim zięciem. Kiedy umarł, 1 grudnia 1135 r., Matylda z mężem przebywała w Andegawenii.

[edytuj] Walka o koronę

W 1120 roku jedyny ślubny syn króla Anglii – Henryka I utonął wraz z rozbitym statkiem. Matylda pozostała jedyną dziedziczką tronu. Król zmusił swój dwór do przysięgi, że będzie wspierać Matyldę, kiedy zostanie królową. Ale zaledwie trzy tygodnie po śmierci Henryka jego siostrzeniec, Stefan z Blois zagarnął tron Anglii. Matylda, pragnąc odzyskać koronę, wypowiedziała mu wojnę. Poparcia udzielili jej król Szkocji Dawid I i przyrodni brat cesarzowej, Robert, 1. hrabia Gloucester. Stefana popierała hierarchia kościelna, papież Innocenty II, arcybiskup Canterbury Aethelnoth i arcybiskup Yorku, Thurstan. Ten ostatni odparł w sierpniu 1138 r. najazd Szkotów na Anglię.

Stefan popełnił wiele błędów i zraził do siebie większość stronników, natomiast Matylda szybko udowodniła, że jest zdolniejsza i bardziej bezwzględna niż jej przeciwnik. Na przykład, kiedy wojska schwytały Matyldę, rycerski król zgodził się ją uwolnić. Gdy jednak później Stefan dostał się do jej niewoli (kwiecień 1141 r.), zakuła go w łańcuchy i poniżyła. Mimo wielu przeciwników Matylda ogłosiła siebie „panią Anglików” (Lady of the English) i pojechała do Londynu na koronację. Jej determinacja i odwaga były uważane za nienaturalne u kobiety. W wigilię koronacji lud Londynu zbuntował się przeciwko niej i zmusił do ucieczki do Normandii. Karta wojny odwróciła się. Hrabia Gloucester dostał się w listopadzie 1141 r. do niewoli u zwolenników Stefana i został wymieniony na króla. Stefan stopniowo odzyskał władzę w Anglii i w 1142 r. obległ Matyldę w zamku Oksford. Matylda uciekła z oblężonego zamku podczas śnieżycy. Ubrana w biel przemknęła się pomiędzy wrogimi żołnierzami i uciekła do Wallingford. W 1141 r. uciekła z zamku Devizes udając martwą i zdołała uciec przed wrogami w wozie wiozącym trumny.

W 1147 r. zmarł jej najwierniejszy stronnik, hrabia Gloucester. Matylda udała się do Francji. Stefan wygrał wojnę domową, ale jego rządy wciąż dalekie były od stabilizacji. W 1153 r. zmarł jego syn Eustachy IV z Boulogne. Jednocześnie najstarszy syn Matyldy, Henryk, zaatakował południe Anglii. Stefan zawarł więc z przeciwnikami traktat w Wallingford, w którym uznawał Henryka Plantageneta swoim następcą. Zmarł w 1154 r. i Plantagenet, pod imieniem Henryka II, wstąpił na tron Anglii.

[edytuj] Ostatnie lata

Ostatnie lata swojego życia Matylda spędziła w Rouen, gdzie posiadała swój własny dwór. Pośredniczyła również w sporach między swoimi dwoma najstarszymi synami, Henrykiem i Godfrydem. Zanim ten drugi zmarł nagle w 1158 r., trzykrotnie toczył wojnę ze swoim bratem. Serdeczne stosunki łączyły natomiast Henryka z jego najmłodszym bratem, Wilhelmem, który był ulubionym dzieckiem matki. Kiedy arcybiskup Canterbury Thomas Becket odmówił Wilhelmowi małżeństwa z dziedziczką hrabstwa Surrey, ten udał się na dwór matki, gdzie zmarł ku jej rozpaczy w 1164 r.

Mimo używania tytułu "pani Anglików", Matylda nigdy nie cieszyła się popularnością wśród ludu, który uznawał ją za zbyt obcą i zbyt wyniosłą. Władała trzema językami: francuskim, niemieckim i łaciną. Zmarła w Rouen i została pochowana w tamtejszej katedrze. Na jej grobie napisano: Tu leży córka, żona i matka Henryka.