Microsoft Windows NT

Z Wikipedii

Microsoft Windows NT (ang. New Technology) - rodzina 32- i 64-bitowych systemów operacyjnych firmy Microsoft, początkowo przeznaczonych do zastosowań profesjonalnych, obecnie z tej rodziny pochodzą także najpopularniejsze systemy dla użytkowników domowych.

Najnowsza wersja NT dla komputerów osobistych i stacji roboczych to Windows Vista, a dla serwerów Windows Server 2008.

Spis treści 1 Charakterystyka 2 Jądro NT 3 Wersje systemów z rodziny NT 4 Historia wersji 5 Sukces Windows NT 6 Windows 2000 7 Windows XP 8 Edycje systemu XP 9 Windows 2003 10 Windows Vista

[edytuj] Charakterystyka

System NT działa wielozadaniowo i z wywłaszczeniem. Daje się przenosić na różne architektury procesorów. Jedną lub więcej wersji systemu NT przeniesiono na procesory Intel 386 i nowsze, MIPS R4000, DEC Alpha, PowerPC, Itanium oraz AMD64.

Podstawowe cele systemu to:

• przenośność
• bezpieczeństwo
• częściowa zgodność ze standardem IEEE 1003 interfejsu przenośnego systemu operacyjnego (patrz: POSIX)
• możliwość korzystania z wielu procesorów
• rozszerzalność
• adaptacje międzynarodowe
• deklarowana zgodność z aplikacjami MS-DOS

[edytuj] Jądro NT

W systemie NT zastosowano architekturę mikrojądrową - podobnie jak w systemie Mach (patrz: jądro systemu operacyjnego), dzięki czemu daną część systemu można ulepszać bez zbytniego naruszania jego innych części.

Co do uznania jądra za mikrojądro istnieją spekulacje. Jądro NT wprawdzie ma pewne ślady mikrojądra, lecz jego budowa stricte odnosi się do architektur warstwowych systemów operacyjnych, co nie wyklucza jednak modułowości jądra.

[edytuj] Wersje systemów z rodziny NT

Istnieje kilka wersji systemów Windows NT: dla domowych centrów rozrywki, dla zwykłych komputerów domowych, dla stacji roboczych oraz serwerów. Wszystkie korzystają z tego samego jądra i kodu systemu operacyjnego, lecz oprogramowanie serwera jest skonfigurowane do pracy z aplikacjami typu klient-serwer i może działać jako serwer aplikacji w sieciach lokalnych NetWare i Microsoft.

[edytuj] Historia wersji

• Microsoft Windows NT 3.1
• Microsoft Windows NT 3.5
• Microsoft Windows NT 3.51 (wersja Workstation oraz Server - był to pierwszy system Microsoftu dzielący się na edycje)
• Microsoft Windows NT 4.0
• Microsoft Windows NT 5.0 (Microsoft Windows 2000)
• Microsoft Windows NT 5.1 (Microsoft Windows XP)
• Microsoft Windows NT 5.2 (Microsoft Windows Server 2003 i Microsoft Windows XP Professional x64 Edition)
• Microsoft Windows NT 6.0 (Microsoft Windows Vista)
• Microsoft Windows NT 7.0 (Microsoft Windows Seven)

System NT (do wersji 4) nie był wielodostępnym systemem operacyjnym. Zmieniło się to w Windows 2000, XP, a także w Windows Server 2003 i Windows Vista. Wersja 4.0 serwera NT zawierała oprogramowanie internetowego serwera WWW oraz interfejs użytkownika systemu Windows 95.

[edytuj] Sukces Windows NT

W 1996 sprzedano więcej licencji serwera NT niż wszystkich licencji różnych wersji systemu Unix. Sukces handlowy wynikał nie tylko z działań marketingowych Microsoftu, miał też uzasadnienie techniczne. System plików NTFS zaprojektowany dla Windows NT cechuje współpraca z rozwiniętym systemem obsługi uprawnień użytkowników i wyższy poziom bezpieczeństwa danych niż w systemach FAT. Kolejne wersje systemów z rodziny NT wdrażały również nowości przygotowane głownie dla użytkowników domowych, jak obsługa DirectX i multimediów.

Wszystko to przyczyniło się do rezygnacji przez Microsoft z kontynuacji rodziny Windows 9x i zastąpienia jej przez członka rodziny NT o nazwie Windows XP, który z dodatkiem Service Pack 2 lub Service Packiem 3 wciąż jest wspierany przez Microsoft.

[edytuj] Windows 2000

Microsoft Windows 2000 jest 32 bitowym systemem operacyjnym Microsoftu wydanym 17 lutego 2000. Często mylony z Windows ME. Ma możliwość pracy z systemem plików NTFS i FAT32, lepsze zabezpieczenia logowania, prawa dostępu do plików i ich szyfrowanie i kompresowanie (tylko NTFS). Jest też pierwszym systemem z rodziny NT obsługującym technologie USB i IRDA. Microsoft Windows 2000 jest też ostatnim systemem z rodziny NT pozbawionym aktywacji systemu. Edycje Windows 2000 to:

• Microsoft Windows 2000 Terminal - środowisko udostępniane przez Windows 2000 Server jako usługi terminalowe ze współdzielonymi procesami i pamięcią.
• Microsoft Windows 2000 Professional - najbardziej zaawansowana edycja Windowsa 2000, obsługuje 2 procesory i 4 GB RAM, Snickers. Łączy w sobie cechy wszystkich Windowsów 2000.
• Microsoft Windows 2000 Server - obsługuje 4 procesory i 4 GB RAM, Active Directory, Intellimirror, Kerberos, usługi terminalowe, Snickers.
• Microsoft Windows 2000 Advanced Server - jak wersja "Server" lecz obsługuje 8 procesorów i 8 GB RAM, 2 klastry.
• Microsoft Windows 2000 Datacenter Server - jak wersja "Advanced Server" lecz obsługuje 32 procesory i 64 GB RAM, 4 klastry.
• Microsoft Windows 2000 Advanced Server, Limited Edition - specjalna wersja systemu wydana w 2001 r. przeznaczona dla procesorów Itanium firmy Intel,
• Microsoft Windows 2000 Datacenter Server, Limited Edition - specjalna wersja systemu wydana w 2001 r. przeznaczona dla procesorów Itanium firmy Intel.

Następcą systemu Windows 2000 jest Windows XP a bezpośrednim następcą wersji serwerowych jest Microsoft Windows 2003 Server.

[edytuj] Windows XP

Microsoft Windows XP pod nazwą kodową Whitsler to 32 bitowy system operacyjny z rodziny Microsoft Windows NT wydany oficjalnie 25 października 2001.

Windows XP to udana próba połączenia Microsoftu 2 w jedno, bowiem wcześniej Microsoft rozwijał 2 linie produktów - dla użytkowników domowych i zaawansowanych. W Windows XP zadebiutował GUI Luna, które wprowadzały wiele nowości graficznych do systemu i usprawnień.

W Microsoft Windows XP po raz pierwszy pojawiła się aktywacja systemu Windows, mająca zapobiec piractwu. Szybko jednak została ona złamana przez piratów komputerowych. Pomimo początkowych niechęci do Windowsa XP jest on obecnie najczęściej używanym systemem z rodziny Windows. Następcą systemu Microsoft Windows XP jest system Microsoft Windows Vista.

Nowe funkcje Windowsa XP:

• Nagrywanie dysków CD - System potrafi w prosty sposób nagrywać płyty CD za pomocą wbudowanego programu nagrywającego.
• Nowe menu Start - Menu zawiera w pierwszej kolejności najczęściej używane programy, co większości użytkowników ułatwia i przyspiesza pracę.
• Łatwy dla użytkownika interfejs - Dzięki opcji grupowania programów na pasku zadań nie powstaje bałagan związany z otwarciem dużej ilości programów. System został także zaopatrzony w funkcję automatycznego oczyszczania pulpitu, która przenosi do osobnego folderu skróty z pulpitu, które nie były używane przez ostatnie 60 dni.
• Technologia ClearType® - To technologia pozwalająca na podwyższenie jakości i wygładzenie tekstu na ekranach LCD
• Inteligentne oszczędzanie energii - Ta funkcja przydaje się użytkownikom laptopów. Dzięki monitorowaniu przez system stanu baterii, system może zachować wyniki pracy zanim stan baterii się wyczerpie i zamknąć system bez szkody dla użytkownika i komputera. Po załadowaniu baterii system rozpoczyna pracę od tego momentu, gdy został on zahibernowany.
• Przełączanie użytkownika - Przydatne, gdy z komputera korzysta klika osób. Gdy jeden użytkownik pracuje, a drugi chce zdobyć dostęp do spersonalizowanych danych na swoim profilu, można przełączyć użytkownika pozostawiając jego profil w takim stanie, w jakim został on zachowany, po czym do niego powrócić po skończeniu pracy przez drugiego użytkownika.

[edytuj] Edycje systemu XP

Windows XP został wydany w 2 głównych edycjach:

Microsoft Windows Home Edition - wersja dla użytkowników domowych, bez zaawansowanych narzędzi administracyjnych czy pulpitu zdalnego.

Microsoft Windows XP Professional - wersja dla firm i bardziej zaawansowanych użytkowników od wersji Home Edition różni się m.in. obsługą pulpitu zdalnego i znacznie lepszych narzędzi administracyjnych. Obecnie najbardziej popularna wersja systemu Windows.

Ponadto istnieje kilka mniejszych edycji systemu Windows XP:

• Windows XP Media Center Edition - wersja dla komputerów HP Media Center Computer, niektórych komputerów w sieci sklepów Vobis, Alienware Navigator oraz Optimus. Wersja ta jest dostarczana tylko i wyłącznie z tymi komputerami i nie można jej kupić w sklepie.
• Windows XP Tablet PC Edition - wersja dla urządzeń typu Tablet PC.

Pod koniec roku 2004 Microsoft wydał kolejną wersję tego systemu:

• Windows XP Media Center Edition 2005 - podobna do swojego poprzednika, jednak mająca nowe opcje, design oraz kompozycję - Energy Blue, wykorzystującą nowy schemat kolorów Royale.
• W niektórych krajach, takich jak Rosja czy Indie, Microsoft wprowadził nową edycję systemu Windows - Starter Edition
• Zgodnie z decyzją Komisji Europejskiej udostępniona została edycja pozbawiona 186 plików, w tym programu Windows Media Player (a co za tym idzie - możliwości odtwarzania multimediów bez instalacji dodatkowego oprogramowania). Komisja nie zgodziła się na proponowaną przez Microsoft nazwę Windows XP Reduced Media Edition i wybrała Windows XP N spośród pozostałych nazw zaproponowanych przez koncern. Microsoft twierdził, że nazwa taka może zdezorientować klientów, ale ostatecznie zatwierdził ją. System ten jest dostępny tylko w Europie.

[edytuj] Windows 2003

Microsoft Windows Server 2003 jest systemem z rodziny NT opartym na Windows XP, bezpośrednim następcą wersji serwerowych Microsoft Windows 2000. System wydany został 24 kwietnia 2003.

W porównaniu do wersji 2000 w Win 2003 Server dodano i poprawiono wiele funkcji sieciowych. Do najważniejszych należą między innymi IIS w wersji 6.0, poprawki w usłudze Active Directory, a także dodanie funkcji Kopii w tle. W Microsoft Windows 2003 Server została wbudowana specjalna wersja przeglądarki Internet Explorer. Program jest też skonfigurowany w ten sposób, że praktycznie niemożliwe jest uruchamianie lub ściągnięcie plików lub rozszerzeń, które mogą zaszkodzić systemowi. Edycje systemu Windows 2003 Server to:

• Small Business Server.
• Web Edition.
• Standard Edition,
• Enterprise Edition.
• Datacenter Edition.

31 marca 2005 wydany został dodatek Service Pack 1 do Microsoft Windows Server 2003. Położono tam nacisk na zwiększenie bezpieczeństwa systemu.

Najważniejsze wprowadzone nowości:

• Kreator zabezpieczeń systemu - automatyczna konfiguracja wbudowanego firewalla, wyłączenie niepotrzebnych usług itp.
• Windows Firewall - wbudowany program typu firewall, analogiczny jak w systemie Microsoft Windows XP z dodatkiem Service Pack 2.
• Wprowadzenie technologii Data Execution Prevention - zapobiega ona wykonywaniu kodu umieszczonego w obszarze dla danych, który może być niebezpieczny dla komputera.
• Blokowanie okienek pop-up we wbudowanej przeglądarce Internet Explorer 6.0 - analogicznie jak w Service Pack 2 dla systemu Windows XP

Ponad 2 lata później bo 14 marca 2007 Microsoft opublikował drugi zbiór poprawek dla Windows Server 2003 - Service Pack 2. W Service Pack 2 do Windows 2003 głównie położono nacisk na większą wygodę pracy z serwerem. SP2 zawiera także konsolę MMC3.0. (Analogiczną do Service Packa 3 do Win XP).

Następcą Microsoft Windows 2003 jest Microsoft Windows Server 2008.

[edytuj] Windows Vista

Microsoft Windows Vista pod nazwą kodową Longhorn to dostępny w 32 i 64 bitowej wersji system operacyjny Microsftu, następca Windows XP. Hasło reklamowe systemu to Clear, Confident, Connected, czyli Przejrzysty, Pewny, Połączony. Premiera systemu miała miejsce 29 stycznia 2007 na świecie i 30.01.2007 w Polsce.

W systemie Microsoft Windows Vista zadebiutował Windows Presentation Foundation czy też Windows Communication Foundation. Do Windowsa Visty dodany został program antyspyware o nazwie Windows Defender. Kolejną funkcją, która zadebiutowała w systemie Windows Vista to trójstopniowy system limitowania konta, który zastąpił dwustopniowy system limitowania konta obecny w Windows XP. W Windows Vista pojawił się też nowy wygląd systemu bazujący na silniku Aero (słabsze karty graficzne nie obsługują tego silnika). W edycję Windows Vista Ultimate został wbudowany tzw. Bitlocker służący do szyfrowania partycji.

Edycje systemu Windows Vista:

Windows Vista jest dostępny w ośmiu edycjach - wszystkich, z wyjątkiem Windows Starter 2007, w wersjach 32- i 64-bitowej. Wszystkie edycje systemu (z wyjątkiem Enterprise) mają taki sam nośnik DVD, a edycję zgodną z zakupioną wersją wybiera się podczas instalacji. Jej nieprawidłowy wybór ma konsekwencję w postaci braku możliwości aktywacji systemu i konieczna będzie reinstalacja systemu w celu jego aktywacji. Istnieje możliwość łatwej aktualizacji Windows Vista z edycji niższej do wyższej (edycję Home Basic możemy zaktualizować do wersji Home Premium lub Ultimate; edycję Home Premium jedynie do Ultimate) w efekcie skorzystania z cech dostępnych w bardziej rozbudowanej edycji. Microsoft nazwał tę usługę „Windows Anytime Upgrade”, czyli „Aktualizacja Windows w dowolnym czasie”.

Możliwości migracji między różnymi wersjami systemu Windows Vista

Poniższa tabela zawiera wszystkie edycje Windows Vista wraz z ich krótkim opisem.

Edycja	Opis	Ma interfejs Windows Aero	Ograniczenie dostępności
Windows Vista Starter	Tak jak Windows XP Starter Edition, edycja ta jest dostępna tylko w krajach rozwijających się głównie po to, aby oferować legalną alternatywę dla nieautoryzowanych kopii. Zawiera ona duże ograniczenia, na przykład umożliwi użytkownikowi uruchomienie najwyżej trzech aplikacji jednocześnie. Ma interfejs Windows Basic. Jako jedyna edycja nie obsługuje procesorów 64-bitowych.		Rynki krajów rozwijających się
Windows Vista Home Basic	Podobna do Windows XP Home Edition, do domowego użytku przez użytkowników niepotrzebujących zaawansowanych funkcji multimedialnych.
Windows Vista Home Basic N	Identyczna, jak Windows Vista Home Basic, z wyjątkiem tego, że nie zawiera programu Windows Media Player. Ta edycja jest wydana na podstawie decyzji Komisji Europejskiej, aby umożliwić większą konkurencję pomiędzy aplikacjami multimedialnymi dostępnymi dla systemu Windows.		Europa
Windows Vista Home Premium	Oparta na Windows Vista Home Basic, oferuje dodatkowo zaawansowane cechy skierowane dla domowych użytkowników, takie jak obsługa HDTV czy DVD authoring. Edycja ta jest porównywalna do systemu Windows XP Media Center Edition. Zawiera program "Windows Media Center".
Windows Vista Business	Porównywalna do Windows XP Professional i przeznaczona dla rynku biznesowego. Dodaje obsługę domen systemu Windows Server, której brakuje we wszystkich edycjach Home. Edycja ta jest dostarczana razem z nową wersją serwera IIS (Internet Information Services). Licencja uprawnia do korzystania do downgrade - starszej wersji czyli Windows XP Professional (także 64bit).
Windows Vista Business N	Identyczna jak Windows Vista Business, z wyjątkiem tego, że z tej samej przyczyny, co w edycji Home Basic N, nie zawiera programu Windows Media Player.		Europa
Windows Vista Enterprise	Edycja ta jest skierowana dla przedsiębiorstw. Funkcje przez nią oferowane są połączeniem edycji Business z funkcjami takimi, jak system wirtualizacji oprogramowania Microsoft Virtual PC czy wielojęzyczny interfejs użytkownika (MUI). Edycja ta nie jest dostępna w sprzedaży detalicznej BOX ani w wersjach OEM.		Microsoft Software Assurance
Windows Vista Ultimate	Edycja ta jest połączeniem edycji Home i Business (oraz wersji Enterprise, przeznaczonej do licencji zbiorczej). Jako jedyna edycja systemu Windows Vista ma obsługę Dodatków dla systemu Windows Vista. Dodatkowo zawiera obsługę podcastingu — którego nazwę Microsoft zmienił na „blogcasting”, narzędzie podnoszące wydajność gier (o nazwie kodowej WinSAT), możliwość zgrywania DVD i być może wsparcie dla specjalnych serwisów on-line z multimediami, jak i dodatkowymi usługami przeznaczonymi dla konsumenta. Edycja Ultimate jest najbardziej rozbudowaną edycją systemu Windows Vista, przeznaczoną wg producenta dla wymagających użytkowników, graczy, profesjonalistów multimedialnych i entuzjastów PC. Opisywana jest jako "najlepszy wybór" dla ludzi, którzy chcą "jak najlepszych doświadczeń w używaniu systemu Windows Vista". Zawiera Windows Media Center. Dodatkowym elementem jest funkcja szyfrowania dysków BitLocker. BitLocker został również zawarty w wersji Enterprise Visty. Edycja ta w wersji BOX sprzedawana jest z nośnikiem zarówno do wersji 32, jak i 64 bit. Licencja uprawnia do korzystania do downgrade - starszej wersji czyli Windows XP Professional (także 64bit).

Windows Vista ma 3 interfejsy: Aero, Windows Basic i interfejs klasyczny. Windows Aero jest przeznaczony dla nowszych kart graficznych. Windows Aero zawiera trójwymiarowe efekty, takie jak: przełączanie się między aplikacjami - Windows Flip 3D, następca klasycznego przełączania Alt+Tab oraz animacja minimalizacji i maksymalizacji otwartych okien podobna do tej znanej z Mac OS X.

Windows Basic (porównywalny w stylu znanej z Windows XP Luny) jest uproszczoną wersją Windows Aero, zaprojektowaną dla komputerów, które nie spełniają wymagań sprzętowych Aero Glass (istnieje możliwość wyłączenia Windows Aero - system uruchomi wtedy Windows Basic).

Ostatnim interfejsem, który obsługuje Windows Vista to klasyczny interfejs znany z systemów Windows 95, Windows 98 i Windows ME, przeznaczony dla najsłabszych kart graficznych.