Miedzianka (województwo dolnośląskie)
Z Wikipedii
Współrzędne: 50°52'40" N 15°56'40" E
| Miedzianka | |||
|
|||
| Województwo | dolnośląskie | ||
| Powiat | jeleniogórski | ||
| Gmina | Janowice Wielkie | ||
| Powierzchnia | 0,46 km² | ||
| Położenie | 50° 52' 40'' N 15° 56' 40'' E |
||
| Wysokość | 480-520 m n.p.m. | ||
| Liczba mieszkańców • liczba ludności |
110 |
||
| Strefa numeracyjna (do 2005) |
76 | ||
| Tablice rejestracyjne | DJE | ||
|
Położenie na mapie Polski
  Miedzianka
|
|||
Miedzianka (niem. Kupferberg im Riesengebirge) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie jeleniogórskim, w gminie Janowice Wielkie, w Rudawach Janowickich w Sudetach Zachodnich.
W latach 1519-1932 Miedzianka posiadała prawa miejskie.
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa jeleniogórskiego.
Spis treści |
[edytuj] Geografia
Wieś położona jest na północno-zachodnich stokach wzgórza Miedziana Góra, pomiędzy przełomowym odciniem doliny Bobru, a doliną Miedzianego Potoku. Otoczenie wsi stanowią w znacznej mierze użytki rolne, obecnie w większości leżące odłogiem. Wieś w całości znajduje się na terenie Rudawskiego Parku Krajobrazowego.
[edytuj] Historia
Położona na wysokości 470 – 530 m n.p.m. Dziś jest to zaledwie kilka domów otoczonych licznymi hałdami i wyrobiskami, pozostałością po pracach górniczych o 700-letniej historii, oraz ruinami jednego z piękniejszych Śląskich miast. Miasto nazywane przed 1945 r. Kupferberg (wcześniej – Koppferberg). W okresie międzywojennym mówiono o Miedziance, iż jest to jedno z trzech najwyżej położonych i najmniejsze miasto w Prusach. Miasto powstało i w części zostało zrujnowane przez górnictwo. Odkrywcą złóż rud żelaza w 1156 r. był Laurentius Angelus, jednak fakt ten jest dosyć nieprawdopodobny, gdyż sama postać odkrywcy jest bardzo legendarna. Pierwszą pewną wzmianką o Miedziance jest zapiska w kronice znanego historyka, proboszcza katolickiej parafii w Miedziance, Johannesa Kaufmanna (po przejściu w stan spoczynku był on zatrudniony w bibliotece Grafa Schaffgotscha w Cieplicach), który mówi, iż przed rokiem 1311 panem ziem późniejszej Miedzianki był Conrad Bavarus (w przewodnikach podaje się, iż pierwszym właścicielem Miedzianki był Albert Bavarus /1311 r./, Albert był drugim właścicielem Miedzianki). Kilkadziesiąt lat później w okolicy wydobywano srebro. W roku 1512 Miedziankę kupuje Hans (Viggoer) Dippold von Burghaus, który wiele inwestuje w górnictwo miedzi, co po kilku latach zwraca się i pozwala odbudować, zniszczony podczas wojen husyckich, Zamek Bolczów. W 1519 r. król czeski Ludwik Jagiellończyk nadaje, na prośbę Burghausa, Miedziance prawa miasta górniczego. W latach '20 XVI wieku w Miedziance istnieje ok. 160 szybów i sztolni. Kolejnym właścicielem Miedzianki był Justus Decjusz (Jabst Ludwig Dietz) – sekretarz króla Zygmunta Starego. Decjusz był osobą z dużym doświadczeniem górniczym – wydal on w 1539 w Krakowie specjalny ordunek (statut) górniczy dla Miedzianki. Jednak eksploatowane złoża były na wyczerpaniu i nadchodził czas zaprzestania działań górniczych. Gdy kopalnie Miedzianki zaprzestały wydobycie kolejni właściciele Miedzianki (Hans i Franz Hellmann) zdobywszy koncesje na produkcję witriolu zbudowali w dolinie Hutniczego Potoku specjalne ługownie, w których przepłukiwali materiał ze starych hałd znajdujących się w okolicy. Hellmannowie w roku 1553 byli liderami w produkcji witriolu w całym cesarstwie austriackim. Koniec wieku XVI był początkiem całkowitego upadku górnictwa w Miedziance. Czynnikiem wpływającym na to była wojna 30-letnia. Przez miasto przechodzi zaraza. Po wojnie miasto odżywa, mieszkańcy utrzymują się z tkactwa i innych zajęć nie związanych z górnictwem. Dopiero pod koniec XVII w. reaktywuje się wydobycie w kilku kopalniach. Na początku XVIII w. miasto gwałtownie rozwija się, powstaje tu urząd górniczy i zaczęto na szeroką skalę eksploatacje starych i drążenie nowych chodników. Jednak już niedługo uwagę skierowano na odkrycie Jagwitzów, chodziło tu o bogate złoża wzdłuż Bobru w stronę Ciechanowic. Jak się okazało miedz w tych kopalniach szybko się wyczerpała. Syn Jagwitza odkrył na tym terenie złoża kobaltu – cenionego w przemyśle farbiarskim. Z tej okazji w roku 1766 w Miedziance przebywał Fryderyk II. Początek wieku XIX, był początkiem upadku górnictwa. W kopalniach gwałtownie spadało wydobycie (znane złoża wyczerpywały się). Ostatni szyb wydobywczy został definitywnie zamknięty w 1925 roku. Już od połowy wieku XIX Miedzianka zaczęła egzystować jako miejscowość wypoczynkowo-turystyczna. Jej położenie, niezwykły klimat i sława w Prusach sprawiały, iż Miedzianka stała się celem wielu wczasowiczów. Sławę miastu przynosiło też "Złoto z Miedzianki", czyli piwo produkowane w miejscowym browarze. Po roku 1945 Miedzianka przeżyła swoje najtragiczniejsze dni. Bogactwami mineralnymi zawartymi w okolicy zainteresowała się Armia Czerwona. W latach 1945-54 wydobywano tu rudy uranowe, które były wysyłane do Związku Radzieckiego. Jednak prace te nie przyniosły tak oczekiwanych rezultatów tylko spowodowały, na skutek nieodpowiednich zabezpieczeń, wiele zniszczeń (zapadanie się gruntu itp.) oraz dewastację zabudowy. W roku 1972 reszta ludności Miedzianki została ostatecznie przesiedlona do Jeleniej Góry, a pozostałości 450-letniego miasta starte z powierzchni ziemi; dziś Miedzianka jest malutką wsią o przepięknej historii.
[edytuj] Geologia
Teren, na którym znajduje się Miedzianka, należy do wschodniej okrywy masywu karkonoskiego (blok karkonosko-izerski), którą tworzą skały metamorficzne wieku palozoicznego: łupki kwarcowo-skaleniowe, fyllity grafitwo-serycytowe, amfibolity i zieleńce.
[edytuj] Linki zewnętrzne
Zobacz też: Miedzianka
