Dyskusja:Mikołaj Hussowczyk
Z Wikipedii
Tekst wyciety ze zlego arta, moze sie przydac:
Mikołaj Hussowski - przyjmujemy, że urodził się między 1475 a 1485 rokiem. Niepewne jest także miejsce urodzenia: może Hussowo, w pobliżu Łańcuta, a może po prostu Białoruś. Nie wiemy też, kiedy zmarł; w roku 1533 na pewno jeszcze żył. Rychło zwrócił na siebie uwagę Erazma Ciołka, biskupa płockiego, i został jego dworzaninem. W roku 1521 towarzyszył biskupowi w jego podróży do Rzymu. Pozostał tam do roku następnego, po czym udał się w drogę powrotną - już po śmierci swego protektora. Osiadł w Krakowie; być może, przyjął w tym czasie święcenia kapłańskie. Należał do grona poetów polsko-łacińskich wczesnego renesansu. Pozostawił po sobie kilka utworów - okolicznościowych i epickich, spośród których wyróżnia się poziomem Carmen de statura, feritate ac venatione bisontis (Pieśń o wyglądzie, dzikości i polowaniu na żubra, Kraków 1523). Poemat powstał w szczególnych okolicznościach. Erazm Ciołek postanowił ówczesnego papieża, Leona X, zamiłowanego myśliwego, obdarować wypchanym żubrem. Okaz tego egzotycznego zwierzęcia miał dostarczyć Mikołaj Radziwiłł, wojewoda wileński, a napisanie stosownego poematu zlecono Hussowskiemu. Zanim jednak utwór powstał, papież nieoczekiwanie zmarł; życia dokonał również (w Rzymie) biskup. Pieśń o żubrze (polski odpowiednik łacińskiego skrótu Carmen de bisonte) w tej sytuacji nie ukazała się - jak planowano - we Włoszech, lecz w Krakowie (dedykowana królowej Bonie - jak wiadomo - Włoszce), po powrocie poety do kraju. Autor korzystał z pisarskich doświadczeń twórców licznych poematów myśliwskich powstałych w otoczeniu Leona X. Przejął schemat kompozycyjny, sztukę kształtowania narracji, wszelako w doborze materiału faktograficznego zachował pełną niezależność. Jest ona widoczna przede wszystkim w opowieściach o Litwie i jej władcach, zwłaszcza o Witoldzie, o puszczy litewsko-białoruskiej i zwierzynie, o sposobach polowania na żubra, o jego wyglądzie i zachowaniach. Poeta opierał się, co dla obcego odbiorcy (a z myślą o nim Hussowski swój poemat pisał) było wyjątkowo cenne, na poczynionych przez siebie obserwacjach, osobistych przeżyciach, odwoływał się do wiedzy historycznej dotyczącej Litwy, natomiast - w przeciwieństwie do autorów włoskich - zrezygnował ze sztafażu antycznego, mitologicznego. Osadził utwór w realiach swojego czasu i swojego miejsca. W zakończeniu poematu zawarł apel do władców chrześcijańskich, zachęcający ich do wspólnego przeciwstawienia się Turkom. Znalazł się w ten sposób wśród tych licznych autorów staropolskich, którzy niejednokrotnie zabierali głos w sprawie tureckiego niebezpieczeństwa.
[edytuj] Bibliografia
- M. Plezia, Najstarsza poezja polsko-łacińska, Wrocław 1952;
- A. Jelicz, Antologia poezji polsko-łacińskiej, Szczecin 1985;
- J.Krókowski, Mikołaja Hussowskiego Carmen de bisonte, Wrocław 1959;
- J.Nowak-Dłużewski, Okolicznościowa poezja polityczna w Polsce. Czasy zygmuntowskie, Warszawa 1966;
- S.Zabłocki, Poezja polsko-łacińska wczesnego renesansu (w: J. Pelc (red.), Problemy literatury), Wrocław 1973;
- C.Backvis, Mikołaj z Hussowa, (w: Szkice o kulturze staropolskiej), Warszawa 1975.
