Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki

Z Wikipedii

Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki książka wydana w roku 1776 . Uważana za pierwszą polską powieść w pełnym tego słowa znaczeniu. Jej autorem był Ignacy Krasicki. Główny bohater imci Mikołaj Doświadczyński to dość pustogłowy młody szlachcic zakochany w pięknej ubogiej Juliannie. Matka torpeduje jego zamiary względem niej i wysyła młodzieńca za granicę dla odwrócenia jego uwagi. Mikołaj odwiedza Wiedeń, Frankfurt nad Menem, Paryż, Amsterdam. Z Amsterdamu wyrusza do Batawii, lecz jego statek rozbija się u wybrzeży Japonii (w powieści: Nipu). [wcale nie jast powiedziane, że chodzi o Japonię. Bardziej prawdopodobną wersją jest to, że "Nipu", oznacza "nic", krainę która nie istnieje]

Japończycy (książkowi Nipuanie) uczą Mikołaja życia w łagodniejszej i mniej hierarchicznej kulturze. Stary mędrzec nipuański uważa z szczęście, że europejskie obyczaje, o których opowiada mu Doświadczyński nie dotarły do Japonii (Nipu). Mędrzec uważa zwyczaj Grand Tour, który nasz bohater chwali, za szkodliwy ponieważ powoduje pogardę dla własnego kraju.

Po kilku latach spędzonych wśród Nipuan Mikołaj wyrusza w łódce do Europy. Niestety Hiszpanie biorą go do niewoli. Z niewolniczej pracy w kopalniach Ameryki Południowej wykupuje go angielski litościwy kwakier. Mikołaj wraca do Europy na statku, którego kapitanem jest mądry Francuz, który przestrzega Mikołaja przed zbytnim wielbieniem Nipuanów, ponieważ i tak trzeba mu żyć wśród Europejczyków. Mikołaj ląduje w Kadyksie. Gdy opowiada Hiszpanom o Nipuanach, biorą go za wariata i zamykają w domu dla wariatów. Stamtąd wyciąga go markiz. Razem wędrują do Paryża, gdzie Mikołaj przekonuje się, ze prócz Nipuanów i w Europie są wartościowi ludzie.

Po powrocie do Polski zaczyna dbać o swych poddanych, co poprzednio nawet nie przychodziło mu do głowy.

Powieść podobna jest w formie do Kandyda Voltaire'a.