Most Tczewski
Z Wikipedii
Most Tczewski – most drogowo-kolejowy w Tczewie na dolnej Wiśle zbudowany w latach 1850-1858 i 1888-1890 w ciągu magistralii kolejowej Berlin-Królewiec. Nazwa Most Lisewski wywodzi się od nazwy wsi Lisewo Malborskie, bezpośrednio do której ten most prowadzi. Składający się właściwie z dwóch obok siebie sąsiadujących mostów, most jest potocznie nazywany Mostami Tczewskimi. Projekt mostu był wzorowany na moście nad Łabą w dzisiejszej dzielnicy Hamburga Altonie.
Spis treści |
[edytuj] Wymiary mostu
- długość 837 m
[edytuj] Główni projektanci i nadzorujący budowę mostu
- Friedrich August Stuler (architekt)
- Rudolf Edward Schinz (konstruktor)
[edytuj] Budowa i przeznaczenie mostu
Przygotowania do budowy pierwszego żelaznego mostu trwały już latach 1844-1845. Kamień węgielny został położony 27 lipca 1851 roku przez Fryderyka Wilhelma IV. Pierwszy pociąg przejechał po nim 12 października 1857 roku. Most liczący 837 m długości, wsparty na siedmiu filarach był najdłuższym w Europie i jednym z największych na świecie. Portale mostu zdobiły płaskorzeźby przedstawiające między innymi Winricha von Kniprode, odbierającego hołd od księcia litewskiego Kiejstuta. W latach 1888-1891 w odległości 30 metrów wybudowano drugi most, wyłącznie kolejowy. Wówczas to starszy z mostów zamieniono na drogowy. Dwutorowy most kolejowy składał się z sześciu przęseł wspartych na filarach podobnych do neogotyckich baszt fortecznych. Pierwotnie oba mosty były krótsze od dzisiejszych, ponieważ wówczas wał ochronny znajdował się bliżej koryta rzeki. W 1912 roku wał przesunięto w stronę Lisewa, dokonano przedłużenia mostów i zbudowano przybudówki ze wspólna bramą. W obydwu mostach występują wszystkie możliwe rozwiązania techniczno - konstrukcyjne stosowane w sztuce budowlanej mostów od XIX wieku.
[edytuj] Kampania wrześniowa
Polski Sztab Główny doceniając znaczenie mostów, sformował w 1936 roku samodzielny 2 Batalion Strzelców, który stacjonował w Tczewie. Jego zadaniem była obrona mostów na wypadek wojny. W czerwcu 1939 roku zostały one zaminowane. Noc przełomu sierpnia i września 1939 roku była jedną z najtragiczniejszych w dziejach II wojny światowej. Do Tczewa miały dotrzeć dwa tranzytowe pociągi. Wcześniej Niemcy aresztowali polską załogę parowozu. Z Malborka wyruszył pierwszy z pociągów z hitlerowska załogą, przebraną w mundury kolejarzy. Opóźnienie pociągu zaniepokoiło polską obsługę kolei w Szymankowie. Kolejarze przepuścili pierwszy pociąg, natomiast nadjeżdżający drugi transport skierowano na boczny tor, gdzie ugrzązł w piasku. Pełniący służbę dyżurny ruchu Alfons Runowski zdążył jeszcze o godzinie 4:30 wystrzelić rakietę ostrzegawczą i połączyć się telefonicznie z Tczewem. Rozmowę przerwano, a kolejarzy rozstrzelano. Pracownicy kolei z Szymankowa powstrzymali hitlerowców mających zająć mosty na Wiśle. Powiadomiony o zaistniałej sytuacji dowódca 2 Batalionu Strzelców ppłk. Stanisław Janik wydał rozkaz wysadzenia mostów. Około godziny 5:30 ppor. Norbert Juchtman zdetonował ładunki wybuchowe pod mostami. Zburzone zostały cztery filary, ale to wystarczyło, żeby zatrzymać Niemców.
Podczas okupacji niemieckiej mosty zostały odbudowane w 1940 roku i ponownie w 1945 roku wysadzone w powietrze (tym razem przez Niemców). Ostateczna odbudowa mostów i włączenie do eksploatacji nastąpiło w latach 1958-1959.
