Na wspak
Z Wikipedii
Na wspak (A rebours) — wydana w 1884 roku najsłynniejsza powieść francuskiego pisarza Jorisa-Karla Huysmansa i jednocześnie punkt wyjścia dla wszystkich jego późniejszych dzieł. Jest to najwybitniejszy przykład literatury dekadentyzmu (z nawiązaniem do symbolizmu), odważne zerwanie z charakterystycznym dla wcześniejszej twórczości Huysmansa naturalizmem spod znaku Zoli. Głównym bohaterem jest diuk Jan des Esseintes, znudzony życiem jedyny potomek arystokratycznej rodziny. Książka jest właściwie katalogiem gustów prawdziwego dekadenta i w swoim czasie uzyskała nawet określenie "biblii dekadentyzmu". Inspirował się tym dziełem sam Oscar Wilde, tworząc Portret Doriana Graya. Szerszą sławę Na wspak zdobyła w 1895 roku, podczas procesu Oscara Wilde'a, kiedy określono ją mianem książki "sodomicznej".
[edytuj] Treść utworu
Diuk des Esseintes, znudzony życiem potomek arystokratycznej rodziny i wychowanek jezuitów, sprzedaje rodzinny zamek i kupuje w podparyskiej miejscowości rezydencję, którą urządza na własną, skrajnie estetyczną modłę. Czas upływa mu na lekturze ukochanych książek - literatura Cesarstwa Rzymskiego (Gajusz Petroniusz), literatura chrześcijańska i katolicka, współczesna literatura francuska (Charles Baudelaire, Paul Verlaine) oraz dzieła klasyków takich jak Edgar Allan Poe. Ponadto komponuje nowe, zaskakujące zapachy oraz zestawienia kolorów, miesza smaki alkoholi, kolekcjonuje niepokojące obrazy oraz "nienaturalne" rośliny (rosiczki), próbuje inkrustować kamieniami szlachetnymi żywego żółwia (ze skutkiem śmiertelnym dla zwierzęcia).
Wkrótce podupada na zdrowiu z powodu niehigienicznego trybu życia (diuk był aktywny wyłącznie w nocy, prawie nigdy nie wychodził z rezydencji). Fiaskiem kończy się jego planowana podróż do Anglii. W wyniki zaleceń lekarza des Esseintes postanawia zerwać z dotychczasowym dekadenckim stylem życia - w końcowym momentach powieści decyduje się przystąpić do zakonu trapistów, by odnowić swój utracony przed laty kontakt z Bogiem.
