Nowa Synagoga we Wrocławiu
Z Wikipedii
Nowa Synagoga we Wrocławiu | |
Data budowy | 1865-1872 |
Data zburzenia | 9 na 10 listopada 1938 |
Tradycja | liberalna |
Architekt | Edwin Oppler |
Budulec | murowana |
Obecnie | nie istnieje |
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons |
Nowa Synagoga we Wrocławiu (niem. Neue Synagoge in Breslau) - nieistniejąca obecnie, największa synagoga znajdująca się we Wrocławiu u zbiegu ulic Podwale i Łąkowej.
Do czasu zniszczenia była centrum judaizmu liberalnego we Wrocławiu. Przez mieszkańców miasta była nazywana "Synagogą Na Wygonie".
Spis treści |
[edytuj] Historia
Koncepcja budowy nowej, większej synagogi narodziła się 25 października 1864 roku, gdyż mniejsza synagoga Pod Białym Bocianem nie mogła pomieścić wystarczającej ilości ludzi.
Budowę rozpoczęto w 1865 roku i wtedy uroczyście złożono kamień węgielny. Plany synagogi wykonał niemiecki architekt pochodzenia żydowskiego Edwin Oppler. Budowę ukończono w 1872 roku, a uroczyste otwarcie synagogi nastąpiło 29 września tego samego roku.
Była obok Nowej Synagogi w Berlinie, największą synagogą Niemiec i Austrii. Podczas nocy kryształowej z 9 na 10 listopada 1938 roku, bojówki hitlerowskie spaliły synagogę. Po zakończeniu II wojny światowej nie została odbudowana.
W 1998 roku odsłonięto pomnik upamiętniający synagogę, z treściami w językach polskim, niemieckim i hebrajskim: "Wydali na pastwę ognia świątynię twoją aż do gruntu zbezcześcili siedzibę Twego imienia (PS 74,7)".
[edytuj] Architektura
Murowany gmach synagogi wzniesiono na planie zmodyfikowanego prostokąta, w stylu neogotycko-neoromańskim. Była jednym z najbardziej charakterystycznych budynków Wrocławia, charakteryzowała ją kopułą wysoka na 73 metry, liczne wieże i sterczyny.
We wnętrzu znajdowała się obszerna główna sala modlitewna, którą otaczały z trzech stron galerie dla kobiet, wsparte za zdobionych kolumnach. Na wschodniej ścianie znajdował się bardzo bogato zdobiony Aron ha-kodesz przed którym stał pulpit kantora i bima.
[edytuj] Galeria
[edytuj] Zobacz też
Synagoga Pod Białym Bocianem • Mała Synagoga • Nowa Synagoga
Synagoga Krajowa: ul. św. Antoniego • ul. Włodkowica 17 • pl. Muzealny 12
Synagoga Głogowska: ul. Szajnochy 7 • ul. Krupnicza 6 • ul. Świebodzka 6 • ul. Piłsudskiego 38
Synagoga Lwowska: ul. Karola 30 • ul. Krupnicza 5 • ul. św. Antoniego 5
Synagoga Leszczyńska: ul. Szajnochy 7 • ul. Karola 30 • ul. Ruska 20
Synagoga Wołyńsko-Krotoszyńska: ul. Karola • ul. Karola 27
Synagoga Bialska: ul. Szajnochy 7 • pl. Bohaterów Getta 3
Synagoga Nowogłogowska • Synagoga Kaliska • Synagoga Litewska
Synagoga Pinkusa: ul. Pawłowa 25 • ul. Lubuska 45 • ul. Zielińskiego 84
Synagoga Friedlandera: ul. Nowy Świat 38 • ul. Nowy Świat 20
Synagoga Philipa Lazarusa Hirschela • Synagoga Hertiga Ben Mosesa • Synagoga Jacoba Arona • Synagoga Michaela Simona Maya • Synagoga Benedykta Zuckermanna • Synagoga Loebela Nathana • Synagoga Marcusa Raphaela
Synagoga w Szpitalu Żydowskim: ul. Włodkowica 19 • ul. św. Antoniego 6/8 • ul. Sudecka 96
Synagoga Tempel • Synagoga w Żydowskim Seminarium Teologicznym • Synagoga w Żydowskiej Szkole Powszechnej • Synagoga w Schronisku Fundacji Fränckla • Synagoga w Sierocińcu Żydowskim