Obelisk Wernera von Fritscha

Z Wikipedii

Obelisk Wernera von Fritscha - nieistniejący obecnie obelisk w Warszawie, poświęcony śmierci pierwszego generała Wehrmachtu w czasie II wojny światowej Wernera von Fritscha, jednego z twórców przekształcenia Reichswehry w Wehrmacht. Pomnik zlokalizowany był przy dzisiejszej ul. Radzymińskiej w dzielnicy Targówek na Zaciszu.

W czasie obrony Warszawy w 1939 roku przednie stanowiska niemieckiego 12 pułku artylerii operującego w rejonie Ząbek, do którego przydzielony był generał von Fritsch, 22 września znajdowały się przy nieczynnej rzeźni na Lewicpolu, około 800 metrów przez podmokłe łąki od najbliższych zabudowań i ok. 1 km od granicy miasta. Na skraju linii zabudowy od strony Pragi znajdowały się polskie stanowiska 80 pułku piechoty z 20 dywizji piechoty. Ówczesna zabudowa Zacisza była dość rzadka i nieliczna - przy końcu ulicy Bukowieckiej (w tym czasie Wawerskiej) znalazła się przednia linia polskiej obrony, nieco w bok od ul. Radzymińskiej. Punkt obserwacyjny znajdował się przy ul. Wawerskiej 17 w domu Zygmunta Poraja. Polski obserwator zauważył przez lornetkę ruch pod murami rzeźni oraz niemieckiego oficera z czerwonymi wyłogami. Z polskiej strony oddano serię z ckm-u, w wyniku której odłamek trafił von Fritscha w tętnicę nogi i po chwili generał zmarł.

Jesienią 1939 roku po kapitulacji Warszawy w pobliżu miejsca śmierci generała Niemcy zbudowali pomnik ku jego czci, a wokół założyli ogródek otoczony murkiem. W rocznicę śmierci Wehrmacht organizował tu uroczystości z udziałem orkiestr wojskowych. Pomnik został zniszczony w 1944 roku w czasie walk o Pragę.

Nazwy okolicznych ulic budzą wiele kontrowersji związanych z tym wydarzeniem. Trakt z Warszawy do Radzymina, dzisiejsza ul. Radzymińska, przed wojną nosił nazwę Trakt Piłsudskiego. Po wojnie ten odcinek nazywał się ul. Generalską. Nazwa ta wiązana jest zarówno z faktem śmierci generała, jak i tym, że ul. Generalska była przedłużeniem Al. gen. K. Świerczewskiego, dzisiejszej Al. Solidarności.

[edytuj] Źródła

• William L. Shirer: Berlin Diary. Alfred A. Knopf, 1941. 
• Michał Gawałkiewicz. Jak zginął generał von Fritsche?. Stolica. 1 października 1978, nr 40 (1606).