Odprawa posłów greckich
Z Wikipedii
Odprawa posłów greckich - dramat autorstwa Jana Kochanowskiego, wydany po raz pierwszy w 12 stycznia 1578 roku.
Pełny tytuł utworu brzmi: Odprawa posłów greckich podana na teatrum przed Królem Jego Mością i Królową Jej Mością w Jazdowie nad Warszawą dnia dwunastego stycznia Roku Pańskiego MDLXXVIII na feście u Jego Mości Pana Podkanclerzego Koronnego.
Spis treści |
[edytuj] Treść utworu
Odprawa posłów greckich odwołuje się do mitu o wojnie trojańskiej. Opowiada o przybyciu do Troi dwóch posłów greckich: Menelaosa i Ulissesa (Odysa). Domagają się oni zwrócenia Heleny prawowitemu mężowi. Król Priam zrzeka się z odpowiedzialności podjęcia decyzji na rzecz rady miejskiej. Ta, pod wpływem przemowy Iketaona, postanawia nie wysłuchać posłania i dalej przetrzymywać Helenę w Troi. Utwór kończą pierwsze wieści o wojnie i przemowa Antenora nawołująca Trojan do walki.
[edytuj] Okoliczności powstania
Odprawa posłów greckich była prezentem ślubnym dla Jana Zamoyskiego. Początkowo miała mieć wymowę antywojenną, jednak magnat wymusił na Kochanowskim jej zmianę, ze względu na przygotowania do wyprawy polskiej na Rosję. Z tego też powodu w dramacie Antenor, który przez cały utwór przedstawia postawę antywojenną, w mowie końcowej nawołuje Trojan do walki.
[edytuj] Odprawa a mit trojański
Kochanowski w swoim dramacie rozwinął jeden z epizodów mitu o wojnie trojańskiej. Jej geneza sięga aż do tzw. „sądu Parysa”. Parys (inaczej: Aleksander), syn króla Troi, Priama, został poproszony przez trzy boginie – Herę, Afrodytę i Atenę o rozstrzygnięcie między nimi sporu o to, która z nich jest najpiękniejsza. Każda z bogiń w zamian za wybranie jej ofiarowywała Parysowi inną nagrodę. Afrodyta obiecała mu miłość najpiękniejszej kobiety świata i to właśnie ją wybrał Aleksander. Ową kobietą była Helena, żona króla Sparty, Menelaosa. Aleksander wybrał się do Sparty i uprowadził stamtąd Helenę. Akcja dramatu Kochanowskiego rozpoczyna się w momencie, gdy do Troi przybywają posłowie greccy (Odyseusz [Ulisses] i Menelaos), żądając zwrotu porwanej Heleny. Tytuł dramatu – „odprawa” nie oznacza odmowy, lecz załatwienie, jak dzisiaj odprawa celna lub paszportowa.
[edytuj] Odprawa posłów greckich jako tragedia antyczna
Odprawa posłów greckich została wystawiona tylko raz, na ślubie Jana Zamoyskiego i została bardzo negatywnie przyjęta przez krytykę. Było to spowodowane niezgodnością tragedii Kochanowskiego ze wzorcami antycznymi. Tzw. zasada trzech jedności (miejsca, czasu i akcji) została formalnie zachowana, jednak w praktyce w Odprawie akcja jest rozłożona na kilka miejsc (dzięki rozbudowanemu opisowi posła, który zajmuje około 30% utworu), a mnogość wydarzeń jest niemożliwa do zmieszczenia w tradycyjnym jednym dniu. Z tego też powodu krytycy nie uznali Odprawy za pełnowartościową tragedię antyczną. Zdaniem Kochanowskiego jego utwór nie łamał kryteriów, a jedynie rozwijał ideę starożytnego dramatu.
