Operacja Samum
Z Wikipedii
Operacja Samum[1] - ściśle tajna operacja polskiego wywiadu przeprowadzona w Iraku w 1990 r.
W 1990 r. CIA poprosiło europejskie agencje wywiadowcze o pomoc w wydostaniu sześciu Amerykańskich agentów (pracowników CIA i DIA), którzy śledzili ruchy irackich wojsk przed wojną w zatoce. Państwa takie jak Rosja, Wielka Brytania i Francja odmówiły pomocy w tak niebezpiecznej akcji. Jedynie Polska zgodziła się na udział. Operacja była bardzo ryzykowna, ponieważ jeżeli przykrycie zostałoby zdemaskowane, wszyscy agenci zostaliby zabici.
Polska była związana z Irakiem, ponieważ prace budowlane były tam prowadzone przez polskie firmy inżynierskie i wysłała kilku agentów do pracy nad operacją. Dowódcą operacji został Gromosław Czempiński a przypisany do niej został przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji i pierwszego szefa Urzędu Ochrony Państwa Krzysztofa Kozłowskiego. Głównym planem było nawiązanie kontaktu z ukrytymi szpiegami i przekazania im polskich paszportów dzięki czemu mogli opuścić Irak wyjeżdżając w busie razem z polskimi i rosyjskimi robotnikami.
Operacja była jednak bardzo trudna gdyż Irakijczycy dostrzegli pewnego rodzaju Amerykańsko-Polską intrygę.
Szpiedzy dostali schronienie w polskim obozie budowlanym, zapewniono im paszporty i umieszczono w autobusie. Irakijczyk, który patrolował granicę studiował w Polsce i dosyć dobrze znał polski język. Kiedy dojechali do granicy strażnik zadał pytanie jednemu z Amerykanów w języku polskim. Szpieg nie znał języka więc udawał pijanego (inna wersja mówi, że zemdlał). Miano mu wtedy powiedzieć, że niektórzy "Polacy" są tak pijani, iż kontakt z nimi (lub nim) jest niemożliwy. By odwrócić uwagę patrolującego, rozładować napięcie, kierowca wysiadł z autobusu i polskim zwyczajem uścisnął i trzy razy pocałował w policzek Irakijczyka. Paszporty okazały się niepotrzebne. Irakijczyk nawet ich nie przejrzał. Oto jego słowa: "Nie ma problemu. Jesteście przyjaciółmi, możecie jechać". Autobus przekroczył granicę ze wszystkimi pasażerami. Polacy przetransportowali szpiegów z Iraku do bezpiecznej Turcji. Tajni agenci z obydwu stron powrócili do swoich krajów. Polskie siły ratowały nie tylko agentów ale także tajne, szczegółowe mapy Bagdadu z opisanymi i oznaczonymi instalacjami wojennymi rozrzuconymi po Iraku - niezwykle istotne do operacji Pustynna Burza.
W nagrodę za pomoc Polski rząd USA obiecał umorzyć połowę z 16.5 miliardów dolarów długu (zaciągniętego przez władze PRLu). Także dzięki tej akcji Stany Zjednoczone pomogły w zorganizowaniu jednostki GROM. Gromosław Czempiński za tą akcję został odznaczony wysokim odznaczeniem CIA.
[edytuj] Media
Informacja o tej akcji po raz pierwszy została ujawniona w 1995 r. przez The Washington Post. W 1999 r. polski reżyser Władysław Pasikowski nakręcił film, Operacja Samum o tej operacji. Była to pierwsza polska produkcja współfinansowana przez Warner Bros i trzecia przez HBO.
Amerykańskie media donosiły także że na czele polskiej operacji stał "agent wywiadu pracujący poprzednio przez 20 lat dla Układu Warszawskiego" (prawdopodobnie chodziło o Czempińskiego). Ważną rolę w tej operacji odegrali płk. Sławomir Petelicki oraz Gromosław Czempiński - założyciele jednostki GROM.
Wiosną 2002 r. polskie służby specjalne po raz pierwszy potwierdziły - dotąd nieoficjalne - informacje o wyprowadzeniu z Iraku amerykańskich agentów. Szczegóły akcji wciąż pozostają jednak ściśle tajne. Na stronach internetowych UOP-u (miesiąc później został przemianowany w ABW) w maju 2002 r. pojawiła się informacja: "Z dużym uznaniem na arenie międzynarodowej spotkało się przeprowadzenie w 1990 roku przez polski wywiad operacji wyprowadzenia amerykańskich oficerów z Iraku".
[edytuj] Źródła
- Serwis militarny Atplatoon
- John Pomfret, Polish Agents Rescued 6 U.S. Spies From Iraq - Scotch Lubricated Escape During Gulf War, The Washington Post, 17 stycznia 1995 (en)
- During Gulf War, Polish Agents Saved 6 American Spies, The New York Times, 18 stycznia 1995, (en)
- John Pomfret, "Cloak and Dagger and Johnnie Walker Red", Washington Post National Weekly Edition, 23-29 stycznia 1995, 15-16. streszczony tutaj (en)
