Operacja Shingle
Z Wikipedii
Operacja Shingle (ang.: żwir) to nazwa rozpoczętego 22 stycznia 1944 lądowania aliantów w okolicach miasta Anzio w czasie kampanii włoskiej. Dowódcą wojska alianckich był generał John Lucas, zamierzeniem operacji było obejście umocnień linii Gustawa i otwarcie drogi do Rzymu. Operacje wojskowe przeprowadzone po lądowaniu określane są zazwyczaj określane jako bitwa pod Anzio.
Spis treści |
[edytuj] Tło historyczne
Po udanych lądowaniach aliantów w Kalabrii, Tarencie i Salerno na początku września 1943, i po kapitulacji Włoch w tym samym miesiącu, siły niemieckie szybko rozbroiły swoich byłych sprzymierzeńców i zaczęły się powoli wycofywać w kierunku północnym. Sprawnie dowodzone wojska niemieckie, opierając się na dwóch improwizowanych liniach obrony prowadziły działania opóźniające ofensywę aliancką przygotowując w tym czasie linię Gustawa – silnie umocniony i trudny do zdobycia pas umocnień obronnych przebiegający w najwęższym miejscu Półwyspu Apenińskiego. Feldmarszałek Luftwaffe Albert Kesselring, któremu 6 listopada 1943 powierzono dowodzenie wszystkimi siłami niemieckimi we Włoszech, obiecał Hitlerowi utrzymanie tej linii przez przynamniej sześć miesięcy.
Usytuowane w silnych pozycjach obronnych, w terenie który wyraźnie sprzyjał obrońcom i w którym niemal niemożliwe było wykorzystanie sił pancernych, wojska Kesselringa bez trudu odparły serię uderzeń wojsk alianckich w okresie od października 1943 do stycznia 1944.
Pomysł z desantem za linią frontu w pobliżu Rzymu narodził się pod koniec 1943. Ofensywa w kierunku Salerno przesuwała się bardzo powoli z powodu złej pogody, fatalnego terenu i coraz twardszej obrony niemieckiej. Alianccy planiści zaczęli szukać nowego pomysłu na przerwanie linii frontu. Po udanym brytyjskim lądowaniu pod Termoli na początku października zaczęto planować podobną operację, ale na większą skalę w wyniku której przerwano by niemieckie linie zaopatrzenia i zdołano obejść główną linię obrony. Na początku listopada generał Mark Clark otrzymał rozkaz przygotowania operacji "Shingle" – desantu jednej dywizji amerykańskiej w pobliżu Anzio w dniu 20 grudnia 1943. Wkrótce okazało się jednak, że z powodu braku zaopatrzenia data ta jest nierealistyczna i plan operacji odłożono na półkę.
Po przejęciu dowodzenia całą kampanię śródziemnomorską z rąk Eisenhowera (został on przeniesiony do Londynu, gdzie zajął się planowaniem operacji Overlord) przez brytyjskiego generała Wilsona postanowiono jednak wskrzesić porzucony wcześniej plan desantu i wyznaczono nową datę ataku na koniec stycznia 1944. Miało to także wymiar polityczny i ambicjonalny, rząd brytyjski pragnął w taki sposób podkreślić czynne uczestnictwo Wielkiej Brytanii w wojnie w tym samym czasie, gdy przygotowywano otwarcie "drugiego frontu", którym miał dowodzić Amerykanin – Eisenhower.
[edytuj] Plan lądowania
Pierwotny plan Shingle przewidywał lądowanie jednej dywizji, jednak ostatecznie siły alianckie miały się składać z ponad dwóch dywizji piechoty i jednej dywizji pancernej oraz wielu dodatkowych oddziałów. Tuż przed lądowaniem znajdujące się na południu amerykańska V Armia i brytyjska 8 Armia miały rozpocząć ofensywę mającą na celu odwrócenie niemieckiej uwagi i odciągnięcie od rejonu lądowania wszystkich możliwych sił niemieckich.
Lucas, któremu powierzono dowodzenia operacją nie ufał ani swoim przełożonym, ani niezbyt dobrze opisanemu planowi dalszych operacji po lądowaniu. Dał temu wyraz w swoim pamiętniku, pisząc, że nie jest pewny sukcesu całej operacji chyba, że otrzyma ona w końcu wymagane wsparcie. Dodał także, że: "Ta operacja z daleka śmierdzi Gallipoli, a ten sam amator, który planował tamtą operację nadal siedzi na ławce trenera".
"Amator" o którym pisał Lucas to Winston Churchill, jeden z głównych architektów lądowania pod Anzio, a także jedna z osób odpowiedzialnych za spektakularną klęskę wojsk alianckich na Gallipoli.
[edytuj] Siły morskie
Siły morskie składały się z:
- 5 krążowników,
- 24 niszczycieli,
- 233 okrętów desantowych oraz ponad
- 60 innych statków i okrętów.
Jednym z największym problemów logistycznych był brak odpowiedniej ilości okrętów desantowych, ponieważ większość z nich była przeznaczona do wzięcia udziału w lądowaniu w Normandii i pomocniczym lądowaniu na południu Francji. Pomimo protestów planistów operacji Overlord zdecydowano się użyć okręty przeznaczone do tej operacji, zwracając je nie później niż 15 stycznia, później zmieniono tą datę na 5 lutego.
Brakowało także specjalnych okrętów do przewozu czołgów, LCT – Landing Craft, Tank - początkowy było ich dość tylko na przewiezienie jednej dywizji, dopiero po bezpośredniej interwencji Churchilla podwojono ich liczbę.
[edytuj] Siły lądowe
Siły lądowe aliantów wynosiły ponad 40 000 żołnierzy i ponad 5000 pojazdów różnego typu. Dodatkowo do operacji wsparcia operacji przeznaczono ponad 2600 samolotów. Wojska aliantów podzielono na trzy grupy:
[edytuj] Siły brytyjskie
Grupa wojsk brytyjskich, która miała wylądować 10 km na północ od Anzio składała się z:
- 1 Dywizja Piechoty
- 46 Królewski Pułk Pancerny
- elementy 2 Brygady Specjalnej (komandosi)
- 9 Pułk Komandosów
- 43 Pułk Komandosów Marynarki Wojennej
[edytuj] Północno-wschodnie siły amerykańskie
Zadaniem grupy wojsk amerykańskich był atak i zajęcie portu w Anzio. W oryginalnych planach jednostki spadochronowe miały być wykorzystane w ataku powietrznodesantowym na północ od Anzio, ale ostatecznie zrezygnowano z tych planów, grupa północno-wschodnia składa się z:
- 1 Batalion Rangers (komandosów)
- 3 Batalion Rangers
- 4 Batalion Rangers
- 509 Batalion Piechoty Spadochronowej
- 83 Batalion Chemiczny (moździerzy 107 mm)
- 93 Szpital Polowy
[edytuj] Południowo-zachodnie siły amerykańskie
Grupa wojsk amerykańskich lądująca 6 km na południe od Anzio składała się z 3 Dywizji Piechoty.
[edytuj] Atak aliantów
Inwazja Anzio rozpoczęła się o godzinie 200 w nocy 22 stycznia 1944 i całkowicie zaskoczyła Niemców. Większość wojsk niemieckich, które stacjonowały w tym rejonie zostały przesunięte do obrony frontu południowego i dziewięciokilometrowy odcinek plaży przy Anzio broniony był przez tylko jedną kompanię.
Rangersi bez problemu zdobyli Anzio, a żołnierze 509. batalionu spadochronowego zajęli Nettuno. Opór Niemców był nikły, wszystkie cele pierwszego dnia ataku zostały osiągnięte już do południa i większość jednostek posunęła się znacznie dalej niż planowano. W pierwszym dniu inwazji straty aliantów wyniosły zaledwie 13 zabitych, 97 rannych i 44 zaginionych.
Do północy na przyczółku pod Anzio znalazło się ponad 90% wszystkich sil alianckich, które miały wziąć udział w dalszych operacjach – 36000 żołnierzy i 3200 pojazdów.
Bezbłędnie przeprowadzone lądowanie i całkowite zaskoczenie Niemców stanowiło znakomity początek tej kampanii, w następnych dniach zaprzepaszczono osiągnięte element zaskoczenia i szybka oraz sprawna operacja przeistoczyła się w czteromiesięczną kampanię, znaną jako bitwa pod Anzio, która nie przyniosła zamierzonych celów.
