Opowieści o pilocie Pirxie

Z Wikipedii

Opowieści o pilocie Pirxie
Autor	Stanisław Lem
Kraj wydania	Polska
Język	polski
Data pierwszego wydania	1968 1973 (rozszerzone)
Wydawca	Wydawnictwo Literackie
Typ utworu	Opowiadania fantastyczne

Opowieści o pilocie Pirxie - zbiór opowiadań science fiction Stanisława Lema. Po raz pierwszy wydany w 1968 roku przez Wydawnictwo Literackie, Kraków)

Tematyka książki krąży wokół problemów powstających na styku człowieka z maszyną (np. w opowiadaniu Ananke), w kilku miejscach stawiając nawet pytanie o możliwości maszyny do samodzielnego myślenia, wraz z wszystkimi tego konsekwencjami (opowiadania Wypadek, Rozprawa); mówi o możliwościach, słabościach i reakcjach człowieka (Patrol, Opowiadanie Pirxa, Odruch warunkowy, Albatros). Miejsce akcji Opowieści... stanowi doskonałe tło dla tych rozważań, skutecznie wyostrzając problemy przedstawiane w kolejnych opowiadaniach.

Uwaga! W dalszej części artykułu znajdują się szczegóły fabuły lub zakończenia utworu.

Tytuły opowiadań:

Test (po raz pierwszy w zbiorze opowiadań Inwazja z Aldebarana z 1959) - opisuje początki kariery Pirxa jako pilota.
Patrol (po raz pierwszy w zbiorze opowiadań Inwazja z Aldebarana z 1959) - Pirx dzięki swoim umiejętnościom rozwiązuje zagadkę zaginięcia dwóch pilotów. Sam cudem unika śmierci. Mimo swych dokonań świat nauki go zignorował - naukowcy przypisali sobie cała zasługę odkrycia jakiego dokonał Pirx.
Albatros (po raz pierwszy w zbiorze opowiadań Inwazja z Aldebarana z 1959)- Pirx podróżuje międzyplanetarnym statkiem turystycznym, gdy dochodzi do katastrofy pobliskiego statku...
Terminus (po raz pierwszy w zbiorze opowiadań Księga robotów z 1961) - na prowadzonym przez siebie statku Pirx odkrywa robota, przechowującego w sobie tragiczne losy niegdysiejszej załogi.
Odruch warunkowy (po raz pierwszy w zbiorze opowiadań Noc księżycowa z 1963) - dzięki doskonałemu zdaniu egzaminu na wytrzymałość Pirx trafia na Księżyc, gdzie rozwiązuje kolejną zagadkę. Ponownie cudem unika losu swych poprzedników.
Polowanie (po raz pierwszy w zbiorku Polowanie z 1965) - Pirx bierze udział w unieszkodliwieniu zbuntowanego księżycowego robota górniczego. Ten ocala go od śmierci, po czym Pirx niechcący niszczy go odruchowo naciskając spust. Czuje potem wyrzuty sumienia.
Wypadek (po raz pierwszy w zbiorku Polowanie z 1965) - Pirx rozwiązuje zagadkę zaginięcie robota. Okazało się, że robot Aniel zginął podczas wspinaczki górskiej, którą podjął z własnej woli.
Opowiadanie Pirxa (po raz pierwszy w zbiorku Polowanie z 1965) - Pirx dzieli się ze słuchaczami historią o zetknięciu się z wytworem obcej cywilizacji. Niestety ze względu na niekompetencję swojej załogi i niefunkcjonujący prawidłowo statek szansa na "kontakt" przepadła.
Rozprawa - Pirx otrzymuje nowe zadanie: ma wypróbować załogę, złożoną częściowo z ludzi, częściowo ze znakomicie ich imitujących androidów. Ocala siebie i resztę załogi niszcząc zbuntowanego androida.
Ananke (po raz pierwszy w zbiorze opowiadań Bezsenność, do innych Opowieści... dołączone w wydaniu rozszerzonym z 1973) - komandor jest członkiem komisji badającej przyczyny katastrofy marsjańskiego krążownika; dzięki wspomnieniom z przeszłości dochodzi do prawdy.

Zamknięcia historii Pirxa można doczytać się w powieści Fiasko.

[edytuj] Ekranizacje

W 1972 roku powstał, na podstawie książki, film produkcji węgierskiej pod tytułem Pirx pilóta kalandjai. Reżyserem był András Rajnai.

Drugi film, Test pilota Pirxa w reżyserii Marka Piestraka i produkcji polsko-estońsko-ukraińskiej, powstał w 1978 roku, na podstawie opowiadania Rozprawa.