Płaszczowina
Z Wikipedii
Płaszczowina - nasunięcie o charakterze regionalnym, powstałe w wyniku przemieszczania i przeważnie sfałdowania warstw skalnych "odkłutych" od podłoża, na którym się osadziły. Przemieszczenie odbywa się w zakresie kilku do ponad 200 km od pierwotnego występowania skał. Zbudowane głównie ze skał osadowych, czasami też metamorficznych lub magmowych.
Przykładem gór o budowie płaszczowinowej są w Europie Karpaty oraz Alpy. W Karpatach płaszczowiny skierowane są (idąc wzdłuż łańcucha z zachodu na wschód i południe) ku północnemu zachodowi (na pograniczu Czech i Słowacji), ku północy (w Polsce), ku północnemu wschodowi i wschodowi(na Ukrainie), ku wschodowi, południowemu wschodowi i południowi (w Rumunii).
Powstanie większości wielkich płaszczowin powszechnie interpretuje się jako efekt poziomego nacisku płyt tektonicznych, który w czasie nasuwania się płyt jedna na drugą powoduje piętrzenie się i przesuwanie osadów leżących na płycie, która jest niszczona (subdukowana). Podobnie jest w przypadku spychania osadów leżących na przedpolu płyty.
[edytuj] Kontrowersje dotyczące genezy płaszczowin
Inny pogląd na powstanie płaszczowin gór fałdowych prezentuje teoria ekspandującej Ziemi, która uważa, że płaszczowiny te powstały na drodze grawitacyjnego ześlizgiwania (tektoniki grawitacyjnej) się wielkich mas skalnych z rozległych wybrzuszeń skorupy ziemskiej (geotunor). Zwolennicy ekspansji Ziemi uważają, że trudno sobie wyobrazić, aby płaszczowiny mogły powstać w wyniku silnych nacisków bocznych, gdyż przemieszczone mniej więcej poziomo na odległość znacznie większą od miąższości płaszczowiny (od kilku do ponad 200 km) warstwy skalne powinny być najbardziej zafałdowane w miejscu, gdzie były te naciski (czyli z tyłu). Tymczasem największe deformacje obserwuje się w partii czołowej, podobnie jak w osuwisku.Jednak koncepcja grawitacyjnego mechanizmu powstawania większości płaszczowin, podobnie jak i teoria ekspansji, ma obecnie znikome poparcie wśród naukowców i prawie nie jest wykorzystywana w literaturze naukowej.
