Państwowy Urząd Repatriacyjny

Z Wikipedii

Państwowy Urząd Repatriacyjny - został powołany na mocy dekretu PKWN z 7 października 1944. Jego zadaniem była organizacja repatriacji ludności na pojałtańskim terytorium Polski.

Podporządkowano go prezydium PKWN. Po powołaniu Władysława Wolskiego na stanowisko wiceministra administracji publicznej dyrektorem PUR mianowany został w kwietniu 1945 Michał Sapieha, a po jego ustąpieniu w 1948 Mścisław Olechnowicz, który wcześniej faktycznie kierował urzędem. W wyniku reorganizacji dokonywanych w ciągu 1945 rola PUR uległa zmianie. Wprawdzie dekret z 7 maja 1945 rozszerzył zakres działania PUR o migracje wewnętrzne, powierzając mu organizowanie "powrotu wysiedlonych przez niemieckiego okupanta do poprzednich miejsc zamieszkania" oraz "przesiedlenia na tereny odzyskane ludności z innych okręgów państwa polskiego", ale równocześnie podporządkował Urząd Ministrowi Administracji Publicznej.

W efekcie utworzenia urzędu Generalnego Pełnomocnika Rządu do spraw Repatriacji znaczenie PUR zostało ograniczone. Zajmował się on tylko organizowaniem transportu osób migrujących i roztaczaniem nad nimi opieki na terytorium kraju. Wszelkie inne pola aktywnej działalności leżały w kompetencji Generalnego Pełnomocnika.

Na ziemiach dawnej II RP, wchodzących w skład pojałtańskiej Polski, PUR tworzył oddziały wojewódzkie obejmujące swym zasięgiem działania województwo, na pozyskanych wyrokami konferencji poczdamskiej ziemiach zachodnich i północnych - oddziały okręgowe, obejmujące po kilkanaście powiatów, z tym jednak iż część tych terenów podporządkowano oddziałom wojewódzkim w Białymstoku, Katowicach i Poznaniu. Dolny szczebel systemu organizacyjnego PUR stanowiły oddziały powiatowe.

Podstawową rolę w realizacji przesiedleń ludności odgrywały punkty etapowe PUR. Istniały cztery rodzaje takich punktów:

• punkty wlotowe usytuowane na granicy lub w bezpośredniej jej bliskości, których zadaniem było powitanie przybywających i udzielenie im pierwszego wsparcia materialnego bądź finansowego, a przede wszystkim pomocy żywnościowej
• punkty przelotowe, położone wzdłuż linii kolejowych, nastawione przede wszystkim na dostarczanie migrantom transportów żywności i utrzymywanie w miarę możliwości sprawnego kierowania transportów do miejsc przeznaczenia
• punkty przeładunkowe, na których przeładowywano transporty z taboru szerokotorowego na normalnotorowy
• punkty docelowe, na których transporty miały być rozładowywane, a przesiedleńcy mieli zostać skierowani do przeznaczonych im miejsc osiedlenia.

Według stanu na 31 sierpnia 1945 r. PUR dysponował 259 punktami etapowymi o łącznej pojemności 141221 osób.