Panorama Plastyczna Dawnego Lwowa
Z Wikipedii
Panorama Plastyczna Dawnego Lwowa – makieta Lwowa z II połowy XVIII w. o wymiarach 4 na 3,6 metra w skali 1:200, wykonana pod kierownictwem Janusza Witwickiego.
Na makiecie zostały odtworzone budowle i ulice znajdujące się w obrębie murów obronnych XVIII-wiecznego Lwowa. Wykonano je z brystolu, ołowiu, blachy miedzianej i drutu, zaś historyczną patynę nadano za pomocą farb i roztworów kwasów. Witwicki początkowo sam finasował budowę panoramy, później powstało społeczne towarzystwo, które usiłowało zebrać fundusze na ten cel (ok. 180 tys. zł). W 1939 władze Lwowa postanowiły pokryć 1/3 kosztów, ale do wybuchu II wojny światowej przekazały tylko 10 tysięcy złotych. Na początku wojny gotowe były modele największych budowli. Większość prac wykonano podczas obu okupacji Lwowa: sowieckiej (1939-1941) i niemieckiej (1941-1944). W skład zespołu oprócz twórcy – Janusza Witwickiego wchodziło ponad 20 osób.
Po wojnie sowieckie władze próbowały uniemożliwić wywiezienie panoramy do Polski. Wcześniej skonfiskowano Witwickiemu dokumentację naukową, która znajduje się w zbiorach ukraińskiej Akademii Nauk. Po zamordowaniu Witwickiego przez funkcjonariuszy NKWD jego żonie udało się ostatecznie wywieźć Panoramę do Warszawy, gdzie w tajemnicy przechował ją przez kilka tygodni w magazynach Muzeum Narodowego prof. Stanisław Lorentz. Następnie – wciąż w tajemnicy przed władzami – panoramę przeniesiono do magazynów Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej i w 1975 do Muzeum Architektury we Wrocławiu. Po renowacji była ona od 1994 wystawiona w Muzeum Historycznym we Wrocławiu, jednak po reorganizacji tego muzeum i zmianach lokalowych od 2003 jest ona znowu niedostępna dla zwiedzających – spakowana zalega magazyny Muzeum Medalierstwa we Wrocławiu.
