Pilot wycieczek
Z Wikipedii
Pilot wycieczek (ew. rezydent turystyczny) to zawód (nr 511301 w klasyfikacji zawodów i specjalności) wykonywany przez osoby posiadające uprawnienia do kierowania imprezą turystyczną. Uprawnienia pilota wycieczek uzyskuje się po odbyciu kursu i zdaniu egzaminu państwowego przed właściwą terytorialnie komisją egzaminacyjną powoływaną do grudnia 2005 roku przez wojewodów, a obecnie przez marszałków województw. Prowadzą oni także ewidencję nadanych uprawnień pilota. Nadanie uprawnień przewodnika turystycznego i pilota wycieczek dokumentuje się poprzez wydanie odpowiedniej legitymacji i identyfikatora. Rok 2006 to czas podwójnego branżowego jubileuszu: 130-lecia zorganizowanego przewodnictwa oraz 40-lecia zorganizowanego pilotażu.
Spis treści |
[edytuj] Zadania pilota wycieczek
Do zadań pilota wycieczek należy:
- sprawowanie, w imieniu organizatora turystyki, opieki nad uczestnikami imprezy turystycznej w niezbędnym zakresie, wynikającym z charakteru imprezy, a w sytuacjach nieprzewidzianych udzielanie im niezbędnej pomocy,
- zapewnienie właściwej realizacji programu imprezy,
- udzielenie uczestnikom imprezy informacji o przepisach obowiązujących turystów oraz podstawowej informacji krajoznawczej,
- czuwanie nad sposobem wykonywania usług świadczonych na rzecz uczestników podczas imprezy oraz przyjmowanie od nich reklamacji dotyczących świadczonych im usług,
- reprezentowanie organizatora turystyki wobec kontrahentów świadczących usługi w trakcie trwania imprezy, dbanie o dobre imię organizatora i nienarażanie go na straty,
- obowiązek potwierdzenia klientowi przyjęcie reklamacji, a w wypadku jej niezałatwienia, przekazania jej niezwłocznie organizatorowi turystyki.
- pełnienie funkcji negocjatora w przypadku występowania sytuacji konfliktowych w grupie,
- warunkowo pełnienie funkcji tłumacza podczas imprezy za granicą oraz dla turystów z zagranicy,
- zgłaszanie organizatorowi uwag i opinii z przebiegu imprezy;
- wnioskowanie w sprawach programów imprez.
Organizatorzy turystyki organizujący wycieczki, w których uczestniczy co najmniej 10 osób realizujących wspólny program, są obowiązani ustawowo, jeżeli umowa nie stanowi inaczej, zapewnić uczestnikom opiekę osób posiadających uprawnienia przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek - dla wycieczek w kraju, lub pilota wycieczek - dla wycieczek w kraju i za granicą.
Organizator turystyki organizujący wycieczki za granicą jest obowiązany zapewnić opiekę pilota wycieczek posiadającego znajomość języka powszechnie znanego w kraju odwiedzanym lub języka uzgodnionego z kontrahentem zagranicznym. Organizując wycieczki dla turystów z zagranicy, organizator jest zobowiązany zapewnić usługi opiekę pilota wycieczek posiadających znajomość języka obcego umożliwiającą swobodny kontakt z uczestnikami lub języka uzgodnionego z kontrahentem zagranicznym.
[edytuj] Kursy dla kandydatów na pilotów wycieczek
Kursy pilotów wycieczek przeprowadzją podmioty upoważnione do końca 2005 roku przez wojewódów, a obecnie przez marszałków województw na stałe lub tymczasowo do przeprowadzenia szkolenia przewodników turystycznych lub pilotów wycieczek. Najczęściej takie uprawnienia posiadają biura podróży.
Szkolenia prowadzi kadra wykładowców i instruktorów, którzy ukończyli studia wyższe i posiadają praktykę zawodową poświadczoną przez jednostkę organizującą szkolenie lub przez stowarzyszenie zrzeszające przewodników turystycznych i pilotów wycieczek. Kurs powinien odbywać się wg regulaminu przedstawionego uczestnikom, określającego w szczególności warunki potwierdzania udziału w zajęciach teoretycznych i praktycznych oraz ich zaliczenia.
Organizator szkolenia dla kandydatów na przewodników turystycznych lub pilotów wycieczek, rozpoczynając szkolenie, pisemnie informuje o tym marszałka województwa właściwego dla miejsca odbywania szkolenia, przedkładając kopię upoważnienia do prowadzenia szkoleń od właściwego wojewody wraz z harmonogramem zajęć i wykazem wykładowców i instruktorów. Marszałek ma prawo przeprowadzić kontrolę organizatora polegającą na sprawdzeniu dokumentacji szkolenia i ocenie zgodności harmonogramu zajęć z procesem jego realizacji.
Wiedza ogólna kandydatów na pilotów wycieczek powinna być oparta na bazie programów szkoły średniej. W programach szkolenia są zajęcia teoretyczne (wykłady) oraz ćwiczenia prowadzone przez praktyków/instruktorów. Zajęcia praktyczne polegają na aktywnym udziale w wycieczce i samodzielnym realizowaniu przez uczestników szkolenia dla kandydatów na pilotów wycieczek wskazanych jej etapów pod nadzorem instruktora.
Program kursu, przygotowany wg wytycznych zawartych w załączniku nr 10 do rozporządzenia ministra gospodarki w sprawie przewodników turystycznych i pilotów wycieczek (rozporządzenie z dnia 17 stycznia 2006 roku, DZ.U. 2006 nr 15, poz. 103 i 104), obejmuje 120 godzin zajęć oraz 3 dni zajęć praktycznych - w ramach których powinna się odbyć wycieczka krajowa lub zagraniczna z minimum jednym noclegiem.
W warsztacie i w późniejszej praktyce profesjonalnego pilota szczególnie ważne są trzy elementy kursu: geografia turystyczna Polski i Europy wraz z historią kultury i sztuki (30 h) oraz elementy pracy z grupą (28 h) obejmujące zagadnienia:
- podstawy komunikowania się pilota z grupą;
- procesy grupowe i techniki negocjacji;
- cechy psychofizyczne pilota wycieczek;
- rozwiązywanie konfliktów, źródła i objawy stresu;
- program osobistego rozwoju pilota, w tym asertywność, autoprezentacja, praca z mikrofonem;
- postępowanie pilota w sytuacjach nadzwyczajnych;
- zasady sporządzania protokołów zdarzeń;
- emisja głosu;
- animacja grupy;
- elementy savoir-vivre’u i protokołu w biznesie;
- kształtowanie pozytywnego wizerunku kraju i biura podróży podczas imprezy turystycznej.
Inne przedmioty na kursie to:
- przemysł turystyczny w Polsce i na świecie (6 h);
- struktura społeczno-polityczna Polski oraz Polska na tle Europy i świata (4 h);
- obsługa ruchu turystycznego (36 h);
- przepisy prawne w turystyce i ubezpieczenia turystyczne (12 h);
- bezpieczeństwo, profilaktyka i ochrona zdrowia, higiena w turystyce (4 h).
[edytuj] Egzaminy
[edytuj] Egzaminy dla kandydatów na pilotów wycieczek
Egzamin dla kandydatów na przewodników turystycznych i pilotów wycieczek składa się z dwóch części:
- teoretycznej - obejmującej zagadnienia, dla których programy szkolenia przewidują zajęcia teoretyczne;
- praktycznej - obejmującej zagadnienia, dla których programy szkolenia przewidują zajęcia praktyczne realizowane w terenie.
Część teoretyczna egzaminu jest przeprowadzana w formie pisemnej i ustnej. Prace pisemne są oznaczane kodem. Część pisemna egzaminu trwa 45 minut i polega na rozwiązaniu testu składającego się z 30 pytań. Każde pytanie testowe jest oceniane w następujący sposób:
- odpowiedź prawidłowa - dwa punkty;
- odpowiedź nieprawidłowa lub brak odpowiedzi - zero punktów.
Warunkiem zdania części pisemnej egzaminu jest uzyskanie co najmniej 40 punktów.
Do części ustnej egzaminu dopuszcza się osoby, które zaliczyły pozytywnie część pisemną egzaminu. Część ustna egzaminu jest przeprowadzana w terminie wyznaczonym przez przewodniczącego komisji egzaminacyjnej. Część ta polega na udzieleniu odpowiedzi na pytania zamieszczone w wylosowanym zestawie pytań. Każdy z zestawów składa się z trzech pytań. Każdy egzaminator ocenia odrębnie odpowiedź na każde pytanie, przyznając od dwóch do pięciu punktów za odpowiedź prawidłową oraz zero punktów za odpowiedź nieprawidłową lub za brak odpowiedzi.
Część ustną egzaminu uważa się za zdaną w razie uzyskania przez zdającego co najmniej siedmiu punktów od każdego egzaminatora oraz nieuzyskania za żadne pytanie zera punktów od któregokolwiek z egzaminatorów. Po zakończeniu części ustnej egzaminu sekretarz komisji egzaminacyjnej ogłasza wyniki tej części.
Część praktyczna egzaminu dla pilotów wycieczek, przewodników miejskich i terenowych trwa jeden dzień, a dla przewodników górskich - dwa dni. Część praktyczna egzaminu składa się z trzech zadań. Do części praktycznej egzaminu dopuszcza się osoby, które zaliczyły część teoretyczną egzaminu.
Osobie, która zdała egzamin z wynikiem pozytywnym, wydaje się świadectwo. Osoba, która nie zdała części pisemnej, ustnej lub praktycznej egzaminu, może wystąpić o ponowne dopuszczenie do każdej z części egzaminu po upływie 30 dni od dnia, w którym ogłoszono wyniki egzaminu.
[edytuj] Egzaminy językowe dla pilotów
Egzamin ze znajomości języka obcego przez przewodnika turystycznego i pilota wycieczek, o którym mowa w art. 32 ust. 2 ustawy o usługach turystycznych, ma na celu stwierdzenie znajomości języka obcego odpowiednio w mowie i piśmie, z uwzględnieniem terminologii zawodowej, w stopniu umożliwiającym wypełnianie obowiązków przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek.
Na egzaminie piloci wypełniają test pisemny z zakresu rozumienia sformułowań handlowych, urzędowych i krajoznawczych oraz potwierdzający umiejętność formułowania wypowiedzi w języku obcym. Egzamin pisemny ze znajomości języka obcego trwa 90 minut i polega na rozwiązaniu testu składającego się z 30 pytań.
Podczas egzaminu w szczególności liczy się rozmowa mającą na celu sprawdzenie płynnego posługiwania się językiem obcym. Egzamin ustny jest przeprowadzany w terminie wyznaczonym przez przewodniczącego komisji egzaminacyjnej języków obcych, nie wcześniej jednak niż po zakończeniu egzaminu pisemnego i podaniu jego wyników do wiadomości egzaminowanych. Egzamin ustny ze znajomości języka obcego polega na udzieleniu odpowiedzi na pytania zamieszczone w wylosowanym zestawie. Każdy z zestawów składa się z trzech pytań. Egzamin ustny uważa się za zdany w razie uzyskania przez zdającego co najmniej czterech punktów za każde pytanie.
Osoba, która nie zdała egzaminu ze znajomości języka obcego, może wystąpić o ponowne dopuszczenie do egzaminu ze znajomości języka obcego po upływie 30 dni od dnia, w którym ogłoszono wyniki egzaminu. Osobom, które zdały egzamin ze znajomości języka obcego z wynikiem pozytywnym, wydaje się świadectwo znajomości języka obcego w zakresie wymaganym od przewodników turystycznych lub pilotów wycieczek
[edytuj] Piloci wycieczek
Osoby ubiegające się o nadanie uprawnień przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek oraz tym samym uzyskania licencji - legitymacji i identyfikatora, składają po skończeniu kursu i zdaniu egzaminu wniosek do marszałka województwa zawierający m.in. zaświadczenie lekarskie i oświadczenie o niekaralności. Urząd marszałkowski także poświadcza w legitymacji pilota znajomość języków obcych wnioskującego, które ten musi udokumentować właściwym wykształceniem (filologicznym) lub pozytywnym wynikiem egzaminu przed wojewódzką komisją egzaminacyjną języków obcych.
Licencjonowany pilot nie jest przewodnikiem. Uprawnienia przewodnickie (górskie lub terenowe lub miejskie) uzyskuje się na osobnych szkoleniach. Ostatnie rozporządzenie z dnia 16 sierpnia 2004 r. w sprawie przewodników turystycznych i pilotów wycieczek (zobacz link w sekcji: linki zewnętrzne) opisuje dokładne wymagania wobec poszczególnych grup przewodników i miasta w Polsce, w których oprowadzanie wymaga licencji przewodnika miejskiego.
Osoby wykonujące zadania pilota wycieczek podlegają wg ustawy o usługach turystycznych kontroli obejmującej posiadanie uprawnień (w przypadku przewodników co do ich obszaru) i ważności ponadto poprawności wykonywania zadań. Kontroli podlega także zapewnienie przez organizatorów turystyki opieki przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek nad uczestnikami imprezy turystycznej.
W trakcie wykonywania zadań przewodnik turystyczny i pilot wycieczek zobowiązani są do posiadania przy sobie legitymacji potwierdzającej posiadanie uprawnień odpowiednio przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek oraz do okazywania jej na żądanie osób upoważnionych do wykonywania kontroli, w tym policji państwowej i straży miejskich lub gminnych.
Uprawnienia pilota wycieczek cofa się, jeżeli pilot:
- zostanie skazany prawomocnym wyrokiem za popełnienie przestępstwa, o którym mowa w art. 22 pkt 4,
- nie zda egzaminu sprawdzającego, o którym mowa w art. 26 ust. 2,
- wykonuje zadania przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek nie przedstawiając uprzednio właściwemu marszałkowi aktualnego orzeczenia o braku przeciwwskazań do wykonywania zadań pilota wycieczek, wydanego zgodnie z art. 23.
Po wejściu do UE minister gospodarki był także zobowiązany do wprowadzenia zasad wzajemnego uznawania uprawnień kwalifikacji zawodowych, które zostały dla pilotów wycieczek i przewodników turystycznych uregulowane w dwóch rozporządzeniach w sprawie stażu adaptacyjnego oraz testu umiejętności sprawdzających przygotowanie do wykonywania zawodu przewodnika turystycznego i działalności pilota wycieczek (zobacz poniżej w punkcie linki zewnętrzne - link do informacji ministerstwa w tej sprawie).
[edytuj] Problematyka zawodowa
Na rynku dostępne są profesjonalne publikacje książkowe związane ze zdobywaniem i rozwojem kwalifikacji zawodowych przez pilotów; zobacz niżej (linki zewnętrzne): bibliografia - publikacje poświęcone zawodowi pilota wycieczek.
Piloci działający w organizacjach branżowych (zobacz niżej: stowarzyszenia pilotów i przewodników) artykułują wobec izb turystyki i ministerstwa gospodarki regulującego tę dziedzinę, szeroki zakres problematyki zawodowej przewodnictwa i pilotażu, zawierający takie postulaty i problemy zawodowe jak:
- eliminacja szarej strefy; postuluje się kontrole grup turystycznych (szczególnie zagranicznych) poprzez policję turystyczną (konieczne doprecyzowanie tej kwestii w ustawie);
- zbyt masowe szkolenie, zwłaszcza pilotów; postuluje się certyfikację ośrodków edukacyjnych w celu eliminacji najsłabszych;
- powołanie instruktorów pilotażu na wzór istniejących instruktorów przewodnictwa, co pozwoli ujednolicić sposoby prowadzenia i poziom szkolenia kandydatów na pilotów (zmiana w ustawie);
- ze względu na duże zróżnicowanie postuluje się określenie minimum płacy, określenie warunków pracy pilota przy realizacji imprezy turystycznej i przygotowanie wzorcowej umowy;
- problemem pilotażu i przewodnictwa grup osób niepełnosprawnych, z dysfunkcjami (zmiana w ustawie odnośnie szkolenia); obsługa tych grup wymaga szkolenia podstawowego pilotów i przewodników, jak i wprowadzenia specjalizacji obsługi;
- zmiany do tzw. ustawy kompetencyjnej wraz z projektami rozporządzeń wykonawczych.
- podniesienie wymogów językowych – podniesienie poziomu o jeden stopień, uwzględnienie wysokich wyników egzaminów maturalnych z języka obcego;
- uregulowania problemu rezydentury – rezydentem biura podróży, tam gdzie mamy do czynienia z obsługą turystów, powinien być zatrudniony tylko pilot z doświadczeniem (zapisy w ustawie);
- w ramach doszkalania większa uwaga na interpretację dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego, zwłaszcza w odniesieniu do grup przyjazdowych;
- zniesienie wymaganego okresu między niezdanym egzaminem a poprawką egzaminu (zmiana w rozporządzeniu do ustawy);
- prowadzenie dalszych okresowych badań naukowych dotyczących sytuacji przewodników i pilotów, rozeznanie organizacji przewodnictwa w innych krajach UE;
- wymaganie od kandydatów na pilotów i przewodników zarówno umiejętności pracy z uczestnikami imprez turystycznych jak i znajomości zasad etyki w turystyce;
- rozważenie rezygnacji z obowiązku ukończenia szkolenia, ale przy jednoczesnym określonym standardzie egzaminu i określonych wymaganiach egzaminacyjnych;
- modyfikacja programów kształcenia z naciskiem na praktyczne aspekty szkolenia;
- doprecyzowanie ramowych programów szkolenia pilotów i przewodników;
- powołanie przez departament turystyki w ministerstwie zespołu (przede wszystkich wykładowców turystyki z aktualnymi uprawnieniami pilota, przewodnika, autorów publikacji), który zajmie się ostatecznym doprecyzowaniem programów szkolenia;
- egzekwowanie w większym stopniu przez organizatorów szkoleń i komisje egzaminacyjne znajomości przepisów prawnych w obszarze turystyki;
- doprecyzowanie przepisów ustawy i rozporządzenia regulujących zasady odbycia szkoleń i egzaminów;
- wniosek o zorganizowanie centralnego lub regionalnych szkoleń dla przedstawicieli komisji egzaminacyjnych dla przewodników i pilotów (np. warsztaty prowadzone przez autorów aktualnych publikacji szkoleniowych);
- ustandaryzowanie egzaminów, tak aby były porównywalne w każdym województwie;
- regularna organizacja forum przewodników i pilotów corocznie jesienią jako miejsca wymiany poglądów, dyskusji i formułowania wniosków.
(Źródło: Polska Federacja Pilotażu i Przewodnictwa - wnioski końcowe II Forum Pilotażu i Przewodnictwa zorganizowanego jesienią 2005 roku w Warszawie pod patronatem ministra gospodarki)
