Podskarbi nadworny litewski
Z Wikipedii
Podskarbi nadworny litewski (łac. vicethesaurarius) – urząd centralny I Rzeczypospolitej.
[edytuj] Historia urzędu
Formalnie jego kompetencje określił dopiero statut króla Aleksandra Jagiellończyka z 1504. Według tych postanowień urząd podskarbiego nadwornego był równoważny podskarbiemu wielkiemu litewskiemu i obaj podskarbiowie mieli przebywać przy królu. W rzeczywistości był uważany za zastępcę wielkiego. W 1590, gdy sejm oddzielił skarb państwowy od królewskiego podskarbi nadworny objął pieczę nad skarbem monarchy. W czasach saskich stanął na czele kamery, będącej izbą skarbową, która przejęła jego obowiązki. Dopiero w 1775 wszedł w skład senatu.
[edytuj] Zakres kompetencji
- Zarządzał dobrami stołowymi i dochodami króla, od połowy XVI w. dysponował także przychodami państwa.
- Miał pieczę nad prywatną szkatułą królewską. Kontrolował wydatki i przychody dworu królewskiego, wystawiając asygnaty.
- Dbał o inwentarz dworu. W jego rękach były m. in. serwisy stołowe i przedmioty, będące ozdobą komnat.
- Był obecny w czasie zdawania przez podskarbiego wielkiego sprawozdania ze swojej działalności przed sejmem.
- Przechowywał rejestry rachunków podskarbiego wielkiego.
- wypłacał pensje dworzanom na podstawie list przekazywanych podskarbiemu wielkiemu.
W celu sprostania tak wielu zadaniom miał własną kancelarię z notariuszami.
Iwan Chrebtowicz • Teodor Bohdanowicz Chreptowicz • Marcin Chrebtowicz • Iwan Andrejewicz • Stanisław Zachariasiewicz Włoszek • Ławryn Woyna • Teodor Tyszkiewicz • Dymitr Chalecki • Piotr Wiesiołowski • Hieronim Wołłowicz • Maciej Woyna • Eustachy Tyszkiewicz • Krzysztof Naruszewicz • Paweł Wołłowicz • Stefan Pac • Jan Rakowski • Piotr Pac • Antoni Tyszkiewicz • Bogusław Słuszka • Teodor Denhoff • Kazimierz Jan Sapieha • Leon Bazyli Sapieha • Kazimierz Władysław Sapieha • Kazimierz Frąckiewicz Radzimiński • Zygmunt Wiktor Denhoff • Mikołaj Franciszek Ogiński • Paweł Karol Sanguszko • Józef Franciszek Sapieha • Ignacy Sapieha • Aleksander Józef Sapieha • Józef Massalski • Antoni Tyzenhauz • Aleksander Michał Sapieha • Antoni Dziekoński