Pomnik Piotra Skargi w Krakowie

Z Wikipedii

Pomnik Piotra Skargi w Krakowie

Autor	Czesław Dźwigaj
Technika	spiżowy odlew, rzeźba w kamieniu
Wysokość	wys. kolumny 3,6 m, postaci 2,7 m^[1]
Miejsce przechowywania	Plac Marii Magdaleny w Krakowie
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Pomnik Skargi na pl. Marii Magdaleny (z lewej budynek Collegium Iuridicum, z prawej kościół św. Piotra i Pawła)

Pomnik Skargi i kościół św. Andrzeja

Pomnik Piotra Skargi w Krakowie – pomnik jezuickiego teologa i kaznodziei, Piotra Skargi, znajdujący się na placu Marii Magdaleny w Krakowie, naprzeciwko kościoła św. Piotra i Pawła, gdzie pochowany jest Skarga. Jego autorem jest Czesław Dźwigaj, a fundatorem Arcybractwo Miłosierdzia.

Pomnik Piotra Skargi został odsłonięty 12 maja 2001 w obecności ówczesnego prezydenta miasta Andrzeja Gołasia, kardynała Franciszka Macharskiego, biskupa Kazimierza Nycza, przedstawicieli Arcybractwa, Kurii i samorządu oraz krakowian.

[edytuj] Opis

Pomnik składa się z kolumny i znajdującej się na niej postaci. Kolumna ustawiona jest na podwyższeniu, obłożonym drobnymi kostkami. Ma metalową bazę, w kilku miejscach celowo zniszczoną, obłamaną. Jest na niej wygrawerowana inskrypcja:

KS. PIOTR SKARGA-PAWESKI S.J.

WIELKI KAPŁAN I PATRIOTA, AUTOR "KAZAŃ SEJMOWYCH"

ZAŁOŻYCIEL ARCYBRACTWA MIŁOSIERDZIA, STARANIEM KTÓREGO POMNIK TEN WZNIESIONO

W MILLENNIUM BISKUPSTWA KRAKOWSKIEGO I W ROKU WIELKIEGO JUBILEUSZU CHRZEŚCIJAŃSTWA

KIEDY NA STOLICY PIOTROWEJ ZASIADAŁ JAN PAWEŁ II - PAPIEŻ Z RODU POLAKÓW, CZŁONEK ARCYBRACTWA MIŁOSIERDZIA

ANNO DOMINI 2000

Na bazie znajduje się także następująca lista członków komitetu budowy: Paweł Pytko - przewodniczący, Stanisław Abrahamowicz, Małgorzata Chojnacka, Ewa Daniec, Andrzej Gaczoł, Andrzej Kadłuczka, Krystyna Jelonek-Litewka, Aleksander Litewka, ks. Józef Andrzej Nowobilski, Krystyna Sieniawska, ks. Adam Żak T.J oraz lista członków honorowego komitetu budowy: ks. Franciszek kardynał Macharski - arcybiskup metropolita krakowski, ks. biskup Stanisław Dziwisz - prefekt Domu Papieskiego Ojca Świętego Jana Pawła II, prof. dr hab. Andrzej Gołaś - prezydent Królewskiego Miasta Krakowa, Stanisław Handzlik - przewodniczący Rady Królewskiego Miasta Krakowa, dr Ryszard Masłowski - wojewoda małopolski, ks. doc. dr hab. Marian Jakubiec - proboszcz parafii WW Świętych, prof. dr hab. Tadeusz Chrzanowski - SKOZK, prof. dr hab. Franciszek Ziejka - rektor UJ, mec. Zbigniew Chojnacki - brat starszy Arcybractwa Miłosierdzia.

Na kamiennym trzonie kolumny wyryty został pozłacany napis: X. PIOTR SKARGA S.J. 1536-1612. Kapitel kolumny jest kompozytowy. Na nim spoczywa abakus ze stojącą, całopostaciową rzeźbą Piotra Skargi, ustawioną niesymetrycznie, niemal na krawędzi abakusa. Kaznodzieja, ubrany w sutannę i ze stułą na szyi, ma podniesioną do góry prawą rękę, w której trzyma książkę. Z jego szaty spływa w dół, poprzez głowicę i fragment trzonu, metalowy element, przypominający kolec. Twarz kaznodziei opracowana jest dokładnie i realistycznie, w przeciwieństwie do ostro ciętego, jakby fasetowego sposobu kształtowania powierzchni^[2] pozostałej części posągu.

[edytuj] Kontrowersje

Od momentu ustawienia pomnik wywoływał uwagi krytyczne, które dotyczyły zarówno sposobu realizacji tego projektu (został on bowiem wykonany bez przeprowadzenia konkursu i konsultacji ze specjalistami^[3]^[4]^[2]), lokalizacji pomnika, jak i jego wyglądu.

W swoim artykule dr hab. Marek Zgórniak zauważył niezbyt wysokie walory artystyczne pomnika. Dostrzegł błędne proporcje Skargi, chwiejny sposób jego ustawienia na kolumnie, przesadny patos oraz połączenie realistycznej głowy z geometryzującym korpusem^[2]. Prof. Jacek Purchla powiedział o pomniku: Patetyczny realizm, o genezie bliskiej pomnikom wodzów rewolucji z poprzedniej epoki, jest nie tylko wyraźnym zgrzytem estetycznym w jednym z najpiękniejszych zakątków starego Krakowa, ale i propagowaniem anachronicznej dziś sztuki^[3], a prof. Jacek Woźniakowski: Nie dość, że ksiądz Piotr Skarga wygląda, jakby miał zaraz popełnić samobójstwo, skacząc z kolumny, to jest szkodliwy dla cudownego miejsca, gdzie współgrają ze sobą wszystkie style architektoniczne^[5].

Wkrótce po odsłonięciu anonimowa osoba przyczepiła do pomnika kartkę ze zdaniem: Czesław, nie dźwigaj więcej takich pomników, bo znów będą same skargi^[6]. W 2001 rzeźba zwyciężyła w plebiscycie Archi-Szopa dla najgorszej budowli Krakowa. O usunięcie pomnika postulowali: Stowarzyszenie Historyków Sztuki, Związek Polskich Artystów Plastyków i Stowarzyszenie Architektów Polskich^[7]. Swój sprzeciw wyrazili także architekci Józef Białasik i Michał Szymanowski, którzy w 1995 roku wygrali konkurs na zagospodarowanie placu św. Marii Magdaleny. Uważali, że miasto, zezwalając na ustawienie pomnika, zrobiło to bez ich zgody i naruszyło ich prawa autorskie. Stowarzyszenie Architektów Polskich złożyło w tej sprawie pozew przeciwko gminie^[8].

Natomiast przeciwni usunięciu rzeźby są: Stowarzyszenie Kultury Chrześcijańskiej im. ks. Piotra Skargi, które 25 lutego 2008 wystosowało list protestacyjny do Prezydenta Miasta Krakowa, zawierający m.in. zdanie: Protestujemy przeciwko uleganiu przez władze miasta środowiskom krakowskiej liberalnej kołtunerii i „Gazecie Wyborczej”, która wzięła sobie na cel symbol jakim stał się dla krakowian pomnik ks. Piotra Skargi^[9] oraz "Nasz Dziennik", który uważa pomysł ten za wywodzący się z liberalnych i lewicowych środowisk^[10].

Na początku 2008 roku prezydent miasta Jacek Majchrowski oraz sam rzeźbiarz wyrazili zgodę na przeniesienie pomnika na dziedziniec Collegium Broscianum. Prawdopodobnie miałoby się to odbyć przy okazji planowanego remontu nawierzchni placu Marii Magdaleny^[7].