Portable Document Format

Z Wikipedii

PDF (ang. Portable Document Format, przenośny format dokumentu) – format plików służący do prezentacji, przenoszenia i drukowania treści tekstowo-graficznych, stworzony i promowany przez firmę Adobe Systems. Dostępna jest bezpłatnie pełna specyfikacja formatu PDF. Język opisu pliku PDF jest okrojoną wersją języka programowania PostScript wzbogaconą o elementy hipertekstowe.

29 stycznia 2007 firma Adobe postanowiła w całości otworzyć format PDF i przekazać jego pełną specyfikację organizacji AIIM. Docelowo format PDF ma zostać opublikowany jako standard ISO^[1].

Czytnik tego formatu (program Acrobat Reader) jest udostępniany za darmo przez firmę Adobe na wiele platform sprzętowo-programowych, natomiast oprogramowanie służące do modyfikowania tych plików jest rozpowszechniane płatnie. Istnieje jednak szereg aplikacji płatnych i darmowych, w różnym stopniu (i z różnym skutkiem) mogących wyświetlać, tworzyć i modyfikować pliki w tym formacie – najbardziej znanym pakietem jest GhostScript, na którym opierają się niektóre sterowniki do tworzenia PDF (programy działające jak wirtualna drukarka). Wiele programów o innym przeznaczeniu dysponuje funkcją eksportu swoich dokumentów do formatu PDF – w tym większość pakietów biurowych oraz praktycznie wszystkie współczesne programy DTP, ponadto oprogramowanie DTP ma obecnie jako standard również import tych dokumentów, a niektóre z tych programów wykorzystują pdf jako swój podstawowy format.

Dla polskiego użytkownika istotna jest możliwość poprawnego generowania polskich liter w dokumencie PDF. W środowisku Windows możliwość tę zapewniają takie sterowniki, jak darmowe (freeware) zestaw GhostScript + Redmon, CutePDF Printer, Free EasyPDF, PDF995 SuitePDF Creator, Primo PDF, RoboPDF Home Edition, a także płatne (shareware) 602PrintPack, eDoc Printer PDF Pro, FinePrint pdfFactory Pro, Jaws PDF Creator, MakePDF for Word, BullZip PDF Printer.

Spis treści 1 Bezpieczeństwo 2 Problemy z użytecznością dokumentów PDF 3 Przypisy 4 Zobacz też 5 Linki zewnętrzne

[edytuj] Bezpieczeństwo

Istnieje możliwość szyfrowania dokumentów PDF i specyfikowania ograniczeń czynności, które nie mogą być dokonywane przez użytkownika (DRM).

Żeby otworzyć zaszyfrowany dokument należy znać hasło użytkownika. Pierwotnie stosowany był szyfr o 40-bitowym kluczu, co nie zapewniało jednak wystarczającego bezpieczeństwa. W nowszych wersjach używa się szyfru o kluczu 128-bitowym, co czyni go znacznie odporniejszym na próby złamania.

Pozostałe "zabezpieczenia" polegają na tym, że bez podania "hasła głównego" oprogramowanie Adobe nie pozwoli na wykonywanie czynności zabronionych w odpowiednim polu dokumentu PDF. Mogą to być: kopiowanie tekstu i obrazków (poza system PDF, gdzie można je np. wkleić do e-maila, umieścić na stronie www itd.), drukowanie, modyfikacja, wypełnianie formularzy i kilka innych. Funkcja ta nie ma jednak żadnych kryptograficznych zabezpieczeń, i z łatwością można te rzekome zabezpieczenia obejść otwierając dokument w innym programie, lub modyfikując dokument celem zmiany listy zabronionych czynności za pomocą jednego z wielu przeznaczonych do tego narzędzi.

Obchodzenie tych zabezpieczeń samo w sobie nie stanowi naruszenia praw autorskich, jednak wykorzystanie efektów takich działań może stanowić naruszenie praw autorskich.

[edytuj] Problemy z użytecznością dokumentów PDF

Format PDF powstał jako format wynikowy, mający zachować pełny wygląd dokumentu po wydrukowaniu. Dokumenty zapisane jako PDF czytane są na ekranie monitora stwarzają wiele problemów użyteczności :

• W darmowym czytniku dla systemu Windows – Adobe Reader nie ma możliwości dodania zakładek.
• Nie można powiększyć rozmiaru wyłącznie tekstu, jedyna możliwość to zoom całego dokumentu, ale wtedy z ekranu znika część przeglądanej strony – czytelnik musi korzystać z pasków przewijania (problem ten został naprawiony w programach Adobe Reader od wersji 7, które zawierają funkcję "Re flow" dostosowującą tekst dokumentu do rozmiarów ekranu).
• Trudności napotyka skopiowanie tekstu z dokumentu. W przypadku tekstów polskojęzycznych traci się niekiedy polskie znaki. Wielu twórców dokumentów w formacie PDF nadużywa też ochrony przed kopiowaniem.
• Standardowe narzędzia wyszukiwawcze w systemie Windows nie potrafią przeszukiwać plików PDF. Częściowo robią to aplikacje takie jak Google Desktop.

Niektórzy zalecają (por. np. Nielsen^[2]), by dokumenty PDF były tworzone wtedy i tylko wtedy, gdy:

• dokument jest przeznaczony wyłącznie do druku, nie do czytania na ekranie monitora,
• chce się zachować jednolity wygląd takiego dokumentu,
• istnieje potrzeba skorzystania z powyżej opisanych zabezpieczeń.

Niemniej możliwość zapisania obszernych dokumentów w jednym pliku PDF, po którym poruszanie się dzięki zakładkom (bookmarks) i wewnętrznym odnośnikom (hiperłączom) jest ułatwione, sprawia, że format coraz częściej stosowany jest również do prezentacji on-line (czytania na ekranie). Odpowiednio przygotowany PDF otwarty w nowszych wersjach czytnika Adobe Reader (7+), pozwala nie tylko na kopiowanie i wyszukiwanie tekstów, ale również na wprowadzanie przez użytkownika komentarzy.

Przypisy

[edytuj] Zobacz też

• eBook
• Help & Manual
• Envoy
• przegląd zagadnień z zakresu DTP
• sterownik PDF
• WordPerfect
• XPDF
• Replica
• Common Ground
• Adobe Reader

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Format PDF
  • specyfikacje formatu PDF (en)
  • PDF: Unfit for Human Consumption (en) - artykuł Jacoba Nielsena nt. użyteczności dokumentów PDF
  • Nie zawsze potrzebujesz PDF - artykuł nt. alternatyw dla powszechnego nadużywania PDF
• Lista darmowych czytników PDF