Posiadanie

Z Wikipedii

Posiadanie jest instytucją prawa rzeczowego oznaczającą stan faktyczny, polegający na władaniu określoną rzeczą przez osobę posiadacza. Stan ten pozostaje pod ochroną prawa, jak również niesie za sobą szereg skutków o zróżnicowanym charakterze prawnym. Może się wiązać, ale nie musi, z przysługującym posiadaczowi tytułem prawnym do rzeczy.

Patrząc na posiadanie z pozaprawnego punktu widzenia jest ono więc pojęciem oznaczającym władzę osoby nad rzeczą w najbardziej "naturalnym" tego słowa znaczeniu.

[edytuj] Elementy stanu posiadania

Zgodnie z powszechnie panującym poglądem przesłankami do stwierdzenia stanu posiadania są:

fizyczne władanie rzeczą przez posiadacza (łac. corpus possesionis),
manifestowany przez posiadacza zamiar władania rzeczą dla siebie (łac. animus rem sibi habendi).

Brak drugiej z wymienionych przesłanek oznacza, iż mamy do czynienia z innym istotnym prawnie stanem faktycznym, a mianowicie dzierżeniem (władaniem rzeczą za kogoś innego).

[edytuj] Rys historyczny

Jako pierwsze oddzieliło posiadanie od własności Prawo rzymskie. W epoce feudalizmu zwane dzierżeniem (w terminologii staropolskiej), gewere (z niemieckiego; oznaczało faktyczne władanie rzeczą), seisin (saisine; termin pochodził od obejmowania spadku), possessio (od łacińskiego sedere - siedzieć).

[edytuj] Skutki prawne posiadania

Z posiadaniem jako zjawiskiem prawnym Kodeks cywilny łączy skutki prawne, które można podzielić na cztery grupy:

domniemania związane z posiadaniem, których celem jest usunięcie trudności w ustaleniu stanu faktycznego i prawnego:
- domniemanie posiadania samoistnego
- domniemanie ciągłości posiadania
- domniemanie zgodności posiadania ze stanem prawnym
- domniemanie posiadania w dobrej wierze
ochrona posiadania w drodze przymusu państwowego albo pomocy własnej.
możliwość nabycia wykonywanego prawa przez zasiedzenie.
korzyści, przypadające posiadaczowi w dobrej wierze będące naturalnym następstwem faktycznego władania rzeczą. Dotyczy to w szczególności korzystania z rzeczy i czerpania z niej pożytków.

[edytuj] Posiadanie samoistne i zależne

Kodeks cywilny dzieli posiadanie na samoistne i zależne. Posiadaczem samoistnym jest ten, który włada rzeczą jak właściciel, ale niekoniecznie musi nim być, natomiast posiadacz zależny włada rzeczą tak jak wykonujący inne prawo niż własność np. prawo dzierżawy, użytkowania, najmu.

[edytuj] Ochrona posiadania

W polskim prawie istnieje bezwzględny zakaz naruszania posiadania bez względu na to czy jest w dobrej czy złej wierze, samoistne czy zależne, prawne czy bezprawne, wadliwe czy niewadliwe. Ochrona posiadania przybiera dwojaką postać:

ochrony siłami samego posiadacza
- obrona konieczna
- dozwolona samopomoc
ochrony na drodze sądowej
- roszczenia o przywrócenie posiadania (roszczenia posesoryjne)

Roszczenia posesoryjne wygasają jeśli nie będą dochodzone w ciągu roku od chwili naruszenia posiadania.

Zobacz też: przegląd zagadnień z zakresu prawa