Potwór
Z Wikipedii
Potwór (łac. monstrum zły omen, cud) – popularne określenie szerokiej grupy fikcyjnych stworzeń występujących w mitologii, legendach, wierzeniach ludowych, oraz literaturze grozy. Stworzenia takie zwykle cechują się przerażającym wyglądem, a także prymitywnym, agresywnym zachowaniem, często utożsamianym z wcieleniem zła. Zbliżonym znaczeniowo terminem jest bestia.
Terminem tym zwykle nie opisuje się istot paranormalnych, które posiadają dominujące cechy ludzkie, chyba że ich osobowość lub wygląd uległy znacznemu wynaturzeniu.
Spis treści |
[edytuj] W folklorze
Od zarania dziejów, potwory pojawiały się wierzeniach i opowieściach, gdzie łączone były z groźnymi i niezrozumiałymi zjawiskami oraz niezbadanymi regionami świata, często stanowiąc przestrogę przed lekkomyślnością (przykładami mogą być smoki, wilkołaki, czy słowiańskie zmory). Pod tym względem, odgrywały istotną rolę socjologiczną, silniej wiążąc lokalne społeczności i plemiona. Warto jednak odnotować, że w pewnych sytuacjach, potwory występują po prostu jako barwne lokalne przypowieści, bez szczególnej wagi moralizatorskiej – przykładem może być Nessie lub Yeti; znane są też przypadki celowych mistyfikacji i współczesnego tworzenia legend w celu zyskania rozgłosu, czego przykładem może być Paskuda, czyli polski odpowiednik Nessie, grasujący rzekomo pod koniec lat 80. i na początku lat 90. XX w. w Zalewie Zegrzyńskim pod Warszawą.
[edytuj] W wierzeniach
W religii oraz w licznych mitologiach, potwory niosące chaos i zniszczenie występują jako przeciwnicy bogów oraz ich wysłanników. Przykładem może być biblijny Lewiatan, grecka Hydra oraz harpie, nordyckie stwory Skoll, Hati, oraz liczne inne potwory Ragnaroku.
[edytuj] W literaturze
Wymyślone lub wzorowane na wierzeniach potwory stanowią integralną część współczesnej literatury fantastycznej, gdzie często zarówno historia ich powstania, jak i dalszej egzystencji, stają się tematem pierwszoplanowym. Do godnych wzmianki przykładów należą m.in. powieści Frankenstein, Dracula, czy Doktor Jekyll i pan Hyde.
[edytuj] Na co dzień
Współczesne społeczeństwa często odwołują się do tego określenia w celu zdehumanizowania i odcięcia się od postaci, która ze względu na swoje postępowanie, kryteria moralne lub cechy fizyczne wzbudza szczególną odrazę. Potworami określeni mogą zostać zbrodniarze hitlerowscy czy seryjni mordercy, ale także – co dziś nie spotyka się z otwartą aprobatą – dzieci z poważnymi wadami wrodzonymi (np. anencefalia).
