Prawo konfliktów zbrojnych
Z Wikipedii
Prawo konfliktów zbrojnych (ius in bello), nazywane też międzynarodowym prawem humanitarnym lub prawem wojennym, to zbiór przepisów zaakceptowanych przez społeczność międzynarodową dotyczących sposobów prowadzenia konfliktów zbrojnych, ochrony ich ofiar oraz uczestników.
Jego normy określają:
- sposób wszczynania i kończenia konfliktów zbrojnych;
- wymogi stawiane członkom sił zbrojnych i ich sytuację prawną;
- kwestie związane z okupacją nieprzyjacielskiego terytorium;
- ochronę osób cywilnych w tym ludności nieprzyjacielskiego państwa;
- formy ochrony chorych i rannych;
- środki i metody prowadzenia walki;
- prawne następstwa stanu wojny w sferze stosunków międzynarodowych.
Prawo konfliktów zbrojnych zostało skodyfikowane przede wszystkim w szeregu konwencji genewskich i haskich.
[edytuj] Konwencje
Główną część międzynarodowego prawa humanitarnego stanowią konwencje genewskie i konwencje haskie, a także:
- Deklaracja paryska z 1856 rok, dotyczy prowadzenia wojny na morzu
- Deklaracja petersburska z 1868 roku, dotyczy korzystania z pocisków małego kalibru
- Konwencja haska IV i Regulamin haski z 1907 roku, dotyczy prowadzenia wojny na lądzie
- Protokół genewski z 1925 roku, dotyczy gazów bojowych, broni chemicznej i biologicznej
- Protokół londyński z 1936 roku, dotyczy korzystania w walce z łodzi podwodnych
[edytuj] Główne zasady prawa konfliktów zbrojnych
1. Ograniczenie prawa w doborze i stosowaniu metod oraz środków walki zbrojnej przez strony w konflikcie i członków sił zbrojnych. Zatem zabroniono stosowania takich środków walki zbrojnej, które powodują zbędne cierpienia lub nadmierne straty w środowisku naturalnym (broń chemiczna, broń biologiczna).
2. Obowiązek odróżniania uczestników walki zbrojnej od ludności cywilnej przez strony konfliktu. Oznacza to, że ludność cywilna jak i poszczególne osoby cywilne nie powinny być przedmiotem ataków wojskowych. Ataki powinny być skierowane wyłącznie na cele wojskowe (wojna to stosunek między państwami a nie między ich ludnością cywilną).
3. Zakaz zabijania lub ranienia przeciwnika poddającego się lub wyłączonego z walki.
4. Prawo do poszanowania niezależności fizycznej i moralnej osób wyłączonych z walki. Dotyczyło to też osób nie uczestniczących bezpośrednio w działaniach zbrojnych.
5. Prawo do poszanowania życia, godności, praw osobistych i przekonań uczestników walki zbrojnej i osób cywilnych, które znalazły się pod władzą strony przeciwnej. Wyrażać się to ma w ochronie przed atakami gwałtu i represjami. Ponadto mogą korzystać z wszelkiej pomocy z zewnątrz i mają prawo do wymiany korespondencji ze swoimi rodzinami.
6. Obowiązek zabierania z pola walki i leczenia rannych oraz chorych. Obliguje to stronę konfliktu, pod władzą której się znajdują, do ochrony rannych i chorych oraz do ich poszanowania.
7. Przysługiwanie każdej osobie podstawowych gwarancji procesowych. Do odpowiedzialności za czyn nie zabroniony nikt nie może być pociągnięty. Tortury fizyczne lub psychiczne, kary cielesne oraz traktowanie w sposób okrutny lub poniżający są niedozwolone.
