Procesy załogi Stutthofu
Z Wikipedii
Procesy załogi Stutthofu to cztery duże procesy członków załogi hitlerowskiego obozu koncentracyjnego Stutthof przed sądami polskimi oraz kilka procesów pojedynczych członków załogi obozu przed sądami innych państw (zwłaszcza RFN). W sumie osądzono niewielki procent zbrodniarzy z liczącej 2 tys. ludzi załogi Stutthofu. Przed sądami stanęli nie tylko członkowie SS, lecz także niemieckie nadzorczynie oraz więźniowie funkcyjni (kapo i sztubowi). Zarzuty obejmowały udział w zamordowaniu ok. 60 tys. ludzi zarówno w obozie głównym, jak i w podobozach Stutthofu (w szczególności przez masowe rozstrzeliwanie, gazowanie, głodzenie, maltretowanie więźniów czy ich zabijanie zastrzykami fenolu).
[edytuj] I proces załogi Stutthofu przed Specjalnym Sądem Karnym w Gdańsku od 25 kwietnia do 1 czerwca 1946
W pierwszym procesie załogi obozu na ławie oskarżonych znalazł się jeden esesman, 6 niemieckich nadzorczyń i 6 Polaków będących więźniami funkcyjnymi. Zapadło 11 wyroków śmierci i 2 wyroki krótkoterminowego pozbawienia wolności. Wszystkie kary śmierci wykonano publicznie przez powieszenie 4 lipca 1946 w Gdańsku na Wysokiej Górze (Stolzenberg)[1] Wyrok Specjalnego Sądu Karnego w Gdańsku:
- Johann Pauls - śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
- Gerda Steinhoff - śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
- Wanda Klaff - śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
- Jenny-Wanda Barkmann - śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
- Ewa Paradies - śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
- Elisabeth Becker - śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
- kapo Józef Reiter - śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
- kapo Wacław Kozłowski - śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
- kapo Jan Breit - śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
- kapo Franciszek Szopiński - śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
- kapo Tadeusz Kopczyński - śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
- Erna Beilhardt - 5 lat pozbawienia wolności
- sztubowy Kazimierz Kowalski - 3 lata pozbawienia wolności
[edytuj] II proces załogi Sutthofu przed Sądem Okręgowym w Gdańsku od 8 do 31 stycznia 1947
Proces ten miał duże znaczenie. Po pierwsze ze względu na liczbę oskarżonych (23 esesmanów i jeden kapo), a po drugie w związku z wysokimi funkcjami pełnionymi przez oskarżonych w obozie. Na ławie oskarżonych zasiedli m. in. Theodor Meyer (zastępca komendanta Stutthofu), Ewald Foth (komendant obozu żydowskiego, jeden z największych oprawców obozowych) i Erich Thun (kierownik obozowego Gestapo, czyli tzw. Wydziału Politycznego). W wyniku przeprowadzonego postępowania dowodowego wszyscy oskarżeni zostali uznani za winnych zarzucanych im przestępstw. 10 oskarżonych skazano na śmierć (wszystkie wyroki wykonano przez powieszenie 22 października 1948), a pozostałych na kary pozbawienia wolności od dożywocia do 3 lat.
Wyrok Sądu Okręgowego w Gdańsku:
- Theodor Meyer - śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
- Ewald Foth - śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
- Karl Eggert - śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
- Paul Wellnitz - śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
- Hans Rach - śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
- Fritz Peters - śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
- Kurt Dietrich - śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
- Albert Paulitz - śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
- Karl Zurell - śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
- kapo Alfred Nikolaysen - śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
- Erich Thun - dożywocie
- Wilhelm Vogler - 15 lat pozbawienia wolności
- Eduard Zerlin - 12 lat pozbawienia wolności
- Adolf Grams - 10 lat pozbawienia wolności
- Werner Wöllnitz - 10 lat pozbawienia wolności
- Emil Wenzel - 10 lat pozbawienia wolności
- Oskar Gottchau - 10 lat pozbawienia wolności
- Josef Wennhardt - 8 lat pozbawienia wolności
- Karl Reger - 8 lat pozbawienia wolności
- Martin Stage - 8 lat pozbawienia wolności
- Adalbert Wolter - 8 lat pozbawienia wolności
- Johannes Görtz - 8 lat pozbawienia wolności
- Hugo Ziehm - 3 lata pozbawienia wolności
- Walter Englert - 3 lata pozbawienia wolności
[edytuj] III proces załogi Stutthofu przed Sądem Okręgowym w Gdańsku od 5 do 10 listopada 1947
Tym razem na ławie oskarżonych zasiadło 20 esesmanów. Proces trwał jedynie 6 dni i w jego wyniku za winnych uznano 19 oskarżonych. Nie zapadł jednak tym razem żaden wyrok śmierci (oskarżonych skazano na kary od 12 do 3 lat więzienia).
Wyrok Sądu Okręgowego w Gdańsku:
- Karl Meinck - 12 lat pozbawienia wolności
- Gustav Eberle - 10 lat pozbawienia wolności
- Otto Schneider - 10 lat pozbawienia wolności
- Otto Welke - 10 lat pozbawienia wolności
- Willy Witt - 10 lat pozbawienia wolności
- Adolf Klaffke - 10 lat pozbawienia wolności
- Erich Jassen - 10 lat pozbawienia wolności
- Heinz Löwen - 5 lat pozbawienia wolności
- Johann Lichtner - 5 lat pozbawienia wolności
- Ernst Thulke - 5 lat pozbawienia wolności
- Alfred Tissler - 5 lat pozbawienia wolności
- Erich Stampniok - 5 lat pozbawienia wolności
- Hans Möhrke - 4 lata pozbawienia wolności
- Richard Timm - 4 lata pozbawienia wolności
- Nikolaus Dirnberger - 4 lata pozbawienia wolności
- Harry Müller - 4 lata pozbawienia wolności
- Friedrich Tessmer - 4 lata pozbawienia wolności
- Johann Sporer - 4 lata pozbawienia wolności
- Nikolai Klawan - 3 lata pozbawienia wolności
- Hans Tolksdorf - uniewinniony
[edytuj] IV proces załogi Stutthofu przed Sądem Okręgowym w Gdańsku od 19 do 29 listopada 1947
Ława oskarżonych liczyła aż 27 osób (w tym jeden kapo). Jeden z oskarżonych został uniewinniony, natomiast pozostali skazani na kary pozbawienia wolności od dożywocia do 7 miesięcy (tym razem również nie było wyroków śmierci).
Wyrok Sądu Okręgowego w Gdańsku:
- Willi Buth - dożywocie
- Albert Weckmüller - 15 lat pozbawienia wolności
- Kurt Reduhn - 10 lat pozbawienia wolności
- Horst Köpke - 10 lat pozbawienia wolności
- Rudolf Berg - 10 lat pozbawienia wolności
- Josef Stahl - 10 lat pozbawienia wolności
- Fritz Glawe - 10 lat pozbawienia wolności
- Emil Lascheit - 10 lat pozbawienia wolności
- Hermann Link - 5 lat pozbawienia wolności
- Waldemar Henke - 5 lat pozbawienia wolności
- Martin Pentz - 5 lat pozbawienia wolności
- Johann Pfister - 5 lat pozbawienia wolności
- Johannes Wall - 5 lat pozbawienia wolności
- Gustav Kautz - 5 lat pozbawienia wolności
- Erich Mertens - 5 lat pozbawienia wolności
- Christof Schwarz - 3 lata pozbawienia wolności
- Anton Kniffke - 3 lata pozbawienia wolności
- Richard Akolt - 3 lata pozbawienia wolności
- Walter Ringewald - 7 miesięcy pozbawienia wolności
- Richard Wohlfeil - 7 miesięcy pozbawienia wolności
- Gustav Brodowski - 7 miesięcy pozbawienia wolności
- Johann Wrobel - 7 miesięcy pozbawienia wolności
- Ernst Knappert - 7 miesięcy pozbawienia wolności
- Bernard Eckermann - 7 miesięcy pozbawienia wolności
- Leopold Baumgartner - 7 miesięcy pozbawienia wolności
- Emil Paul - 7 miesięcy pozbawienia wolności
- kapo Franz Spillmann - uniewinniony
[edytuj] Inne procesy członków załogi Stutthofu
W Polsce skazano jeszcze 2 członków załogi obozu. W 1949 sąd w Toruniu skazał Hansa Jacobi (komendanta podobozów wchodzących w skład tzw. Baukommando Weichsel) na 3 lata pozbawienia wolności, a w 1953 sąd w Gdańsku esesmana Hansa Bielawę na 12 lat pozbawienia wolności.
Kilka procesów zbrodniarzy ze Stutthofu odbyło się przed sądami zachodnioniemieckimi. Drugi komendant obozu, Paul Werner Hoppe, został skazany w 1955 przez sąd w Bochum na karę 5 lat i 3 miesięcy więzienia. W 1957 odbyła się jednak rozprawa rewizyjna Hoppego i tym razem skazano go na 9 lat pozbawienia wolności. W 1955 rozpoczęto śledztwo i aresztowano Otto Heidla (zbrodniczego naczelnego lekarza Stutthofu). Popełnił on następnie samobójstwo w więzieniu. W 1957 przed sądem stanął Otto Knott (sanitariusz SS, współodpowiedzialny m. in. za mordowanie więźniów w komorach gazowych i zabijanie ich zastrzykami fenolu). Knott skazany został na jedynie 3 lata i 3 miesiące więzienia. Wreszcie w 1964 odbył się proces w Tybindze, a na ławie oskarżonych zasiedli Otto Haupt (członek Wydziału Politycznego obozu), Bernard Lüdtke i, ponownie, Otto Knott. Wymierzone kary ponownie były znacznie niższe od tych żądanych przez prokuratora. Haupta skazano na 12 lat pozbawienia wolności, Lüdtke na 8 lat, a Knotta uniewinniono. Na procesach w RFN nie było świadków z Polski.
Oprócz tego kilkunastu członków załogi Stutthofu stanęło przed sądami za zbrodnie popełnione w innych obozach koncentracyjnych. Wśród nich pierwszy komendant Max Pauly. Został on skazany w procesie załogi Neuengamme przez Brytyjski Trybunał Wojskowy na śmierć i stracony w 1946.
[edytuj] Linki zewnętrzne:
Strona pracownika Muzeum Stutthof, m.in.informacje o procesie i egzekucji
Przypisy
- ↑ W wielu publikacjach podawana jest błedna lokalizacja egzekucji - Biskupia Górka (Bischofsberg), dokładniejsze ustalenia w oparciu o zeznania świadków egzekucji wskazały jednak na Stolzenberg. (Marek Orski: "Zbrodniarze obozu koncentracyjnego Stuthoff...", Przegląd więziennictwa polskiego, nr 46, 2005)
