Przylaszczka pospolita

Z Wikipedii

Przylaszczka pospolita
Systematyka wg Reveala
Domena	jądrowce
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	naczyniowe
Nadgromada	nasienne
Gromada	okrytonasienne
Klasa	Ranunculopsida
Rząd	jaskrowce
Rodzina	jaskrowate
Rodzaj	przylaszczka
Gatunek	przylaszczka pospolita
Nazwa systematyczna
Hepatica nobilis Mill.
Gard. Dict. Abr., ed. 4. 1754 non Schreb.
Synonimy
H. triloba Chaix., Anemone hepatica L.
Galeria zdjęć i grafik

Przylaszczka pospolita (trojanek, trójczak, wilcza stopa) (Hepatica nobilis Mill.) - gatunek rośliny wieloletniej z rodziny jaskrowatych. Przylaszczka pospolita występuje na terenie Europy, na północ od Alp aż do Skandynawii.

Spis treści 1 Charakterystyka 2 Zagrożenia i ochrona 3 Zastosowanie 4 Ciekawostki 5 Przypisy

[edytuj] Charakterystyka

Pokrój

Cała roślina osiąga wysokość 15–20 cm.

Łodyga

Głąbik z pojedynczym kwiatem. Płytko pod ziemią występuje ciemnobrunatne, łuskowate kłącze.

Liście

Zimozielone i długoogonkowe, tworzą przyziemną rozetę. Początkowo są biało owłosione lub białowełniste, z czasem stają się skórzaste i gładkie. Ciemnozielone z wierzchu, od spodu lekko fioletowawe. Liście trójklapowe, całobrzegie, blaszki liściowe szerokosercowate.

Kwiaty

Niebiesko-fioletowe kwiaty pojawiają się wczesną wiosną na szypułkach wysokości 10 cm, zanim rozwiną się liście. Czasem mają barwę różową, rzadziej białą. Kwitnie od marca do maja. Pojedyncze kwiaty podparte są trzema niewielkimi, złączonymi listkami tworzącymi pozorny kielich. Listki te nie opadają, nawet podczas dojrzewania owoców. Okwiat przeważnie złożony z 5–6 płatków, chociaż może ich być nawet 15. Kwiat ma wiele spiralnie ustawionych słupków i pręcików. Kwitnie od marca do maja. W czasie deszczowej pogody, oraz na noc kwiaty zamykają się.

Owoce

Orzeszki z niewielkim białym wyrostkiem (elajosom), który zawiera substancje tłuszczowe chętnie zjadane przez mrówki, przy okazji rozsiewające nasiona (myrmekochoria).

Biotop

Rośnie w lasach i zaroślach, głównie na podłozu wapiennym (roślina wapieniolubna). Preferuje stanowiska cieniste i półcieniste, stale wilgotne. Najłatwiej spotkać ją w buczynach, grądach i górskich olszynach. Rośnie także w lasach jesionowo-dębowych i grabowo-wiązowych. Należy do hemikryptofitów, ponieważ rozwija się wczesną wiosną z pączków znajdujących się na powierzchni gleby i jednocześnie korzysta z pracy zimowych liści. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Cl. Querco-Fagetea ^[1].

[edytuj] Zagrożenia i ochrona

Coraz rzadsze występowanie przylaszczek, wynikające z zanikania naturalnych siedlisk oraz nadmiernego zrywania kwiatów, spowodowało, że przylaszczka pospolita wcześniej częściowo chroniona, od roku 2004 podlega ścisłej ochronie gatunkowej. Jako ładnie kwitnąca wczesną wiosną roślina narażona jest na wykopywanie i przesadzanie do ogródków^[2].

[edytuj] Zastosowanie

W lecznictwie ludowym stosowano przylaszczkę w schorzeniach wątroby, nerek i pęcherza, jednak późniejsze badania nie potwierdziły jej leczniczego działania. Kłącze i korzenie zawierają trującą protoanemoninę.

[edytuj] Ciekawostki

Charakterystyczny kształt liści przylaszczki budził skojarzenie z płatami wątroby, czemu roślina zawdzięcza swoją łacińską nazwę: hepar - wątroba.

Przypisy