Przylistek
Z Wikipedii
Przylistek (łac.stipula, ang. stipule) - organ wykształcający się po obu stronach nasady ogonka liściowego lub liścia siedzącego u wielu przedstawicieli roślin okrytonasiennych. Wykształcają się one zwłaszcza u podstawy liści zaopatrywanych przez trzy ślady (luki) liściowe. Powstają z dolnej części zawiązka liściowego (z górnej powstaje zwykle ogonek i blaszka liściowa). Wykształcają się jako zróżnicowane morfologicznie i pełniące rozmaite funkcje organy. Często mają postać liściokształtną i pełnią funkcję asymilacyjną (np. u grochu Lathyrus aphaca), czasem dodatkowo chronią zawiązki i młode liście. Szczególną rolę ochronną pełnią łuskowate przylistki okrywające pąk i chroniące go przed uszkodzeniem (np. w przypadku pąków zimujących). U niektórych roślin (np. u robinii) przylistki wykształcają się jako ciernie, u innych mają postać włosków lub gruczołów.
Wyróżnia się:
- przylistki wolne - nie są zrośnięte z ogonkiem liściowym,
- przylistki przyrośnięte - wewnętrznym brzegiem zrośnięte są z ogonkiem liściowym,
oraz:
- trwałe - utrzymujące się na łodydze przez długi czas, podobnie, jak liście,
- nietrwałe - szybko opadające, tak, że na łodydze przewaznie się ich nie obserwuje.
Występowanie przylistków, ich wielkość i morfologia ma znaczenie przy oznaczaniu niektórych gatunków roślin. Są stałym lub częstym elementem budowy roślin niektórych rodzin (np. różowatych, bobowatych, wierzbowatych).
 Liściaste przylistki u nasady liścia róży dzikiej Rosa canina |
 Cierniste przylistki u podstawy ciernistych liści wilczomlecza Euphorbia didieroides |
 Cierniste przylistki jadłoszyna Prosopis pallida |
 Gruczołowate przylistki wilczomlecza Euphorbia pteroneura |
 Przylistki chroniące młode liście grabu Carpinus betulus |
 Zrośnięte, liściokształtne przylistki (po lewej) przywrotnika Alchemilla mollis |
 Przylistki tworzące gruczołowate włoski jatrofy Jatropha spicata |
 Para liści i liściokształtne przylistki marzanki wonnej Galium odorata |
[edytuj] Bibliografia
- 1. Hejnowicz Z. 2002. Anatomia i histogeneza roślinnaczyniowych. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. ISBN 83-01-13825-4
