Róża dzika

Z Wikipedii

Dzika róża
Systematyka wg Reveala
Domena	jądrowce
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	naczyniowe
Nadgromada	nasienne
Gromada	okrytonasienne
Klasa	Rosopsida
Rząd	różowce
Rodzina	różowate
Rodzaj	róża
Gatunek	róża dzika
Nazwa systematyczna
Rosa canina L.
Synonimy
R. corymbifera Borkh., R.dumetorum Thuill. R. nitidula auct. non Besser R. obtusifolia auct. Fl. Pol. non Desv.
Galeria zdjęć i grafik

Dzika róża (Rosa canina L.) – gatunek krzewu z rodziny różowatych. Ludowe nazwy: psia róża, szypszyna. Występuje na obszarach umiarkowanych i ciepłych półkuli północnej. Można ją spotkać prawie w całej Europie, na terenach do 1500 m n.p.m., w Afryce Północnej, na Wyspach Kanaryjskich, na Maderze, w Azji. Dzika róża rośnie także na terenie Polski i jest u nas gatunkiem pospolitym.

Spis treści 1 Morfologia 2 Ekologia 3 Zmienność 4 Zastosowanie 5 Ciekawostki 6 Przypisy 7 Bibliografia

[edytuj] Morfologia

Łodyga

Gałązki z silnie, hakowato zakrzywionymi kolcami. Dorasta do 3 m wysokości, jej gałęzie są łukowato odgięte ku ziemi.

Liście

Złożone są z 5–7 (wyjątkowo 9) jajowato-eliptycznych, ostro ząbkowanych listków o ostro, pojedynczo lub podwójnie piłkowanych brzegach. Są zielone, rzadko tylko sine, nagie lub owłosione..

Kwiaty

Pięciopłatkowe kwiaty, różowe lub białawe są pojedyncze lub zebrane w kwiatostany. Wyrastają na szypułkach dłuższych od podsadek. Działki kielicha po przekwitnięciu są przeważnie odgięte w dół i dość wcześnie odpadają. Kwitnie od maja do lipca, jej kwiaty wydzielają przyjemny zapach.

Owoce

Owoc szupinkowy wielkości 2–3 cm, wydłużony, purpurowoczerwony. Owoce są jadalne po przemrożeniu. Rozsiewane są przez zwierzęta (endochoria).

[edytuj] Ekologia

Porasta zarośla, skraje lasów, miedze, przydroża. Nanofanerofit. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla klasy(Cl.) Rhamno-Prunetea^[1].

[edytuj] Zmienność

• Gatunek zbiorowy, zmienny morfologicznie.
• Tworzy mieszańce z różą czerwonawą, r. gęstokolczastą, r. francuską , r. Jundziłła^[2].

[edytuj] Zastosowanie

• Roślina lecznicza
  • Surowiec zielarski: dojrzałe owoce (Fructus Rosae). Są składnikiem wielu mieszanek ziołowych. Zawierają oprócz ogromnej ilości witaminy C garbniki, karotenoidy, kwasy organiczne, olejki eteryczne, cukry, pektyny. Owoce są niezwykle bogatym źródłem witaminy C – zawierają jej dziesięciokrotnie więcej, niż porzeczka czarna. Już 1-3 jej owoce w zupełności wystarczą do pokrycia dziennego zapotrzebowania człowieka na tę witaminę. Naturalna witamina zawarta w owocach jest przy tym trzykrotnie bardziej skuteczna od witaminy syntetycznej w tabletkach. Owoce róży mogą być używane do sporządzania przetworów i win^[3][4][5]
  • Działanie: słabo rozkurczające, żółciopędne, łagodnie moczopędne. Róża jest stosowana przede wszystkim jako lek ogólnie wzmacniający (bogate źródło witaminy C), ale także pomocniczo do leczenia różnych schorzeń wątroby, nerek i przewodu pokarmowego^[5].
  • Zbiór i suszenie: owoce zbiera się, gdy dojrzeją, ale jeszcze zanim zrobią się miękkie. Suszenie ich jest dość trudne; owoce trzeba rozdrobnić, przez pierwsze 10 min. należy trzymać je w temp. ok. 100°C, by szybko zniszczyć enzymy rozkładające witaminę C, potem suszyć w temp. ok. 50–60°C^[3].
• Z owoców lub utartych z cukrem płatków róży przyrządza się dżemy i konfitury.
• Specjalnie przyrządzone konfitury z dzikiej róży mogą być skutecznym lekiem na chorobę zwyrodnienia stawów^[6].
• Z nasion wytwarza się olej z dzikiej róży.
• W szkółkarstwie Rosa canina jest używana jako podkładka dla róż szlachetnych^[7].

[edytuj] Ciekawostki

• Stosowana była kiedyś jako lek na wściekliznę, stąd jej angielska nazwa dog-rose.
• Róża dzika jest znana od czasów ludzi pierwotnych, którzy traktowali jej owoce jako codzienne pożywienie. Płatki róży stanowiły bardzo popularne pachnidło dalekiego Wschodu.
• Starożytni Rzymianie wypełniali płatkami poduszki, co miało ich usypiać i uspokajać.

Przypisy

[edytuj] Bibliografia