Psychologia postaci
Z Wikipedii
Ten artykuł wymaga dopracowania zgodnie z zaleceniami edycyjnymi. Należy w nim poprawić: rozbudować ukryte w haśle rozdziały. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdziesz na stronie dyskusji tego artykułu. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość. |
Gestalt | |
Teoria Gestalt | |
Terapia Gestalt | |
Teoria zaburzeń Gestalt | |
Psychologia postaci - teoria percepcji |
Psychologia postaci (Gestalt), gestaltyzm to kierunek w psychologii przeciwstawiający się koncepcji życia psychicznego jako kompleksu elementów składowych - zjawisk elementarnych. W zamian za to proponuje koncepcję opowiadającą się za tym, aby życie psychiczne traktować jako twór złożony z pewnych wyłaniających się całości. Pierwotnie teoria Gestalt stanowiła zaproponowaną przed II wojną światową w Niemczech teorię percepcji, alternatywną do innych znanych i akceptowanych na początku XX w.
Obecnie termin Gestalt odnosi się do szkoły terapii, zaś do teorii percepcji zaproponowanej przez szkołę berlińską odnosi się termin psychologia postaci (opisana poniżej).
„ | Teoria Gestalt jest [czymś] więcej niż teorią percepcji; jest ona nawet [czymś] więcej niż jakakolwiek teoria psychologiczna. The Gestalt-Theorie is more than a theory of perception; it is even more than a mere psychological theory. |
” |
— Kurt Koffka, artykuł z 1922 roku |
Ze względu na odmienne od innych, podobnych teorii, podejście do opisu zjawiska percepcji teoria Gestalt została rozwinięta tworząc ogólniejszą teorię. Obecnie Gestalt to jednocześnie forma psychoterapii, kierunek w psychologii oraz swoista filozofia życia, również szkoła terapii. Można powiedzieć, że termin Gestalt z jednej strony odnosi się do całkiem różnych pojęć, ale właśnie ze względu na to czego dotyczy teoria Gestalt równocześnie stanowi jedno jako całość. W dużym uproszczeniu można powiedzieć, że teoria Gestalt dotyczy relacji pomiędzy całością a częściami, które się na nią składają, a przede wszystkim dotyczy tego jak całość i jej części są postrzegane przez umysł oraz jak całość jako figura wyłania się z tła. Podstawowe przesłanie teorii Gestalt zawiera się w zdaniu: „Całość to coś więcej niż suma jej elementów”. Jednak termin percepcja to w teorii Gestalt nie tylko doznanie, odczucie czy wrażenie powodowane przez fizyczne bodźce zewnętrzne. To cały zakres (wachlarz) doświadczeń, które są związane z percepcją rzeczywistości zjawiskowej dnia codziennego. Koffka pisząc o percepcji przywołuje obraz biurka, przy którym siedział pisząc swój artykuł, delektując się smakiem dymu tytoniowego z fajki, którą wówczas pykał, a zza okna dochodził szum uliczny. Grupa niemieckich naukowców zajmujących się teorią Gestalt próbowała wówczas stworzyć coś na kształt ogólnej teorii percepcji.
[edytuj] Tło historyczne
Przyjmuje się, że teoria Gestalt zainicjowana została w 1912 roku wraz z publikacją autorstwa Maxa Wertheimera (1880-1943) na temat iluzji wywoływanej przez dwa oddalone od siebie i mrugające na przemian światła. Choć stanowiły one dwa odrębne obiekty postrzegane były jako jeden poruszający się obiekt. Zjawisko to nazwane zostało w pracy Wertheimera efektem phi (ang. phi-phenomenon). Prace badawcze nad zjawiskiem phi podjęli następnie dwaj koledzy Wertheimera: Wolfgang Köhler (1887-1967) i Kurt Koffka (1886-1941). Tę trójkę uczonych uważa się za założycieli nowej (ówcześnie) szkoły psychologicznej (będącej propozycją szkoły Berlińskiej, której przewodził Carl Stumpf (1848-1936)).
Choć praca Wertheimera z 1912 roku dotyczyła percepcji wzrokowej to analizując wcześniejsze publikacje dwóch pozostałych członków zespołu można zauważyć, że z efektami opisywanymi przez teorię Gestalt, prawdopodobnie musieli się oni spotkać już wcześniej w przypadku opisu percepcji słuchowej. Köhler był ekspertem akustyki fizycznej (choć jego dyplom dotyczył filozofii), natomiast Koffka zajmował się zjawiskami ruchu i rytmu. W 1917 roku Köhler opublikował wyniki czteroletnich badań nad nauką szympansów proponując i udowadniając, rewolucyjną na owe czasy hipotezę, że zwierzęta mogą uczyć się poprzez "nagłe olśnienie" dotyczące struktury problemu. Najprawdopodobniej tak wielostronne zainteresowania wymienionych badaczy pozwoliły im, poprzez indukcję, dostrzec pewną wyłaniającą się z części całość, a następnie pozwoliły rozwinąć nową teorię percepcji w coś więcej niż tylko teorię percepcji.
[edytuj] Bibliografia
- http://psychclassics.yorku.ca/Koffka/Perception/intro.htm
- http://psychclassics.yorku.ca/Koffka/Perception/perception.htm