Redukcje misyjne
Z Wikipedii
Redukcje (hiszp. reducción, port. reduçao) - społeczności indiańskie, istniejące w koloniach hiszpańskich i portugalskich w Ameryce Południowej. Kontrolę i opiekę nad nimi roztaczały najczęściej zakony katolickie. Oprócz redukcji misyjnych istniały też redukcje organizowane przez władze cywilne, do których przymusowo przesiedlano Indian z ich pierwotnych wiosek.
Celem redukcji prowadzonych przez Kościół było nawracanie Indian na chrześcijaństwo oraz ich ochrona przed niewolnictwem bądź pracą w pańszczyźnianym systemie encomienda. Oprócz celów ewangelizacyjnych redukcje pełniły rolę kulturową i cywilizacyjną, która była realizowana w postaci uczenia Indian do pracy na roli, wykonywania prostego rzemiosła i osiadłego trybu życia. Indianie mieszkający w tych osadach musieli przestrzegać ścisłego reżimu narzuconego przez zakonników.
Najbardziej znanymi redukcjami były te prowadzone przez jezuickich misjonarzy w Paragwaju (pomiędzy rzekami Parana i Urugwaj), Ekwadorze, Peru, Boliwii (prowincje Moxos i Chiquitos). W Brazylii osady takie istniały w regionie Sao Paulo. Ocenia się, że jezuici nawrócili ok. 700 tys. Indian w latach 1610-1767, ok. 150 tys. z nich zamieszkało w 30, redukcjach.
Największe z nich, tzw. redukcje paragwajskie, zamieszkiwane były z reguły przez Indian Guarani. Redukcje stanowiły wspólnoty wzorowane na wspólnotach pierwszych chrześcijan. Władzę sprawowali w nich jezuici, niższe stanowiska obsadzane były przez Guaranów. Mając charakter państewek kościelnych, redukcje formalnie zależne były od wicekróla Peru. Zasadą była wspólnota własności, brak było własności prywatnej. Wszyscy mieszkańcy, co na tamte czasy było wyjątkiem, byli odziani, zdrowi, mieszkali w domach, nie głodowali. Warty odnotowania jest też fakt całkowitego braku analfabetyzmu w misjach, w których mieszkali Guarani. Redukcje zostały zlikwidowane w wyniku politycznych działań Hiszpanii i Portugalii, po wypędzeniu jezuitów z tych państw w połowie XVIII wieku (1759 - z Hiszpanii i 1767 - z Portugalii), niejednokrotnie przy użyciu siły.
Oprócz zalet, takich jak ochrona Indian przed wyzyskiem w redukcjach występowało szereg niekorzystnych zjawisk. Głównym z nich była utrata tożsamości kulturowej tubylców, ponadto w dużych skupiskach często występowały epidemie. Po upadku systemu redukcji, niektórzy Indianie powrócili do dawnego koczowniczego trybu życia w dżungli.
[edytuj] Ciekawostki
Fragment historii związanej z likwidacją redukcji paragwajskich został przedstawiony w filmie Misja, z Robertem De Niro i Jeremy Ironsem w rolach głównych.
