Rewolucja lipcowa we Francji (1830)
Z Wikipedii
Rewolucja lipcowa we Francji trwała od 27 do 29 lipca 1830 (stąd nazwa fr. Les Trois Glorieuses - trzy dni chwały). Rewolucja udaremniła próbę powrotu do absolutyzmu dokonaną przez Karola X i zaprowadziła we Francji monarchię lipcową.
Spis treści |
[edytuj] Przyczyny
Karol X, król od 1824, już wcześniej nie krył, że jego polityczną ambicją jest restauracja ancien regime'u w pełnym tego słowa znaczeniu, a nie ograniczona Kartą restauracja rozpoczęta w 1814 [1]. Otaczał się zdecydowanymi konserwatystami (ultrasi), na nowo podniósł pozycję kościoła katolickiego w państwie. Premierem mianował ultrakonserwatystę Juliusza de Polignaka. Ostatecznie w 1830, gdy kolejne wybory do Izby Deputowanych wyłoniły liberalny skład parlamentu, król zdecydował się na wykorzystanie swoich wyjątkowych prerogatyw - ordonansów, tj. dekretów wydawanych "w chwili szczególnego zagrożenia państwa" [2].
[edytuj] 25 lipca 1830
Opublikowane pięć ordonansów zostało wydanych w momencie, gdy uwaga całej Francji skupiona była na sukcesach podboju kolonialnego w Algierze; w związku z tym Karol X liczył na niewywołanie spontanicznego oporu społecznego. W pierwszym ze swoich dekretów zawieszał wolność prasy, ograniczając prawo do wydawania dzienników dla osób, które otrzymały specjalną zgodę króla. Zgodę taką mieli otrzymać też wszyscy dziennikarze oraz drukarze. Drugi ordonans rozwiązywał Izbę Deputowanych, trzeci - ograniczał prawo wyborcze do najbogatszych, czwarty uzupełniał poprzedni, wskazując dokładny sposób przebiegu wyborów. Piąty przywracał do Rady Państwa kilku usuniętych z niej wcześniej ultrasów [3].
[edytuj] 26-27 lipca 1830
Ordonanse spotkały się z powszechnym oburzeniem, wściekłość ogarnęła zarówno lud Paryża, jak i burżuazję, która w dużej mierze została pozbawiona prawa wyborczego poprzez zapis o konieczności posiadania majątków ziemskich, by głosować [4]. Ta grupa społeczna nie stanęła jednak do otwartej walki, niemniej (27 lipca) robotnicy i studenci Paryża wznieśli na ulicach barykady. Do protestu nawoływali szczególnie dotknięci ordonansami dziennikarze na czele z młodym Thiersem [5]. Karol X, całkowicie zaskoczony sytuacją, zarządził jednak zbrojne tłumienie zamieszek.
[edytuj] 28-29 lipca 1830
Królewskie apele o zdecydowaną walkę z buntownikami nie dały jednak rezultatów. Żołnierze przechodzili na stronę powstańców, którzy błyskawicznie opanowali miasto. 28 lipca zdobyli gmach-symbol - ratusz. Wówczas dopiero do akcji wkroczyła liberalna burżuazja. Na jej czele stanęli bankier Jacques Laffitte oraz La Fayette, którzy - wbrew woli domagających się republiki powstańców - znaleźli kandydata na nowego króla w osobie Ludwika Filipa Orleańskiego. Udało im się przekonać część niezdecydowanych, iż monarchia z nim będzie "najpiękniejszą z republik" [6]. W sierpniu Ludwik Filip został zaprzysiężony po przysiędze na zrewidowaną kartę.
[edytuj] Bilans
Wieść o rewolucji lipcowej we Francji szeroko się rozeszła po całej Europie zachęcając do walki przeciw porządkowi stworzonemu i strzeżonemu przez Święte Przymierze. Szczególną wagę przywiązywali do tego polscy spiskowcy przygotowywujący się do powstania przeciwko Rosji w Warszawie. Prawdziwi twórcy rewolucji - lud Paryża - czuli się jednak oszukani i rozczarowani, a po kilku latach nowego ustroju odmawiali nawet "Chwalebnym Dniom" miana rewolucji [7]. Faktem jest, iż skutkiem roku 1830 była osiemnastoletnia monarchia konstytucyjna, w której wiodącą rolę odegrała burżuazja, zaś starsza linia Burbonów nigdy nie wróciła już na tron.
[edytuj] Linki zewnętrzne
Przypisy
- ↑ Charles X's speech from the throne, 2 March 1830 [w:]J.H.Stewart, The restoration era in France, J. Van Nostrand Company, Princeton 1968, s.158
- ↑ The Constitutional Charter, [w:] J.Stewart, op.cit. s.109-116
- ↑ The Four ordonances 25 July 1830 [w:] J. Stewart, op, cit., s.164-166
- ↑ A.Jefimow, Historia lat 1814-1849, Warszawa 1951, s.31
- ↑ Journalists' Protest of 26 July [w:] J.Stewart, op.cit., s.167
- ↑ J.Baszkiewicz, Kultura rewolucyjna we Francji XIX wieku [w:] Francja nowożytna, Warszawa 2002, s.215
- ↑ J.Baszkiewicz, op.cit., s.215-216
