Robert Walser

Z Wikipedii

Robert Walser (ur. 15 kwietnia 1878 roku w Biel, zm. 25 grudnia 1956 roku w Herisau) - szwajcarski pisarz tworzący w języku niemieckim. Autor wierszy, powieści, dramatów oraz krótkich utworów prozatorskich.

Urodził się w wielodzietnej rodzinie. Do 1905 mieszkał głównie w Zurychu, następnie wyjechał do Berlina - w mieście tym mieszkał jego brat Karl, malarz i ilustrator. Pracował w wielu zawodach, jako urzędnik, kopista, sekretarz, sprzedawca, bibliotekarz czy lokaj. W 1913 wrócił do Szwajcarii (Biel, Berno). W 1929 został umieszczony w zakładzie dla umysłowo chorych, gdzie pozostawał aż do śmierci.

Za życia praktycznie nieznany, choć ceniony przez innych niemieckojęzycznych pisarzy (Kafka, Hesse, Musil). Na łamach prasy debiutował w 1898, także w latach późniejszych publikował swe utwory w czasopismach. W czasie pobytu w Berlinie napisał kilka powieści opartych na motywach autobiograficznych, wydanych także w Polsce: Rodzeństwo Tanner (Geschwister Tanner 1907), Willa pod Gwiazdą Wieczorną (Der Gehülfe 1908) i Jakub von Gunten (1909). Bohaterami jego utworów najczęściej są młodzi ludzie niepewnie wkraczający w dorosły świat.

Ceniony głównie za krótkie utwory pisane prozą. Właśnie w małych formach prozatorskich osiąga mistrzostwo swego stylu, odnotowując drobne wydarzenia i związane z nimi lęki oraz przeżycia. Bywa porównywany z Kafką, na którego twórczosć wywarł pewien wpływ.

Walser został odkryty w latach 60. XX wieku, przyczynił się do tego jego wieloletni opiekun, Carl Seelig. Oprócz powieści na język polski przełożono także wiele opowiadań pisarza - polskie zbiory Przechadzka i inne utwory, Dziwne miasto, Mały krajobraz ze śniegiem.

W 1995 roku premierę miał film braci Quay - Instytut Benjamenta - będący adaptacją powieści Jakob von Gunten.

Walser na Śląsku Opolskm - "Niemal wszyscy biografowie i badacze twórczości wskazują na pewien wątek biografii Walsera, charakteryzujacy jego poszukiwania doświadczeń życiowych, z których obficie korzystać będzie w swojej twórczości literackiej, a który jego polskich czytelników (a z opolszczyzny szczególnie) może zainteresować. Pisarz nieco znudzony życiem berlińskiej bohemy (o jej kręgi otarł się za pośrednictwem swego brata Karla, cenionego malarza, ilustratora i scenografa) postanawia wstąpić do szkoły dla służących by po jej ukończeniu zatrudnić się w charakterze lokaja na zamku hr. Hochberga w Dąbrowie Niemodlińskiej (d. Dambrau, Kr. Falkenberg o/s). 27 letni Walser opisze swoje wrażenia z tego okresu w dwóch utworach: „Polak” i „Tobold” (w polskim wydaniu zawarte w tomie wydanym prze Świat Literacki „Mały krajobraz ze śniegiem”, 2003). Chociaż pisarz spędził w rezydencji Hochbergów tylko 3 miesiące (październik-grudzień 1905 roku), literacki ślad tego pobytu możemy uznać za znaczący w dorobku mistrza krótkiej prozy. O ile „Polak” jest jedynie maleńkim obrazkiem – literackim refleksem zabawy spędzonej w gospodzie nieopodal zamku, utwór „Tobold (II)” to obszerny szkic wspomnieniowy pełen obserwacji, wrażeń i zachwytów wywołanych nowym miejscem, nietypowym zajęciem, spotkanymi ludźmi. Mamy tu więc opis tętniącego życiem pałacu. W stylowo urządzonych pokojach, komnatach, korytarzach (hr. Hochberg był zapalonym kolekcjonerem starożytności) spotykamy galerię przeróżnych postaci. Przede wszystkim hrabiowska rodzina i liczne towarzystwo pałacowych gości, baronowe, księżne, dystyngowane panie i panowie. I równie liczna pałacowa służba: dyskretni lokaje, pokojówki, sekretarz, kamerdyner, ochmistrz i służba kuchenna, stangret, ogrodnik...

Poznajemy obyczaje i atmosferę panującą wokół prac codziennych, wypoczynku, biesiad czy przygotowań do ulubionych polowań." (za: Lesław Janicki - z materiałów Biblioteczki Niemodlińskiego Towarzystwa Regionalnego)