Rodzeństwo
Z Wikipedii
Spis treści |
Rodzeństwo – w genealogii i prawie dzieci tych samych rodziców bądź rodzica: wszyscy bracia i siostry w ogólności albo każdy z nich pojedynczo wobec drugiego z nich (tak zwłaszcza w tekstach prawnych).
[edytuj] Pojęcie
W podstawowym znaczeniu dotyczy zstępnych tej samej pary (filiacja), tj. rodzonych braci i sióstr. Rodzeństwo przyrodnie to dzieci tego samego ojca, ale różnych matek albo dzieci tej samej matki, ale różnych ojców (wspólny jeden rodzic oraz macocha bądź ojczym).
W języku polskim zasadniczo nie istnieje dodatkowa nazwa relacji między pasierbem a dziećmi ojczyma lub macochy z ich poprzednich związków. Przez analogię do rodziców przybranych niezbyt poprawnie określa się ich czasem rodzeństwem przybranym lub przyrodnim. Często mówi się także, że takie rodzeństwo nie jest prawdziwe.
Rodzeństwo z ciąży mnogiej nazywane jest bliźniaczym (brat-bliźniak, siostra-bliźniaczka; bliźniak, bliźnię).
Osoba, która nie ma w ogóle rodzeństwa, to jedynak lub jedynaczka. Pierwsze dziecko danej pary na początku zawsze jest jedynakiem, kolejne dzieci już nie, chyba że pozostałe rodzeństwo zmarło we wczesnym dzieciństwie. Jeżeli w rodzinie jedynaków pojawia się rodzeństwo przyrodnie, to można uznać, że osoby takie również przestały być jedynakami.
[edytuj] Wykresy genealogiczne
Wykresy genealogiczne przedstawiają relacje w rodzinie dla danego probanta:
[edytuj] Rodzeństwo rodzone
Rodzeństwo rodzone (biologiczne) to dzieci tych samych dwojga rodziców, które są ze sobą spokrewnione w drugim stopniu linii bocznej:
ojciec matka
│ │
└───┬─────────┬─────────┬──────┘
│ │ │
probant brat brat
lub lub
siostra siostra
itd.
[edytuj] Rodzeństwo przyrodnie
Rodzeństwo przyrodnie to dzieci jednego wspólnego rodzica z dwojgiem różnych drugich rodziców (ojca z inną kobietą albo matki z innym mężczyzną), które również są ze sobą spokrewnione w drugim stopniu linii bocznej:
ojciec matka ojczym
│ │ │ │
└───┬─────┘ └──────┬────────┘
│ │
probant rodzeństwo
przyrodnie
macocha ojciec matka
│ │ │ │
└────┬─────┘ └──────┬──────┘
│ │
rodzeństwo probant
przyrodnie
[edytuj] "Rodzeństwo przybrane"
Do ostatniej kategorii należą dzieci ojczyma lub macochy z ich poprzedniego związku. "Rodzeństwo" takie nie jest ze sobą spokrewnione ani spowinowacone:
ojciec matka ojczym kobieta
│ │ │ │ │ │
└───┬─────┘ └───────┘ └────┬────┘
│ │
probant "rodzeństwo
przybrane"
mężczyzna macocha ojciec matka
│ │ │ │ │ │
└────┬─────┘ └────────┘ └──────┬──────┘
│ │
"rodzeństwo probant
przybrane"
[edytuj] Jedynak
Jedynak nie ma rodzeństwa:
ojciec matka
│ │
└────┬─────┘
│
probant
[edytuj] Język prawny
W aktach normatywnych i innych aktach prawnych wystąpienie terminu rodzeństwo oznacza osobę będącą krewnym drugiego stopnia linii bocznej, a więc bez jakiegokolwiek rozróżnienia na rodzeństwo rodzone i przyrodnie. Natomiast tzw. rodzeństwo przybrane według prawa nie jest ani spokrewnione, ani powinowate.
[edytuj] Konflikty w rodzeństwie
W rodzeństwie może ujawniać się konflikt wieku (pogardliwe użycie określeń starszy/młodszy brat/siostra), konflikt pokoleń (przy znacznej różnicy wieku między najstarszą a najmłodszą osobą z rodzeństwa, sięgającej 10 lat i więcej) czy konflikt płci (między bratem i siostrą). Przyczyną takich konfliktów lub nieporozumień może być rywalizacja (skryta lub jawna) o względy rodziców bądź sama znaczna różnica wieku (wejście w dorosłość, ciężar opieki nie nad własnym dzieckiem lecz rodzeństwem).
[edytuj] Rodzeństwo w kulturze
Stosunki między rodzeństwem są częstym motywem dzieł kultury:
- książka Bracia Lwie Serce
- serial telewizyjny Bracia i siostry
- serial telewizyjny Ich pięcioro
- powieść oraz serial Boża podszewka
- kilka filmów i seriali z udziałem bliźniaczek Olsen, np. filmy Czy to ty, czy to ja? i O dwóch takich co ukradli księżyc, Pełna Chata
