Roger Joseph Boscovich
Z Wikipedii
Roger Joseph Bošković, chor. Ruđer Josip Bošković; wł. Ruggiero Giuseppe Boscovich, serb. Руђер Јосип Бошковић (ur. 18 maja 1711 Dubrownik- zm. 13 lutego 1787), fizyk, astronom, matematyk, filozof, poeta i jezuita pochodzący z Raguzy (wówczas niezależne państwo, obecnie Dubrownik w Chorwacji. Żył i pracował w Anglii, Francji i we Włoszech. Pionier współczesnej fizyki atomistycznej (twierdził, że świat zbudowany jest z mikroskopijnych elementów). Zajmował optyką, magnetyzmem, elektrycznością, chemią, architekturą, biologią, archeologią i wieloma innymi dziedzinami nauki.
Na jego cześć nazwano jeden z kraterów na Księżycu.
Spis treści |
[edytuj] Młodość w Chorwacji
Boscovich urodził się w Dubrowniku jako siódme dziecko Paoli Bettera, z bogatej rodziny handlowców Bettera, i ojca Mikołaja Boszkowicia, handlowca rodem z Orahowego Dołu. Szkołę podstawową ukończył w Dubrowniku, a w wieku lat 15 wyjechał do Rzymu, gdzie wstąpił do jezuickiego Collegium Romanum. Studiował tam astronomię, matematykę i teologię. W 1728 wstąpił do zakonu jezuitów. W 1736 opublikował rozprawę o plamach na Słońcu, które opisał jako zakłócenia fotosfery, występujące w cyklu 11 letnim.
[edytuj] Życie i praca we Włoszech
W 1732. roku ukończył filozofię, a niedługo potem również teologię. Po zakończonych studiach teologicznych przyjął święcenia kapłańskie i wstąpił do zakonu Jezuitów. W 1740 zostaje profesorem matematyki w Collegium Romanum. Został naukowym doradcą Watykanu. Tworzy obserwatorium astronomiczne, zakłada istnienie innych układów planetarnych. W tym czasie realizuje wiele projektów naukowych. W tym okresie dostrzega także związek między komarami a malarię, dlatego osusza Bagna Pontyjskie.
[edytuj] Podróże, Wielka Brytania i Francja
Podróżuje po Europie i Azji Mniejszej. Prowadzi wykopaliska w Hissarlik. Dociera do Wielkiej Brytanii, w 1760 zostaje członkiem Towarzystwa Królewskiego. W tym czasie był już znany i uznawany w całej Europie. Prowadził korespondencję z Samuelem Johnsonem i Wolterem. Od 1773 do 1783 mieszka w Paryżu, gdzie kieruje instytut instrumentów optycznych.
W 1785 wraca do Włoch, gdzie w prowincji Vicenza zajmuje się edycję swoich prac. Umiera w wieku 76 lat w Mediolanie.
[edytuj] Prace
W swoich pracach rozmyśla o naturze wszechświata. Zajmuję się zagadnieniami z obszaru fizyki i mechaniki kwantowej. Pisze o antygrawitacji, wszechświatach równoległych, podróżach w czasie.
[edytuj] Astronomia
Wydał pięć książek pod tytułem Opera pertinentia ad opticam et astronomiam (1785.) W nich wyłożył swoją teorię aberracji światła, w której podobnie jak Einstein, przyjął szybkość światła za stałą. Według niego wszystko jest relatywne, zarówno przestrzeń, jak i czas. Jednostki miary nie są konstantnej długości i zmniejszają się w kierunku ruchu. Jako metodę dla znalezienia skręcania promienia słonecznego przy przejściu przez różne środowiska poleca doświadczenia z dwiema lornetkami, przy czym jeden z nich jest wypełniony wodą. Badając krzywą refrakcji astronomicznej, jako pierwszy zdefiniował wysokość troposfery. Z trzech obserwacji Plam Słonecznych wyliczył rotację Słońca i jego promień, wyprowadził równanie szóstego stopnia dla ruchu komety, którą później przyjął Olbers, Langrange, Opolcer i Wilkens. Wyobrażał sobie gwiazdy jako większe lub mniejsze słońca. Jego atomistyka przewidziała istnienie gwiazd z bardzo gęstą i bardzo rozrzedzoną materią, olbrzymy i karły, które zostały odkryte dopiero w 20. wieku. Obserwatorium astronomiczne w Breri niedaleko Mediolanu, które zaprojektował, było najnowocześniejsze w tamtych czasach. Zainicjował astronomię praktyczną, jako pierwszy wskazał na potrzebę przepytywania błędów instrumentów mierniczych i stworzył formułę poprawy błędów.
Jego wizerunek znajduje się na chorwackim jedno dinarowym banknocie.
